Η Μάρτα κοιμάται, της Romy Hausmann
«Όχι, δεν σε μισώ. Σε λυπάμαι, όπως σε λυπόμουν πάντα. Γιατί οι τύψεις είναι απλώς άλλη μία εκδοχή του θανάτου- το πιο φρικτό, το πιο βασανιστικό είδος θανάτου.»
Μπορούμε, άραγε, να απαλλαγούμε ποτέ από το παρελθόν μας;
Όταν ήταν ακόμη έφηβη, η Νάντια καταδικάστηκε για ένα αποτρόπαιο έγκλημα. Το άλλοτε οξύθυμο και αντιδραστικό κορίτσι έχει τώρα μετατραπεί σε μία νεαρή γυναίκα που αδυνατεί να διαχειριστεί το ψυχικό φορτίο του παρελθόντος της. Ζει καθημερινά υπό ένα καθεστώς νευρώδες, παρανοϊκό, δεν δύναται να επεξεργαστεί αυτά που έχουν συμβεί και θεωρεί ότι είναι άξια αυτοτιμωρίας. Όμως, όταν η μοναδική φίλη που της έχει απομείνει δολοφονεί τον εραστή της και στρέφεται απελπισμένη για βοήθεια στη Νάντια, εκείνη νιώθει χρέος της να βοηθήσει. Έτσι, θα βρεθεί μπλεγμένη σε ένα νοσηρό παιχνίδι που θα αλλάξει τα πάντα∙ το παρελθόν της την καθιστά ιδανικό θύμα αλλά και ιδανική δολοφόνο ταυτόχρονα…
Το μυθιστόρημα «Η Μάρτα κοιμάται» της Romy Hausmann καθηλώνει, συγκλονίζει αλλά και προβληματίζει.
Μπορεί κάποιος που έχει διαπράξει ένα ειδεχθές έγκλημα να «απελευθερωθεί» από το παρελθόν του; Μπορεί να προχωρήσει, να αλλάξει; Ή, μήπως, εξακολουθεί να αποτελεί μία «ωρολογιακή βόμβα» η οποία αργά η γρήγορα θα εκραγεί και πάλι;
Δεν μπορεί κανείς παρά να προβληματιστεί για το κοινωνικό κομμάτι που μας παρουσιάζει άρτια το «Η Μάρτα κοιμάται». Ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες που γίνονται ανεπιθύμητα παιδιά, χαμένα όνειρα που ποτέ δεν μπόρεσαν να πραγματοποιηθούν, φτώχεια, ενδοοικογενειακή βία, γειτονιές επικίνδυνες, σπίτια που όμως δεν είναι «σπιτικά». Ως αποτέλεσμα όλων αυτών επικρατούν ο φόβος, η αβεβαιότητα, η οργή, το έγκλημα.
Είναι εξίσου ενδιαφέρουσα και η ίδια η δομή του μυθιστορήματος, η οποία θυμίζει κάπως αυτή των μυθιστορημάτων της Σουηδής Lackberg. Ο αναγνώστης στην αρχή έρχεται αντιμέτωπος με αρκετές πληροφορίες τις οποίες δεν μπορεί ακόμη να κατηγοριοποιήσει χρονικά. Η συγγραφέας μας καλεί να ενώσουμε μόνοι μας σιγά-σιγά τα κομμάτια του παζλ. Στην αρχή, ο χρόνος και τα πρόσωπα φαίνονται μπερδεμένα, ασαφή, τυχαία. Μην σταματήσετε εκεί σε καμία περίπτωση: το αποτέλεσμα του αινιγματικού αυτού μυθιστορήματος θα σας αποζημιώσει.
Μία τέτοια κειμενική δομή η οποία «κρατάει στο σκοτάδι» τον αναγνώστη μπορεί να αποβεί μοιραία∙ ομολογουμένως, είναι πολύ εύκολο και πιθανό να απογοητεύσει, ακόμη και να εκνευρίσει. Όμως, ο λόγος της Hausmann ρέει τόσο αβίαστα που δεν αφήνει περιθώριο για δεύτερες σκέψεις. Το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να φτάσουμε στη λύση του αινίγματος.
Όσον αφορά τους χαρακτήρες του βιβλίου, δύσκολα θα τους χαρακτήριζε κανείς αρεστούς. Στη συντριπτική τους πλειονότητα έχουν μία πολύ σκοτεινή πλευρά (την οποία αφήνουν αβίαστα να βγει στην επιφάνεια), είναι χειριστικοί, αναξιόπιστοι, υποκριτές. Ο αναγνώστης δεν θα ταυτιστεί μαζί τους, ωστόσο, η συγγραφέας τους αποδίδει με περίτεχνο τρόπο. Ειδικότερα η Νάντια, η κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος, μας προκαλεί πληθώρα συναισθημάτων: μας μπερδεύει και μας αποπροσανατολίζει, είναι αινιγματική, προκαλεί άλλοτε τον οίκτο μας κι άλλοτε μας σοκάρει.
Είναι αλήθεια ότι τα ψυχολογικά θρίλερ έχουν κατακλύσει τα ράφια όλων μας, ή έστω των περισσότερων από εμάς. Ειδικά οι πιο σκληροπυρηνικοί και πιστοί λάτρεις του είδους εύκολα θα οδηγηθούν στην απογοήτευση, αφού τα κλισέ στο είδος είναι πολλά και, συχνά, αναπόφευκτα: ήρωες που μοιάζουν ίδιοι, αντι-ήρωες με ρηχά κίνητρα, plot twists που δεν βγάζουν πάντα νόημα, ενοχλητικές επιβραδύνσεις και κενά πλοκής έχουν, σίγουρα, κουράσει τους περισσότερους από εμάς. Ένας παραπάνω λόγος για να διαβάσετε Hausmann!
Το μυθιστόρημα της είναι αιχμηρό και απρόβλεπτο, ένα κουβάρι που περιμένει να ξετυλιχθεί από τον αναγνώστη. Πρόκειται για μία ιστορία με πολλά επίπεδα, που προκαλεί κάθε είδους συναισθήματα σε αυτόν που τη διαβάζει, τον καθηλώνει, τον εκπλήσσει, τον συγκινεί και τον συγκλονίζει. Κάθε νέα σελίδα του βιβλίου δίνει νέες προοπτικές εξέλιξης της πλοκής και θα σας αφήσει να μαντεύετε ως το τέλος. Το «Η Μάρτα κοιμάται» αποτελεί μία φρέσκια, αναζωογονητική πνοή στο είδος∙ απογυμνωμένο από περιττά στοιχεία, έχει γραφή και πλοκή που μαγνητίζουν. Το ταλέντο της Hausmann δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση, αφού μετά τον πάταγο του πρώτου της μυθιστορήματος («Καλό μου παιδί») απέδειξε για ακόμη μία φορά τη θέση της στο είδος.
Η Μάρτα κοιμάται, της Romy Hausmann
Μετάφραση: Δέσποινα Κανελλοπούλου
Εκδόσεις Μεταίχμιο
σελ. 360