18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ: Μια ιστορία ενηλικίωσης
Μια προσπάθεια ορισμού του είδους του ντοκιμαντέρ ίσως θα ήταν άσκοπη, θα ήθελα όμως να αποτελεί την αρχή αυτής της ιστορίας ενηλικίωσης. Μετά από δέκα μέρες προβολών και συζητήσεων, φτάνω στο συμπέρασμα πως ντοκιμαντέρ είναι καθετί αληθινό, από το επίκαιρο “This is Exile: Diaries of Child Refugees” του Mani Y. Benchelah μέχρι το αποκαλυπτικό “Hooligan Sparrow” της Nafnu Wang.
Σε μια προσπάθεια να καταλάβουμε καλύτερα τους σκηνοθέτες που ασχολούνται με το είδος του ντοκιμαντέρ, μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στην ταινία “Claude Lanzmann: Spectres of the Shoah” του Adam Benzine, το χρονικό ενός δωδεακετούς ταξιδιού κινηματογραφικής δουλειάς του ντοκιματερίστα Claude Lanzmann για τη δημιουργία του μεγαλύτερου ντοκουμέντου του Ολοκαυτώματος. Περίεργα πλάσματα, λοιπόν, οι πατέρες των ντοκιμαντέρ και πολύ ιδιαίτερα τα παιδιά τους. Από το φετινό φεστιβάλ ξεχωρίσαμε τα εξής:
Landfill Harmonic: A Symphony of the Human Spirit, των Brad Allgood και Graham Townsley
Η ταινία που άνοιξε την αυλαία του 18ου φεστιβάλ ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την ιστορία των Recycled Orchestra of Cateura, μιας παιδικής ορχήστρας από την Παραγουάη που παίζει μουσική με όργανα που είναι κατασκευασμένα από σκουπίδια. Τενεκέδες και πιρούνια μεταμορφώνονται σε βιολιά που θα παίξουν κλασικά κομμάτια, συγκινώντας όλους εκείνους που πιστεύουν πως «η τέχνη είναι για τους λίγους». Ο υπέροχος δάσκαλος μουσικής των παιδιών δηλώνει πως «ο κόσμος μας στέλνει σκουπίδια κι εμείς του στέλνουμε πίσω μουσική», αποδεικνύοντας έμπρακτα πως η φτώχεια δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στη θέληση. Η ειλικρίνεια, αποτυπωμένη στα πρόσωπα των παιδιών, τα εντυπωσιακά πλάνα, η όμορφη μουσική συνθέτουν ένα ντοκιμαντέρ αληθινό κι αισιόδοξο. Η ταινία αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τον κόσμο, καθώς κέρδισε το βραβείο κοινού του φετινού φεστιβάλ κι απέσπασε πολύ θετικά σχόλια.
I Am Belfast, του Mark Cousins
Ο Ιρλανδός Mark Cousins εντυπωσίασε από την πρώτη στιγμή, καθώς το “I Am Belfast” είναι μια από τις πιο άρτιες καλλιτεχνικά και συγκινητικές συμμετοχές του φεστιβάλ. Η πρωτεύουσα της Βόρειας Ιρλανδίας αναδύεται μέσα από τη μορφή μιας ηλικιωμένης γυναίκας, η οποία ισχυρίζεται πως είναι η ίδια η πόλη, παρασέρνοντας τον θεατή σε μια ονειρική περιπλάνηση στα χρώματα και τις σκονισμένες γωνιές του Μπέλφαστ. Τη διεύθυνση φωτογραφίας ανέλαβαν τα έμπειρα χέρια του Christopher Doyle, που εξυψώνει μια ήδη πολύ ιδιαίτερη ταινία. Πρόκειται για ένα ανθρωποκεντρικό ντοκιμαντέρ που δεν στηρίζεται σε στοιχεία και ντοκουμέντα παλαιών εφημερίδων και αρχείων, αλλά στη διετή περιπλάνηση του σκηνοθέτη στη γενέτειρά του και στη συγκινητική ματιά του σε μια πόλη που αλλάζει συνεχώς, ακόμα και όταν οι άνθρωποι φεύγουν.
Χρυσή Αυγή: Προσωπική Υπόθεση, της Ανζελίκ Κουρούνη
Πρόκειται για την προσωπική ματιά της σκηνοθέτιδας στο φαινόμενο της ακροδεξιάς που κυριαρχεί στην πολιτική πραγματικότητα της Ελλάδας τα τελευταία χρόνια. Προσπαθώντας να καταλάβει τις σκέψεις των ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής, εμβαθύνει τόσο στα αίτια όσο και στα αποτελέσματα της ψήφου σε ένα φασιστικό κόμμα, στοχεύοντας παράλληλα σε μια πολιτική τοποθέτηση. Η Ανζελίκ Κουρούνη έχε ασχοληθεί και στο παρελθόν με αντίστοιχα πολιτικά ζητήματα που αφορούσαν την ακροδεξιά, παραμένοντας πιο ουδέτερη στην προσέγγιση του θέματός της. Ωστόσο, όπως δήλωσε και η ίδια στη συζήτηση που ακολούθησε την προβολή του ντοκιμαντέρ, «είμαι κόρη μεταναστών, ο σύντροφός μου στη ζωή είναι Εβραίος, ο ένας μου γιος γκέι και ο άλλος αναρχικός. Δεν μπορώ να κρατήσω στάση ουδετερότητας απέναντι στη Χρυσή Αυγή».
Racing Extinction, του Louie Psyhoyos
Ο ακτιβιστής σκηνοθέτης του “The Cove” επιστρέφει με ακόμα ένα αφυπνιστικό ντοκιμαντέρ σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τη μαζική σφαγή θαλάσσιων ειδών υπό εξαφάνιση. Το πιο ενδιαφέρον και ρηξικέλευθο ντοκιμαντέρ της ενότητας «Περιβάλλον» του φετινού φεστιβάλ «ανάβει ένα κερί αντί να καταριέται το σκοτάδι», όπως πολύ εύστοχα δήλωσε ένα από τα μέλη της ακτιβιστικής οργάνωσης Oceanic Preservation Society. Με πολύ όμορφη μουσική και υπέροχα πλάνα που καταδεικνύουν τη βαρβαρότητα του ανθρώπου, ο Louie Psyhoyos και η ομάδα του συνεχίζουν να αιχμαλωτίζουν με μια κάμερα τις άγνωστες γωνιές του πλανήτη και να μας υπενθυμίζουν με τρόπο άμεσο την ανάγκη να αντιδράσουμε σε όσα συμβαίνουν στον κόσμο που μας φιλοξενεί.
Αυτές ήταν, λοιπόν, οι φεστιβαλικές μας μέρες. Δέκα στον αριθμό τους, όμορφες, γεμάτες εμπειρίες κι ας πέρασαν τόσο γρήγορα. Το διάστημα αυτό μας θύμισε πως πρέπει κάποιες φορές να βγαίνουμε από το καβούκι μας και να γεμίζουμε εικόνες, πριν επιστρέψουμε πάλι μέσα. Μέσα στον μικρόκοσμο του φεστιβάλ ντοκιμαντέρ, στη διαδρομή Ολύμπιον- Λιμάνι, γιορτάσαμε την πιο όμορφη ενηλικίωση· αυτή της διαφορετικότητας.
