21ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: The Story So Far
Το εύρος της μέχρι στιγμής επιτυχίας του φεστιβάλ το μαρτυρά ένας πολύ απλός παράγοντας: η τεράστια προσέλευση του κόσμου, που γεμίζει ασφυκτικά τις αίθουσες σε κάθε προβολή. Ταινίες γίνονται sold out μέρες πριν την προβολή τους, αλλά οι πιο τολμηροί φαν της διοργάνωσης στήνονται έξω από τα εκδοτήρια των αιθουσών και το Box της Αριστοτέλους για να εξασφαλίσουν ένα εισιτήριο έστω και την τελευταία στιγμή.
Φέτος, η διοργάνωση αποφάσισε να τιμήσει έναν σπουδαίο και βραβευμένο με Όσκαρ ντομικαντερίστα, τον ελληνικής καταγωγής Λουί Ψυχογιό, που κέρδισε το βαρύτιμο βραβείο της αμερικανικής ακαδημίας κινηματογράφου το 2009 με τον «Ύφαλο» μια παράτολμη όσο και συγκλονιστική καταγραφή της παράνομης αλιείας δελφινιών στην Ιαπωνία. Στο Ψυχογιό αποδόθηκε τιμητικά ο «Χρυσός Αλέξανδρος» το σημαντικότερο δηλαδή βραβείο του Φεστιβάλ. Ο Ψυχογιός, που ξεκίνησε ως φωτογράφος του National Geographic πριν περάσει στο Ντοκιμαντέρ, λαμβάνει “Carte Blanche” από το φεστιβάλ, επιλέγοντας δέκα ντοκιμαντέρ που θα προβληθούν στο ομώνυμο παράλληλο τμήμα.
Οι επιλογές του δίνουν έντονα το στίγμα του οικολογικού ακτιβισμού στον οποίο είναι ταγμένος με πιστότητα ως δημιουργός, και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το «Before the Flood» στο οποίο ο Leonardo Di Caprio ταξιδεύει στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη και καταγράφει τις επιπτώσεις τις κλιματικής αλλαγής, αλλά και το «Blackfish» που καταγράφει τις καταστροφικές συνέπειες της αιχμαλωσίας των φαλαινών και της «θυσίας» τους προς τέρψιν του κοινού.
Μπροστά στο κοινό, ο Ψυχογιός εξέφρασε την μεγάλη του αγάπη για την Ελλάδα και αναφέρθηκε εμφανώς συγκινημένος στην αγάπη που έλαβε από την ελληνική κοινότητα στην οποία μεγάλωσε. Έκανε μια σύντομη αναδρομή του έργου και της πορείας του και μίλησε για τους λόγους που τον οδήγησαν στην απόφαση να αναλάβει ένα εξαιρετικά επικίνδυνο project όπως το «Cove», για την γνωριμία του με σπουδαίους δημιουργούς όπως ο Steven Spielberg, για τις εμπειρίες του από την καθολική και αποθεωτική υποδοχή της ταινίας του. «Ο εμπορικός κινηματογράφος κάνει ταινίες για να φέρει κόσμο στα καθίσματα και λεφτά στα ταμεία. Εγώ κάνω ταινίες προσπαθώντας να αλλάξω τον κόσμο. Να μιλήσω για όσα συμβαίνουν και δεν γνωρίζουμε, να αναδείξω τις αδικίες και να προτρέψω τον κόσμο να δράσει». Δήλωση σίγουρα βαρύγδουπη, αλλά ο Ψυχογιός, ένα δημιουργός εξαιρετικά χαρισματικός και εμφανώς παθιασμένος, την στηρίζει με κάθε του έργο και κάθε του δημόσια εμφάνιση.
Οι ταινίες του φετινού φεστιβάλ καλύπτουν ένα εξαιρετικά ευρύ φάσμα θεματικών, αλλά και καλλιτεχνικών προσεγγίσεων – ένα πραγματικό «χωνευτήρι» ταινιών και δημιουργών από ολόκληρο τον κόσμο. Κεντρική θέση φέτος, έχουν τα ζώα, το πώς τα αντιμετωπίζει το ανθρώπινο είδος, πώς στέκεται απέναντί τους. Ιστορίες στυγνής εκμετάλλευσης και βίας απέναντι στα ζώα καταγράφονται σε projects όπως το «Η κρυφή όψη της διακίνησης ζώων» από τον Γερμανό Manfred Karremman, ενώ παρακολουθούμε ιστορίες φιλίας και στοργής στο «Φιλαράκος» του Hedi Honigmann από την Ολλανδία, που προβάλλει τις σχέσεις ανάμεσα σε διαφορετικούς ανθρώπους και τους σκύλους τους.
Η ιστορική καταγραφή βρίσκει και αυτή την φωνή της στα πλαίσια του φεστιβάλ, με ταινίες που εστιάζουν μεταξύ άλλων στον διωγμό των μουσουλμανικών όσο και των εβραϊκών πληθυσμών από τη Θεσσαλονίκη στο εξαίσιο «Πόλη χωρίς μνήμη», αλλά και στην γενοκτονία των Ποντίων στη συγκινητική, εξαιρετικά πυκνή αφηγηματικά αλλά και μάλλον πρωτόλεια τεχνικά «Μπάντα» του Νίκου Ασλανίδη. Μια προβολή ιδιαίτερα φορτισμένη συναισθηματικά, στην οποία παρευρέθηκαν αρκετά μέλη ποντιακών σωματείων αλλά και πολιτικά πρόσωπα.
Δεν θα μπορούσαν να λείψουν φυσικά και ντοκιμαντέρ που μιλούν για το ίδιο το σινεμά. Το «Σινεμά, παγκόσμιος καθρέφτης» αποτελεί ένα κολάζ εικόνων και στιγμιότυπων από τις δεκαετίες του '20 και του '30, όπως τις καταγράφει ο νεογέννητος τότε κινηματογράφος. Στιγμές τις καθημερινότητας, ιστορικά συμβάντα, μικρές βινιέτες αστικής ζωής, αλλά και σημαντικά έργα του βωβού κινηματογράφου συναντιούνται σε ένα ντοκιμαντέρ παράτολμο φορμαλιστικά, στην διάρκεια του οποίου δεν ακούγεται ούτε μία λέξη. Ιδέα που φαίνεται παλιομοδίτικη, αλλά σε εποχή που χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από την καλλιτεχνική διακειμενικότητα και τον συνεχή διάλογο μεταξύ καλλιτεχνών, φαντάζει πιο μοντέρνα από πολλές άλλες προσπάθειες. Στην θεωρία τουλάχιστον, καθώς στην πράξη το εγχείρημα αποδεικνύεται μάλλον «στριφνό» στην παρακολούθησή του. Τέλος, τo «Η Μπάρμπαρα Ρούμπιν και η εκρηκτική underground σκηνή της NY» συμπυκνώνει σε 78 λεπτά ένα λεπτομερές όσο και εξαιρετικά ιντριγκαδόρικο πορτρέτο της ομώνυμης δημιουργού, στενής συνεργάτιδας των Andy Warhol, Bob Dylan Και Jonas Mekas, που βρήκε δυστυχώς τραγικό θάνατο στην ηλικία των 35 ετών.
