59ο ΦΚΘ: Με γεύση Καννών στην έναρξή του – Shoplifters, του Hirokazu Kore-eda
Γνώριμος για την εξαιρετικά αναλυτική του σκέψη και τους υπαρξιακούς του προβληματισμούς μέσα από τις παλαιότερές του ταινίες “Nobody Knows” (2004) και “Like Father, Like Son” (2013), ο Hirokazu Kore-eda τοποθετεί στο βασικό πυρήνα της κρίσης του την έννοια των οικογενειακών δεσμών, της ηθικής, του «πρέπει» και του «είναι δίκαιο». Μέσα στις φτωχογειτονιές του Τόκιο λοιπόν, μας συστήνει την οικογένεια του Osamu (Lily Franky), ενός πάμφτωχου Ιάπωνα που εργάζεται μόνο περιστασιακά. Με τη γλίσχρα περιουσία τους κι αναγκαζόμενοι να επιβιώνουν σε μεγάλο βαθμό με τη σύνταξη της γιαγιάς, ο Osamu κι ο γιος του Shota (Jyo Kairi) καταφεύγουν σε μικροκλοπές καταστημάτων για να συμπληρώσουν τα προς το ζην. Επιστρέφοντας μια μέρα με τα κλοπιμαία τους, θα συναντήσουν στο δρόμο ένα μικρό εγκαταλελειμμένο κορίτσι και θα αποφασίσουν αυθόρμητα να του χαρίσουν απλόχερα τη φροντίδα και την αγάπη τους. Όταν η οικογένεια του Osamu παρατηρήσει σημάδια κακοποίησης στο μικρό κορίτσι, οι δεσμοί κι οι σχέσεις της οικογένειας θα δοκιμαστούν έντονα και με απαράμιλλη αφοσίωση θα αποφασίσουν να υιοθετήσουν το κοριτσάκι.
Υπ’ αυτό το τρυφερό πρίσμα και με ασυναγώνιστη ευαισθησία, ο Hirokazu Kore-eda θα στοχαστεί βαθιά πάνω στην ηθική των μικρών κοινωνικών ομάδων και θα αναδείξει όλες τις πολύπλοκες δυναμικές που εσωκλείουν οι οικογενειακοί δεσμοί. Τοποθετεί για πρώτη φορά στη θεματική του ανθρώπους του περιθωρίου και με λεπτεπίλεπτο τρόπο ανατέμνει τις διαπροσωπικές σχέσεις και τα συναισθήματά τους με σκοπό να εξάγει ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα για κάποιες θεμελιώδεις αρχές του Ανθρώπου: τον αλτρουισμό, την αφοσίωση, την ηθική και την αγάπη. Με έναν λιτό και δωρικό τρόπο, συγγενικό με τον έτερο «ποιητή» και πολέμιο της ανθρώπινης εξαθλίωσης Aki Kaurismaki, ο Ιάπωνας ξεδιπλώνει εδώ όλες τις αρετές και τα δώρα ενός κινηματογραφιστή που έχει βαθιά γνώση της ανθρώπινης υπόστασης και των εσώτερων δυνάμεων του ατόμου.
Η αγάπη του Hirokazu κι η συμπάθειά του για τους ήρωες -τους οποίους ντύνει με μια νότα αξιοπρέπειας μέσα στο παράλογο- διοχετεύεται σ’ όλο το εύρος του φιλμ. Με κλειστές γωνίες και κάθετα πλάνα, σφιχτή προοπτική, χαμηλούς φωτισμούς και ευρεία κίνηση της κάμερας, ο σκηνοθέτης εγκύπτει με ιδιαίτερο πάθος στα πραγματικά ουσιώδη στοιχεία του δράματος. Συνθέτει ένα πολυδαίδαλο μοτίβο σχέσεων και αντιπαραβάλλει συχνά μέσα από τα συνεχόμενα πλάνα του την ηθική της οικογενειακής θαλπωρής με την οικονομική ανέχεια και τη δυστυχία. Στήνεται έτσι μια αξιοπρόσεχτη διαλεκτική σχέση που μπορεί να χρησιμεύσει σαν βιωματική πυξίδα για τους θεατές. Από τη μία υπάρχει πάντα η αγάπη κι ο ανθρωπισμός κι από την άλλη ελλοχεύει σε κάθε μας βήμα η αποσύνθεση, η κατάπτωση και η φθορά. Από τη μια η «ζωή» και από την άλλη ο «θάνατος».
Πάνω σ’ αυτό το τεντωμένο σκοινί της ιστορίας λοιπόν, ο σκηνοθέτης διεγείρει ευφυέστατα τις υπαρξιακές μας αγωνίες. Κατακεραυνώνει όλα τα στερεότυπα και τους δογματισμούς της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας και καταποντίζει με τα ερωτηματικά που θέτει τον ίδιο μας τον εαυτό. Όλα αυτά τα ειλικρινή κι ατόφια στοιχεία του φιλμικού δράματος, το αδυσώπητο παιχνίδι του Hirokazu με παραγνωρισμένες μα θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες, εκμεταλλεύεται το 59ο ΦΚΘ για τα «θυρανοίξια» του και θέτει από νωρίς την καίρια δυναμική της φετινής διοργάνωσης. Αυτή είναι η ταυτότητα του! Ένα Φεστιβάλ αεικίνητο και στοχαστικό, που επιζητά να ανακαλύψει χαμένες ζωτικές ιδέες. Ένα Φεστιβάλ κατακόρυφο, που βυθίζεται σ’ ό,τι έχει πραγματική αξία στη ζωή μας και μας συστήνεται με μια ταινία περισσότερο από ποτέ οριστική και σπονδυλωτή. Αυτό είναι το “Shoplifters”, αυτό είναι το 59ο ΦΚΘ. Απολαύστε το!!
Καλό Φεστιβάλ!
Ελπίζω να έχετε μια αξέχαστη προβολή.
Shoplifters, του Hirokazu Kore-eda
Μεταφρασμένος Τίτλος: Κλέφτες Καταστημάτων
Είδος: Δράμα
Διάρκεια: 121’
