Auditorium

Η αλήθεια είναι ότι το ένα βρισκόταν σε τέλμα εδώ και καιρό. Η δεκαετία του ‘90 ήταν ίσως η ψηλότερη κορυφή για το hip hop. Είχε τις ρίζες του στις φτωχογειτονιές της Νέας Υόρκης των 70s, και μέχρι εκείνη τη στιγμή το gangsta rap είχε φτάσει τους πρωταγωνιστές του σε superstar επίπεδα. Έκτοτε, τα καλλιτεχνικά του standards παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό στάσιμα και το intellectual υπόβαθρό του σαθρό.

Για την jazz, ενδεχομένως, τα πράγματα να ήταν χειρότερα. Πολύ μακριά από τις δόξες των 40s, 50s και 60s, χωρίς τα φώτα της δημοσιότητας πάνω της, και με τους νεότερους μουσικούς να ασφυκτιούν από το βάρος της λαμπρής της ιστορίας, είχε να επιδείξει λίγα πράγματα στο ευρύ κοινό τα τελευταία 40 χρόνια.

Φωτιές όμως που σιγοκαίνε δεν σημαίνει ότι είναι και νεκρές, και είμαι βέβαιος πως πρέπει να θεωρούμε εαυτούς τυχερούς που ζούμε μια αναγέννηση. Οι πιονιέροι της jazz πήραν καύσιμο από τις δυσκολίες της χώρας τους και πλέον εφορμούν με φρέσκους δίσκους, που όσο τιμούν την παράδοση τους τόσο έχουν κατανοήσει την ανάγκη ανανέωσης. Οι σημαντικοί rappers έχουν καταλάβει ότι η κομπορρημοσύνη δεν έχει νόημα σε καιρούς κρίσιμους και βάζουν τον κοινωνικό ιστό σε προτεραιότητα. Και είναι, όταν αυτοί οι δύο συμπράττουν, δανειζόμενοι οπτικές, νοοτροπίες, αισθητική και νότες, που η σύγχρονη μουσική γίνεται λαογραφικό δείγμα και (όλοι ελπίζουμε πως) καθοδηγεί τον κόσμο.

Ακολουθούν 5+1 δυνατοί εκπρόσωποι της ανανεωμένης jazz rap σκηνής, οι οποίοι δεν σκοπεύουν να μας αφήσουν να ξεχάσουμε τα ονόματά τους.

Ίσως ο πιο πιουρίστας jazzman της παρέας και εξέχον μέλος της κλίκας που εξερευνούμε εδώ, αρέσκεται σε μακρόσυρτους αυτοσχεδιασμούς που καθοδηγούν τα περιπετειώδη live shows του. Η πολυμελής του ορχήστρα έχει γεμίσει hip festivals ανά τον κόσμο, το προπέρσινο 3ωρο “The Epic” είναι αυτό ακριβώς που λέει και το όνομά του, και ο δρόμος που έχει ανοιχτεί μπροστά του οδηγεί μόνο προς τα πάνω.

Το βιογραφικό του παραγωγού και πιανίστα από το Texas μοιάζει στα μάτια μου με ολάνθιστο κήπο. Πέρα από τις δικές του δουλειές (όπου ξεχωρίζει σαφώς το album με samples του Miles Davis, αλλά και η επιμέλεια του soundtrack της πρόσφατης βιογραφικής του ταινίας “Miles Ahead”), στο section με τα associated acts παρελαύνει όλη η σύγχρονη διανόηση της μαύρης μουσικής, από τον Common και την Erykah Badhu, μέχρι το Mos Def και τη Norah Jones. Πολυπράγμων και γενναίος, δεν δίστασε να εμπλακεί σε μεγαλεπήβολα projects, πάντα με γοητευτικά αποτελέσματα.

Ο Steven Bruner βαδίζει έναν περίεργο δρόμο. Αν έπρεπε να πούμε 2 λέξεις για αυτόν, θα ήταν: jazz μπασίστας. Όμως, είναι τόσα περισσότερα από αυτό. Διασχίζοντας ιδιώματα και μουσικές σχολές με άνεση, ο άνθρωπος έχει αφήσει στίγμα τόσο σε αμιγώς jazz δίσκους όσο και στο πολυβραβευμένο “To Pimp A Butterfly” του Kendrick Lamar, αλλά και στους crossover metal ήρωες Suicidal Tendencies. Φέτος, αποφάσισε να επανεφεύρει την οργανική soul, και το album του “Drunk” θεωρείται απίθανο να μην βρεθεί ψηλά στην επόμενη Grammy τελετή.

Η υπέροχη κυρία της παρέας είναι μια μεγάλη μου αδυναμία. Ένα κορίτσι που ξεχειλίζει ταλέντο, που βρήκε τη θέση της ταυτόχρονα σε mainstream βιομηχανία αλλά και καλλιτεχνικούς ελιτιστές, μια κοπέλα που χαράζει τον δικό της δρόμο σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, και όλα αυτά με βιρτουοζιτέ στο μπάσο της, ακρίβεια στη φωνή, οξυδέρκεια στη σκέψη και απαράμιλλο στυλ. Αναζητήστε συνεντεύξεις της∙ είναι απολαυστική. Κι εγώ ερωτευμένος, το ξέρω…

Ιδιάζουσα περίπτωση, το λιγότερο. Ετούτος ο κύριος είναι, πριν από οτιδήποτε άλλο, ο κορυφαίος rapper στον πλανήτη σήμερα, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Ταυτόχρονα νιώθω ότι, χάρη στο αποτύπωμα που έχει αφήσει και την έφεσή του στη free jazz, θα μπορούσε να χωρέσει σε οποιαδήποτε λίστα. Η φλογερή οπτική του και αυτή η essence cool εξυπνάδας τον κάνει να ξεχωρίζει και τον έχει φέρει στην πρώτη γραμμή συζήτησης για κάθε τι με το οποίο έχει ασχοληθεί. Πέρυσι ήταν η θέση της μαύρης Αμερικής, και θα είναι ψέμα αν πω ότι ο κόσμος δεν κρατάει την ανάσα του για το επερχόμενο album του. 

Οι outsiders αυτού του αφιερώματος και αυτοί στους οποίους αναφέρεται το +1 του τίτλου. Γιατί δεν ταιριάζουν; Επειδή είναι Βέλγοι, το μικρόφωνο κρατάει ο frontman των dEUS, και η ταξική πάλη της σύγχρονης Αμερικής πιθανολογώ ότι δεν βρίσκεται στη λίστα με τους καθημερινούς προβληματισμούς τους. Τι είναι αυτό που τους κάνει να ταιριάζουν; Η δημιουργικότητα με την οποία συνδυάζουν την jazz με τη φόρμα φωνητικών του Tom Barman, πράγμα σίγουρα ασυνήθιστο, και το αρμονικό όσο και τεταμένο τελικό αποτέλεσμα. Για μένα, οποιοσδήποτε δίνει ένα –ακόμα και μικρό– σωσίβιο στην jazz είναι φίλος μου, οπότε δεν θα με ακούσετε να παραπονιέμαι.