The Birds, του Alfred Hitchcock
Χάος, τρόμος, φως, σκοτάδι.
Ο Alfred Hitchcock έχει χαρακτηριστεί ως ένας σκηνοθέτης που χειραγωγούσε το κοινό του και έπαιζε κινηματογραφικά παιχνίδια με τις φοβίες του. Ένας καλλιτέχνης που δεν δίσταζε να υπερβαίνει τα όρια, να θίγει θέματα ταμπού και να εκμεταλλεύεται τις κοινωνικοπολιτικές συλλογικές φοβίες. Έχουν συμπληρωθεί 52 χρόνια από τον Ιανουάριο του 1968, όταν προβλήθηκε για πρώτη φορά η εμβληματική του ταινία “The Birds” («Tα Πουλιά»- 1963) στην αμερικανική τηλεόραση από το ΝΒC, καταρρίπτοντας κάθε ρεκόρ τηλεθέασης μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Η ταινία βασίζεται στο μυθιστόρημα της Daphne du Maurier, όπου μια νέα εύπορη γυναίκα, αποφασισμένη να διεκδικήσει ένα νεαρό δικηγόρο τον οποίο γνωρίζει στο Σαν Φρανσίσκο, τον ακολουθεί στο παραθαλάσσιο χωριό της μητέρας του. Η άφιξή της θα την φέρει αντιμέτωπη με μία ισχυρή μητριαρχική φιγούρα αλλά και με μια παράξενη αλλαγή στη συμπεριφορά των πουλιών της περιοχής. Σταδιακά, σμήνη πουλιών αρχίζουν να επιτίθενται στους κατοίκους ανελέητα, αλλά το κυριότερο, χωρίς καμία αιτία. Ένας αγώνας για επιβίωση ξεκινά με τον Hitchcock να φωτίζει όχι μόνο τη σκοτεινή αίθουσα του σινεμά αλλά και την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση μέσα από σκηνές όπου κυριαρχούν το χάος και ο παραλογισμός.
Ο Hitchcock δεν έδωσε επεξηγήσεις για την ταινία αυτή, αφήνοντας έτσι την φαντασία του κοινού, αλλά και των θεωρητικών του κινηματογράφου να οργιάζει μέχρι και σήμερα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο φόβος μιας ενδεχόμενης πυρηνικής καταστροφής αντανακλάται ξεκάθαρα στα γεγονότα που διαδραματίζονται στην ταινίας, καταστάσεις που είναι πέρα από κάθε ανθρώπινο έλεγχο. Η συλλογική φοβία που στιγμάτισε τις γενιές που έζησαν υπό τη σκιά του Ψυχρού Πολέμου, ήταν αποτέλεσμα της κούρσας εξοπλισμών στην οποία επιδόθηκαν οι δύο υπερδυνάμεις ΗΠΑ και ΕΣΣΔ μετά τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το κοινό, παρακολουθώντας «Τα πουλιά» μουδιάζει στην σκέψη ότι όλα είναι πιθανά και ότι ο τρόμος κρύβεται ακόμα και στα πιο φαινομενικά αθώα πράγματα, ενώ μπορεί να επέλθει μια ξαφνική θανατηφόρα επίθεση από έναν καταγάλανο ουρανό.
Δεν μπορεί, βέβαια, να αποκλείσει κανείς την πιθανότητα τα πτηνά να συμβολίζουν την άγρια επίθεση του ίδιου του σκηνοθέτη στις αξίες της αστικής τάξης, στα ταμπού και τα στερεότυπα της εποχής. Οι μητριαρχικές φιγούρες που παρουσιάζει δεν ταιριάζουν με το τρυφερό προφίλ των γυναικών που ήθελε η κοινωνία – οι γυναίκες του Alfred Hitchcock είναι δυναμικές, επιβάλλονται στον περίγυρό τους, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πλοκή, έχουν εραστές, είναι ποθητές, και πολλές φορές έχουν παιδιά που τα στιγματίζουν για πάντα με την αυταρχική προσωπικότητά τους. Ένα ιδιότυπο οιδιπόδειο σύμπλεγμα εκτυλίσσεται όταν τα πουλιά αλλάζουν συμπεριφορά με την παρουσία μιας ξένης όμορφη γυναίκας, με αποκορύφωμα την παράλογη επίθεσή τους που σηματοδοτείται από την αντίδραση της αυστηρής μητέρας στην ερωτική σχέση του γιου της.
Χαρακτηριστικό της κοινωνικής αναταραχής της δεκαετίας του 1960 ήταν, επίσης, η δημιουργία οργανώσεων και πολιτικών παρατάξεων που προωθούσαν την περιβαλλοντική συνείδηση και τη στροφή προς έναν πιο εναλλακτικό τρόπο ζωής, μειώνοντας έτσι την περιβαλλοντική ρύπανση. Οι ήρωες του Hitchcock είναι άβουλοι και εκτεθειμένοι απέναντι στην επερχόμενη φυσική καταστροφή. Λειτουργεί, λοιπόν, η ταινία, και ως μια υπενθύμιση για την οργή της φύσης απέναντι στην οποία η ανθρωπότητα είναι ανήμπορη; Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Hitchcock δεν δίνει απαντήσεις ούτε όταν ανάβουν ξανά τα φώτα της κινηματογραφικής αίθουσας. Γνωρίζει ότι οι άνθρωποι τρέμουν αυτό που δεν μπορούν να εξηγήσουν και να κατανοήσουν. Το «χάος» είναι η «τάξη» του Hitchcock. Βασιλεύει από την αρχή μέχρι και το τέλος της ταινίας βυθίζοντας στο αίμα και τον τρόμο μια τοπική κοινωνία, δίνοντας τη δυνατότητα στον σκηνοθέτη να εκμεταλλευτεί το αίσθημα του φόβου -τόσο σε εθνικό όσο και σε ατομικό επίπεδο-, αφυπνίζοντας ανησυχίες για τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου ή μίας περιβαλλοντικής καταστροφής, ενώ παράλληλα εξετάζει την ψυχική εξάντληση του ατόμου ως συνέπεια της μητριαρχικής καταπίεσης.
The Birds, του Alfred Hitchcock
Είδος: Θρίλερ
Διάρκεια: 119'
