The Disaster Artist, του James Franco
Ο Greg Sestero είχε την ατυχία (ή, όπως θα καταλάβαινε αρκετά χρόνια αργότερα, την τύχη) να συμπρωταγωνιστήσει μαζί με τον φίλο και συγκάτοικό του Tommy Wiseau στην ταινία που ο δεύτερος ετοιμάζει. Ο Tommy, ένας άνθρωπος με αλλόκοτο παρουσιαστικό, φαινομενικά ατελείωτα χρήματα στη διάθεσή του και εντυπωσιακή έλλειψη οποιασδήποτε υπόνοιας ταλέντου, ετοιμάζει μια ταινία-προσωπική κατάθεση, ενδεχομένως αυτοβιογραφική, στην οποία αναλαμβάνει χρέη σεναριογράφου, παραγωγού, σκηνοθέτη και -φυσικά- πρωταγωνιστή. Το “The Room” έκανε πρεμιέρα, τρόπος του λέγειν, το 2003 σε μία και μοναδική αίθουσα σε ολόκληρες τις ΗΠΑ, την οποία ο Wiseau πλήρωσε για να δείξει την ταινία του. Μερικά χρόνια αργότερα, o Sestero θα καταγράψει τη φιλία, τις εμπειρίες και τη διαδικασία δημιουργίας του “The Room” στο βιβλίο του “The Disaster Artist”, το οποίο ο Wiseau αποκήρυξε ως υπερβολικό και στο μεγαλύτερο κομμάτι του αναληθές.
To “The Room” κόστισε σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτα στοιχεία 6 εκατομμύρια δολάρια, απέφερε λιγότερα από 2.000 δολάρια, ενώ αποσύρθηκε σχεδόν αμέσως, μετά και από τις πρώτες βιτριολικές κριτικές που κινούνταν ανάμεσα στην απέχθεια και την ειλικρινή απορία περί του τι ακριβώς συμβαίνει επί της οθόνης για 100 λεπτά.
Flash Forward στο 2018, όταν η ταινία έχει αποκτήσει ένα εντυπωσιακό και σχεδόν παγκόσμιας εμβέλειας cult following. Ειδικές προβολές διοργανώνονται παντού, μερικές εκ των οποίων με την παρουσία του σκηνοθέτη, με το κοινό να αποθεώνει κάθε αλλόκοτη ατάκα, κάθε αλλοπρόσαλλη σκηνή, κάθε δημιουργική επιλογή που διαλύει ανερυθρίαστα την κινηματογραφική λογική και τεχνική σε όλα τα επίπεδα. Ο James Franco αναλαμβάνει να μεταφέρει το βιβλίο στην μεγάλη οθόνη, ομολογώντας εντυπωσιασμένος από όσα διάβασε σε αυτό, κρατώντας για τον εαυτό του τον πρώτο ρόλο.
Ένα Χρυσό Κοχύλι στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν και μια Χρυσή Σφαίρα αργότερα, η ταινία εμφανίστηκε στις αίθουσες, φέρνοντας το ευρύ κοινό σε μια πρώτη επαφή με τον συναρπαστικό, μυστηριώδη και σχεδόν σουρεαλιστικό μικρόκοσμο έπαρσης και αυτό-λατρείας που είχε χτίσει ο Wiseau για τον εαυτό του. Καθώς η ταινία διατρέχει διάφορα περιστατικά από τη φιλία των δύο αντρών, τις συνεχείς αποτυχίες τους, τη δημιουργική διαδικασία της ταινίας, τον εμπαιγμό του δημιουργού της αλλά και την κατά λάθος μετέπειτα αποθέωσή του, γνωρίζουμε λίγο καλύτερα τον υπερόπτη, παθολογικά ζηλιάρη και αγενέστατο με όλους -πλην με όσους τον αποθέωναν- σκηνοθέτη, όσο και αν πολλές λεπτομέρειες για το παρελθόν του, καθώς και για τον ίδιο, παραμένουν επτασφράγιστα μυστικά, ακόμη και μετά το τέλος της ταινίας.
Υπάρχει μια σημαντική διάκριση ανάμεσα στους λόγους που η ταινία του Wiseau έχει αποκτήσει χιλιάδες φαν και της προσέγγισης που επιχειρεί εδώ ο Franco. Ο βασικός λόγος που λατρεύεται με τέτοιο φανατισμό και αγάπη το “The Room” είναι γιατί το κοινό του βρίσκει την ευκαιρία να γελάσει με αυτό που βλέπει, με την εντυπωσιακή ανικανότητα του δημιουργού της, την καταφανέστατη άγνοια του για τον κινηματογράφο ως τέχνη και ως μέσο, για την έπαρση που τον οδηγεί να πιστεύει ότι παρόλα όσα λένε οι ηθοποιοί και το συνεργείο του, ο ίδιος δημιουργεί κάτι πραγματικά σπουδαίο, ένα δράμα αντάξιο του Tennessee Williams (!), όπως διατείνεται ο ίδιος. Αντίθετα, ο Franco δεν προσεγγίζει τον χαρακτήρα που υποδύεται, αλλά και το πρωτογενές υλικό του, με καμία διάθεση ειρωνείας, κοροϊδίας ή εμπαιγμού. Φαίνεται να τρέφει μια ειλικρινή απορία για το τι συμβαίνει στο μυαλό του Wiseau, καθώς και για το τι είναι αυτό που τον οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δημιουργεί υψηλή τέχνη.
Ζωντανεύει με σκηνοθετική σπιρτάδα και ενθουσιασμό τη σχέση του Wiseau και του Sestero, αλλά εκεί που η ταινία πραγματικά λάμπει είναι στα γυρίσματα του magnum opus του Tommy. Όπου γινόμαστε μάρτυρες μιας δημιουργικής καταστροφής που παρόμοιά της δεν είχε δει ο κινηματογράφος από τον καιρό τoυ “Heaven’s Gate”, καθώς οι ηθοποιοί και συνεργάτες του Wiseau συνειδητοποιούν σταδιακά, έντρομοι, την άγνοια του σκηνοθέτη για τον κινηματογράφο, την υπεροψία του, τις ξεκαρδιστικές αλλόκοτες συνήθειές του και την αρχικά αξιολάτρευτη -αλλά στην συνέχεια εξαιρετικά προβληματική- ψευδαίσθηση μεγαλείου που τον διακατέχει.
Τα περιστατικά αυτά, από τα οποία αποτελείται η αφήγηση, παρότι λειτουργούν εξαιρετικά στην εξέλιξη των δύο βασικών χαρακτήρων, δεν διαθέτουν μια ισχυρότερη αφηγηματική ραχοκοκαλιά, μια αφηγηματική συγκολλητική ουσία αν θέλετε, που να τα δένει μεταξύ τους. Δημιουργείται έτσι μια αίσθηση αποσπασματικότητας, ότι βλέπουμε το τι πραγματικά συνέβη, αλλά όχι σε όλη την έκτασή του. Όσα εξωφρενικά και σουρεαλιστικά αφηγείται η ταινία, άλλα τόσα δημιουργεί την αίσθηση πως ναι μεν συνέβησαν, αλλά δεν θα μάθουμε ποτέ για αυτά.
Αυτό ωστόσο που λειτουργεί σημαντικά προς όφελος του “The Disaster Artist” είναι το πηγαίο και ανεπιτήδευτο χιούμορ με το οποίο εμποτίζει τη δημιουργία του ο Franco. Δεν εμπαίζει τον πρωταγωνιστή του, αλλά καταγράφει την έκπληξη και την περιέργεια με την οποία τον αντιμετωπίζουν όλοι, και από εκεί πηγάζουν οι πιο αστείες, αλλά και οι πιο τρυφερές, στιγμές. Γιατί υπάρχει και μια, έστω σκληρή, τρυφερότητα την οποία κομίζει ο Franco στην ταινία. Δεν επιχειρεί να στήσει μια αγιογραφία του Wiseau, αλλά μαρτυρά, μεταξύ άλλων, και τον θαυμασμό για την επιμονή και υπομονή του, ειδικά αφότου ο μικρόκοσμος που είχε φτιάξει για τον εαυτό του γκρεμίστηκε τόσο εκκωφαντικά και τόσο απότομα μετά την πρώτη προβολή της ταινίας.
Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πώς το “The Disaster Artist” είναι απλώς μια συνηθισμένη, αν και αρκετά αστεία, κωμωδία. Θα μπορούσε να μείνει σε μια στρατιά αναγνωρίσιμων κωμικών ηθοποιών που εμφανίζονται με εντυπωσιακή συχνότητα σε δεύτερους ρόλους. Ωστόσο, το “The Disaster Artist” είναι εν τέλει πολλά περισσότερα. Είναι η γλυκιά, τρυφερή, αστεία αλλά και γαργαλιστικά απολαυστική κατάθεση αγάπης του Franco απέναντι στο “The Room”, η πεποίθησή του ότι στο Hollywood χωράνε όλα, ότι το υψηλό πάει χέρι-χέρι με το «φτηνό» και το «κακό». Και κρατάει το καλύτερο για το φινάλε, κλείνοντας το μάτι στους φανατικούς του πρωτότυπου έργου, συστήνοντας παράλληλα σε όσους δεν το έχουν δει ένα αυθεντικό φιλμικό αξιοπερίεργο.
The Disaster Artist, του James Franco
Είδος: Κωμωδία, Πραγματική ιστορία
Διάρκεια : 100’
