Suspiria, του Luca Guandanino
Το φετινό “Suspiria” είναι περισσότερο μια εναλλακτική εκδοχή του πρωτότυπου, ένα καθρέφτισμά του μέσα από το πρίσμα των ψυχαναλυτικών, φεμινιστικών και κοινωνικό-πολιτικών επιρροών που κομίζει ο τωρινός δημιουργός της.
Η ιστορία ξεκινά όταν μια νεαρή και άπειρη χορεύτρια, η Suzy Bannion, καταφθάνει στο Βερολίνο για να ενταχθεί στη σχολή χορού «Μάρκος». Η Suzy προέρχεται από μια υπέρ-συντηρητική κοινότητα άμις, και το Βερολίνο αρχικά φαντάζει στα μάτια της χαοτικό και εχθρικό. Έξω από τους τοίχους της σχολής, οι πολιτικές διενέξεις μαίνονται βίαια, με τα μέλη της Φράξιας «Κόκκινος Στρατός» να βρίσκονται στη φυλακή και τους αλληλέγγυους να απαιτούν την αποφυλάκισή τους. Ωστόσο, μέσα στους τοίχους της σχολής, ελλοχεύει κάτι ενδεχομένως ακόμα πιο επικίνδυνο. Η ηγεσία της σχολής αποτελείται από μια σύναξη μαγισσών, με άγνωστους αρχικά σκοπούς, αλλά εμφανώς επικίνδυνες μεθόδους, αφού δεν διστάζουν να ξεφορτωθούν όσες χορεύτριες τολμούν να αποκαλύψουν το μυστικό τους. Ένα από τα κορίτσια δραπετεύει από τη σχολή και εξομολογείται όσα ανακάλυψε σε έναν ψυχολόγο, τον Dr Josef Klemperer, ο οποίος αποφασίζει να ερευνήσει περαιτέρω την υπόθεση.
Από τη βασική «ραχοκοκαλιά» της ιστορίας φαίνεται ότι ο Guandanino φιλοδοξούσε να αφηγηθεί μια πολύ πιο περίπλοκη και σημαντικά εκτενέστερη ιστορία σε σχέση με του πρωτότυπου. Το πολιτικό-κοινωνικό κλίμα της εποχής και το τραύμα που άφησε στο συλλογικό υποσυνείδητο η δράση του Τρίτου Ράιχ, προστίθενται στην ιστορία από τον Guandanino, σε μια προσπάθεια να εντάξει καλύτερα την υπόθεση στο ευρύτερο ιστορικό-πολιτικό πλαίσιο. Ωστόσο, αυτές οι θεματικές δεν δείχνουν να εφάπτονται σχεδόν ποτέ οργανικά στο βασικό «σώμα» της ιστορίας, και μένουν πολλές φορές να πλανώνται άσκοπα, καθώς οι βασικές θεματικές της ταινίας παίρνουν τον –διαφορετικό-δρόμο τους. Πραγματικά, ο Guandanino φαίνεται ενίοτε σαν νέος δημιουργός που διακατέχεται από μια αγωνία να τα πει όλα με τη νέα του ταινία, υπέρ-φορτώνοντας τη βασική του ιστορία με, όχι απαραίτητα αχρείαστες, αλλά σίγουρα αταίριαστες υπό-πλοκές.
Στα παραπάνω, θα μπορούσε κανείς να συνοψίσει το σύνολο των αδυναμιών του νεότερου“Suspiria” . Αφού, αν μπορέσει κάποιος να προσπεράσει τον χαοτικό «ποταμό» των πολλαπλών θεματικών και προβληματισμών του δημιουργού, θα βρει στην καρδιά της ταινίας ένα πραγματικό, έστω και ακατέργαστο, διαμάντι. Ο Ιταλός σκηνοθέτης υπογράφει μια από τις ομορφότερες και επιβλητικότερες εικαστικά –και αυτό λέει πραγματικά πολλά- ταινίες του. Αφήνοντας στην άκρη την έντονη Technicolor χρωματική παλέτα του πρωτότυπου, ο Guandanino κινηματογραφεί το Βερολίνο ως έναν μουντό τόπο, με τα καφέ και γκρίζα χρώματα να κυριαρχούν. Κάθε εικαστική και αισθητική λεπτομέρεια έχει τη δική της ξεχωριστή σημασία, αποτελεί οργανικό κομμάτι της αφήγησης, και η εμμονή στη λεπτομέρεια σε αυτό τον τομέα είναι εμφανής. Η κάμερα του διευθυντή φωτογραφίας Sayombhu Mukdeeprom κινείται ανάμεσα στα αντικείμενα, στα σώματα, στους χώρους, με μια σχεδόν χορευτική χάρη, ενώ το μοντάζ του Walter Fasano υπογραμμίζει με τον καλύτερο τρόπο την ένταση, όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Βασικό μοτίφ της ταινίας αποτελεί αναμφισβήτητα ο χορός. Ο Guandaninoφαίνεται να έχει μελετήσει, και κατά προέκταση να έχει κατανοήσει σε βάθος μια φιλοσοφία που θέλει τον χορό ως μια ωμή, σχεδόν πρωτόγονη διαδικασία, μια βάρβαρη αλλά και τρυφερή συνάμα μορφή σωματικής και ψυχολογικής έκφρασης. Ο χορός στο “Suspiria” σηματοδοτεί τη γέννηση και την αναγέννηση, είναι ένα παιχνίδι εξουσίας, μια ερωτική πράξη, ένα είδος επικοινωνίας·είναι το εισιτήριο της Suzyγια την είσοδο της στην σχολή, η διαβατήρια τελετή της σε έναν σκοτεινό κόσμο, όπου το τίμημα της επιτυχίας είναι βαρύ, αλλά αυτή φαίνεται διατεθειμένη να το πληρώσει. Σημαντικοί συμμέτοχοι σε αυτή την προσπάθεια του σκηνοθέτη είναι οι εξαιρετικές χορογραφίες του Damien Jalet, αλλά και το εξαιρετικό του καστ, με προεξέχουσα, φυσικά, την Tilda Swinton, η οποία κομίζει στον χαρακτήρα της MadameBlancμια σχεδόν υπέρ-φυσική ηρεμία και πραότητα, που όμως κρύβει πίσω της ένα φρικιαστικό σκοτάδι. Απέναντί της, η Dakota Johnson στην –μακράν- καλύτερη κινηματογραφική της εμφάνιση, φέρνει στον χαρακτήρα της Suzyμια ταιριαστή ευθραυστότητα, γλυκύτητα, αλλά και τρόμο, καθώς έρχεται αντιμέτωπη με έναν κόσμο που δυσκολεύεται να κατανοήσει.
Ο Guandanino πλάθει μια ιστορία με εμφανείς ψυχαναλυτικές προεκτάσεις, βάζοντας στο κάδρο τη λακανική θεωρία, έχοντας μάλιστα έναν χαρακτήρα να αναφέρεται άμεσα στον Λακάν στην αρχή της ταινίας. Η θεωρίατου διάσημου ψυχαναλυτή φαίνεται να δίνει το έναυσμα σε μια από τις πιο εντυπωσιακές σκηνές της ταινίας, μια από τις καλύτερες σκηνές δολοφονίας που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια σε ταινία τρόμου -ή σε οποιαδήποτε ταινία-, μια εκτενής, βάναυση, αλλά και πανέμορφη σεκάνς που δεν άφησε κανέναν, μέσα στην σκοτεινή αίθουσα, ανεπηρέαστο. Η ταινία του Guandanino είναι και μια ιστορία βαθιά φεμινιστική, αφού το ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης έρχεται να δέσει με το συνεχώς αναδυόμενο ζήτημα της γέννησης και της αναγέννησης, της επανεφεύρεσης του εαυτού και της πλήρης απελευθέρωσης από τον άντρα-πατέρα-αφέντη. Όλα αυτά έρχονται να βρουν την πανηγυρική κλιμάκωσή τους σε ένα πανέμορφο, σοκαριστικό, κρεσέντο βίας του φινάλε, που αποτελεί αναμφίλεκτα το καλύτερο κομμάτι της ταινίας. Ένα μεταφορικό (ή ίσως και όχι) όργιο αίματος, μια βάναυση τελετουργία, ένας θρίαμβος για κάποιους χαρακτήρες και Βατερλό για άλλους.
Ισορροπώντας ανάμεσα στο art-house, το exploitaition και τη σημαντική παράδοση ταινιών ψυχαναλυτικού τρόμου, το “Suspiria” αποτελεί έναν καλλιτεχνικό και εικαστικό θρίαμβο για τον δημιουργό του. Πολυεπίπεδο, ανοιχτό σε αμέτρητες αναλύσεις, συζητήσεις και κριτικές, το νεότερο “Suspiria” είναι η πλήρης αποδόμηση του πρωτότυπου και ταυτόχρονα ένας ερωτικός ύμνος στην αρχική ταινία. Παρότι θεματικά παραφορτωμένο και ανά στιγμές χαοτικό, το “Suspiria” κρύβει στον πυρήνα του μια ενδιαφέρουσα αλληγορία για έναν κόσμο που αλλάζει, και για εμάς που καλούμαστε να αλλάξουμε μαζί του.
Suspiria, του Luca Guandanino
Είδος: Τρόμου
Διάρκεια: 152’
