Zimna wojna, του Pawel Pawlikowski
Ακολουθώντας την επιτυχία της “Ida”, το ασπρόμαυρο τετράγωνο κάδρο ξεχωρίζει αισθητικά στην ταινία, εξυπηρετεί την μελαγχολική ροπή της, αλλά συγχρόνως και την εσωτερικευμένη ποιητική της διάσταση. Το σβήσιμο των χρωμάτων χαρίζει στο φιλμ έναν πιο ψυχρό χαρακτήρα, ο οποίος επενδύεται με τραγούδια, χορούς, φορεσιές της πολωνικής (σλαβικής) παράδοσης, για να συναντήσει τις πολιτισμικές αλλαγές που φέρνει ο κομμουνισμός, και τελικά να αντιτεθεί στην αύρα του Παρισιού, όπου η τζαζ και το ροκ εν ρολ συμπορεύονται με τη σεξουαλικότητα και την ελευθερία στην έκφραση. Η περίοδος του διχασμού, η δεκαπενταετία στην οποία λαμβάνουν χώρα τα τεκταινόμενα της ταινίας (1949-1964) προβάλλεται περισσότερο μουσικά και μέσω των ανθρώπινων συναισθημάτων, παρά μέσω γεγονότων.
Η ταινία μάς εισάγει στην μεταπολεμική Πολωνία του 1949, όπου ο Wiktor (Tomas Kot) και η Irena (Agata Kulesza) βρίσκονται σε μία διαδικασία αναζήτησης ταλαντούχων καθημερινών ανθρώπων, ώστε να δημιουργήσουν ένα μουσικοχορευτικό σχήμα, το οποίο θα είναι υπεύθυνο για τη διαφύλαξη της πολωνικής παράδοσης. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, ο Wiktor γνωρίζει την Zula (Joanna Kulig) και γοητεύεται από τη φωνή και το ταμπεραμέντο της. Ο έρωτας που θα γεννηθεί ανάμεσά τους θα είναι αμοιβαίος και αφοπλιστικός. Όταν το μουσικό σχήμα αρχίσει να συντάσσεται μέσα από τα τραγούδια του με τις κομμουνιστικές αρχές, η σχέση των δύο νέων παίρνει διαφορετική τροπή, αφού ο Wiktor δραπετεύει από την χώρα αναζητώντας έναν διαφορετικό τρόπο έκφρασης. Η Zula κάνει το δικό της ταξίδι παράλληλα με εκείνον. Όπου ταξιδεύουν, όμως, και οι δύο, τα συναισθήματά τους τούς ακολουθούν. Από την Πολωνία θα βρεθούν στο Βερολίνο, στη Γιουγκοσλαβία, στο Παρίσι και οι εναλλαγές στον τόπο ακολουθούν τις ψυχικές μεταπτώσεις του ζευγαριού.
Κάπως έτσι, μέσα από το φολκλόρ στοιχείο ξεπηδά η ρομαντική ιστορία των δύο πρωταγωνιστών, η οποία συμπλήρωνει και αναδεικνύει έντεχνα τον δραματικό χαρακτήρα ολόκληρης της ταινίας. Ελλειπτικότητα χαρακτηρίζει τη σκηνοθετική ματιά του Pawlikowski, ο οποίος ακολουθεί την πορεία της σχέσης τους, αφήνοντας κενά που μεσολαβούν, το ίδιο ασπρόμαυρα με τα πλάνα του, με σκοπό να τα γεμίσει ο θεατής με το δικό του χρώμα.
Η εκφαστικότητα και η ορμητικότητα της Zula συγκρούεται μα και ισορροπεί με την εσωστρέφεια του Wiktor, ενώ οι δυο τους όσο αφήνονται στον έρωτα και πλησιάζουν ο ένας τον άλλον, τόσο παράλογα και βίαια απομακρύνονται·ρίχνονται σε ένα ατέρμονο και αδηφάγο κυνηγητό και ακολουθούν τον ίδιο φαύλο κύκλο. Βρίσκονται για να χαθούν και ύστερα πάλι από την αρχή, υπηρετώντας μία πρωτόγνωρη ελκτικότητα. Υπάρχει το βίωμα του συναισθηματικού πολέμου, της σύγκρουσης που τους καθορίζει και τους διαμορφώνει τόσο σε σχέση με τον άλλο όσο και με τον ίδιο τους τον εαυτό.
Τον πόνο στην ταινία διαδέχεται ο έρωτας, το πάθος κι έπειτα η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια, η ζήλεια και τελικά το κενό· και διαγράφεται το εξής ερώτημα: μία χώρα, ένας τόπος έχει τη δύναμη να προσφέρει την ψυχική γαλήνη ή απλώς αποτελεί τη διεκδίκηση ενός ονείρου, μιας ψευδαίσθησης; μήπως αυτό που πραγματικά χρειάζεται κάθε άνθρωπος είναι να ανακαλύψει αυτόν τον «τόπο» μέσα του, αφού ο ίδιος είναι υπεύθυνος για την εσωτερική του γαλήνη;
Στην ουσία της η ταινία είναι αμφίσημη. Διχάζει για να ενώσει και φέρνει το τέλος για να σημάνει την αρχή. Όσο ο Pawlikowski καταφέρνει να μιλά για Ιστορία δίχως λέξεις μα με συναισθήματα, ο θεατής αναζητάει μία αιτιότητα, που όταν τη βρει θα είναι απολύτως προσωπική και ο καθένας θα πάρει τις δικές του απαντήσεις.
Zimna wojna, του Pawel Pawlikowski
Μεταφρασμένος Τίτλος: Ψυχρός Πόλεμος
Είδος: Δραματική
Διάρκεια: 88'
~Η ταινία έχει κερδίσει 8 βραβεία – ανάμεσά τους αυτό της καλύτερης σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών.
