Βιβλιοθήκη

Η υπόθεση διαδραματίζεται στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας. Εκεί, ο Τόμπι, ένας άνθρωπος που πορευόταν αγκαλιά με την τύχη από τη στιγμή της γέννησής του, πέφτει θύμα μιας άγριας επίθεσης, η οποία παραλίγο να του στοιχίσει τη ζωή. Μετά το γεγονός αυτό και τον τραυματισμό του, δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος άνθρωπος. Παράλληλα, ο αγαπημένος του θείος, ο Χιούγκο, λαμβάνει μια διάγνωση που ορίζει το τέλος του πολύ πιο σύντομα από όσο θα περίμενε ο ίδιος και η οικογένειά του. Έτσι, ο Τόμπι μετακομίζει στο σπίτι του θείου, το Σπίτι του Κισσού, και όλα δείχνουν να βαίνουν ομαλά, μέχρι τη στιγμή που ανακαλύπτουν ένα κρανίο στον κήπο του σπιτιού· από τότε τίποτα δεν είναι πια το ίδιο.

Ο «Σκοτεινός κήπος» είναι ένα ιδιαίτερο μυθιστόρημα που κρύβει πολλά μυστικά, καλά φυλαγμένα στο χρονοντούλαπο. Με αφορμή την εύρεση του κρανίου, αρχίζουν να γεννιούνται ερωτήματα στην οικογένεια του Τόμπι, που αφορούν τόσο τον ίδιο όσο και τους συγγενείς του. Η κατάσταση για τον πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος, που προσπαθεί να συνέλθει και να συμφιλιωθεί με τις συνέπειες της επίθεσης, ολοένα και δυσχεραίνει, ασκώντας του μια αυξανόμενη πίεση. Ο Τόμπι καλείται να επαναπροσδιοριστεί ως άτομο και να αναθεωρήσει πολλά πράγματα που τον αφορούν άμεσα ή έμμεσα. Όμως, η μνήμη του, που μετά το ατύχημα δεν είναι σύμμαχός του, καθιστά το όλο εγχείρημα ενδιαφέρον για το αναγνωστικό κοινό, αλλά νεφελώδες για τον ίδιο.

Ο Τόμπι είναι ένας νέος άνθρωπος που δεν έχει χρειαστεί να αντιμετωπίσει καμία δυσκολία στη ζωή του μέχρι τώρα. Σε πολλά σημεία της αφήγησης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τον διακατέχει μια εγωπάθεια, καθώς είναι αυστηρά προσηλωμένος στον εαυτό του και στην επίτευξη αυτού που στερεοτυπικά θεωρεί την «τέλεια ζωή». Βέβαια, πλέον, βιώνει μια διπλά πρωτόγνωρη κατάσταση· από τη μία προσπαθεί να συνέλθει από την επίθεση και από την άλλη έχει να αντιμετωπίσει το μυστήριο στον κήπο του σπιτιού τους. Η ματιά του, θολή και αναξιόπιστη, δεν του επιτρέπει να ξεχωρίσει τι είναι αλήθεια και τι όχι.

Είναι πολύ ενδιαφέρον το γεγονός ότι παρακολουθούμε την εξέλιξη μίας ιστορίας μυστηρίου μέσα από τα μάτια του Τόμπι, που δεν είναι αστυνομικός ή ντετέκτιβ, αλλά ένας «απλός» άνθρωπος που βρίσκεται στο επίκεντρο μιας έρευνας που μοιάζει με κακόγουστο αστείο. Από τη μια στιγμή στην άλλη, όσα θεωρεί δεδομένα καταρρίπτονται και ανοικοδομούνται συνεχώς. Μέσα λοιπόν από το -αναξιόπιστο αρκετές φορές- πρίσμα του Τόμπι βλέπουμε βήμα βήμα την προσπάθειά του να συνδυάσει όλα τα κομμάτια του τραγικού παζλ και να καταλάβει τι συμβαίνει πραγματικά. Μια μυστηριακή ατμόσφαιρα πλανάται καθ’ όλη την έκταση του μυθιστορήματος, ενόσω ο πρωταγωνιστής μας προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια της χαμένης μνήμης του.

Το βιβλίο θίγει καίρια κοινωνικά ζητήματα: η διαφθορά, ο εκφοβισμός, ο ωχαδερφισμός και η υποκρισία κυριαρχούν ανάμεσα στους ήρωες: άλλους τους προβληματίζουν έντονα οι ταξικές και κοικωνικές ανισότητες και άλλοι εξακολουθούν να ζουν στον γυάλινο πύργο τους. Κάθε χαρακτήρας σκιαγραφείται με τέτοιον τρόπο, ώστε να μπορούμε από την αρχή να συνειδητοποιήσουμε την πολύπλευρη προσωπικότητά του. Καθένας ενσαρκώνει και μια διαφορετική στάση ζωής, μια διαφορετική ιδεολογία, προσδίδοντας στο έργο μια ιδιαίτερη ποικιλομορφία· ένα πλούσιο μωσαϊκό προσωπικοτήτων. Αναφερόμενοι, όμως, στη ροή της ιστορίας, ο «Σκοτεινός κήπος» δεν αποτελεί ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί. Η εξέλιξη της υπόθεσης δεν κινείται με γοργούς ρυθμούς και, προσωπικά, δυσκολεύτηκα ως έναν βαθμό να κρατήσω την προσοχή μου προσηλωμένη, παρόλο που η υπόθεση είναι ενδιαφέρουσα.

Το μυθιστόρημα «Σκοτεινός κήπος» έχει έντονο το στοιχείο της αμφιβολίας· ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι αν αυτό που θυμάται ο Τόμπι αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα ή όχι. Με φόντο το επιβλητικό Σπίτι του Κισσού, η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη μυστήριο και καλά κρυμμένα μυστικά που παλεύουν να μείνουν στο σκοτάδι. Μπορεί το νεότερο έργο της Tana French να μην συγκαταλέγεται στα λεγόμενα page-turner βιβλία, όμως και μόνο το υπόβαθρο πάνω στο οποίο χτίζεται η όλη ιστορία το καθιστά ένα ιδιαίτερο ανάγνωσμα.