Βιβλιοθήκη

Σ’ αυτό το ολιγοσέλιδο βιβλίο η Héritier πραγματεύεται τις μικρές στιγμές της καθημερινότητας που συνιστούν έναν ανεκτίμητο αλλά υποτιμημένο θησαυρό για τον κάθε άνθρωπο. Πιο συγκεκριμένα, με αφορμή μια καρτ ποστάλ που έλαβε από τον φίλο της και καθηγητή Ζαν-Σαρλ Πιετ, ο οποίος εξομολογείται πως «έκλεψε μια εβδομάδα και είναι στην Σκωτία», η συγγραφέας ξεκινά να συντάσσει ένα απαντητικό γράμμα. Αρχίζει να αναρωτιέται για το τί είναι πραγματικά «κλεμμένο» σε αυτήν την περίπτωση και συνειρμικά, τί είναι αυτό που συνιστά την ζωή του κάθε ανθρώπου, τί είναι αυτό που της δίνει ομορφιά και νόημα. Με τις σκέψεις αυτές, λοιπόν, αναλογίζεται τί είναι αυτό που δίνει μια ξεχωριστή γεύση στη ζωή μας, όπως δίνει το αλάτι στο φαγητό, και καταγράφει τη δική της ματιά επί του θέματος.

Ως απάντηση σε αυτήν την ερώτηση, η Héritier δομεί σταδιακά ένα ψηφιδωτό από στιγμές που λίγο ή πολύ όλοι οι άνθρωποι έχουν ζήσει ή θα ζήσουν κάποια στιγμή. Μπορεί τις στιγμές που περιγράφει να τις αντλεί από τα δικά της βιώματα, ωστόσο καταφέρνει να περάσει τις περισσότερες από αυτές από το προσωπικό επίπεδο στο συλλογικό. Παραθέτει μια σειρά εικόνων -ηχητικών, γευστικών, οσφρητικών, οπτικών και συνδυασμών των παραπάνω- σκεπτόμενη ποιό είναι το δικό της αλάτι της ζωής, παρασύροντας και εμάς σε αυτό το ταξίδι.

Επανερχόμενη στον όρο «ψηφιδωτό» που χρησιμοποίησα, αξίζει να σημειωθεί ότι το βιβλίο δεν κατατάσσεται ως μυθιστόρημα, διήγημα ή νουβέλα. Στην πραγματικότητα, αποτελεί μια λίστα αναμνήσεων, οι οποίες παρατίθενται συνειρμικά και χωρίς να υπάρχει κάποια εμφανής ομοιότητα μεταξύ τους. Στιγμές από τη διαμονή της στην Αφρική, πρόσωπα που τη σημάδεψαν, αγαπημένες ταινίες και τραγούδια που κατέκτησαν μια θέση στην καρδιά της, ακόμα και απλές στιγμές της καθημερινότητας παρατίθενται η μία μετά την άλλη. Φυσικά, δεν έχουν όλες οι αναμνήσεις θετικό πρόσημο. Όμως, κοινός παρονομαστής όλων, θετικών και αρνητικών, είναι ότι στο τέλος αφήνουν μια γλυκιά και αισιόδοξη αίσθηση στα χείλη, ωθώντας μας να κοιτάξουμε την φωτεινή πλευρά της ζωής και να εκμεταλλευτούμε πραγματικά την κάθε της στιγμή.

Μπορεί να φαντάζει κάπως κουραστικό το να διαβάζεις μια λίστα που μοιάζει να μην έχει τελειωμό, ακόμα και αν πρόκειται για μια αισιόδοξη λίστα. Και η αλήθεια είναι ότι στην αρχή είχα τις αμφιβολίες μου, όταν συνειδητοποίησα ότι το κείμενο δεν θα έχει τη ροή μίας ιστορίας. Με το πέρασμα των σελίδων, όμως, δεν ένιωσα ούτε να κουράζομαι ούτε να θέλω να το αφήσω στην άκρη. Αντιθέτως, καθώς πορευόμουν ανάμεσα στις αναμνήσεις της συγγραφέως, έπιασα τον εαυτό μου να έχει μερικά κοινά βιώματα μαζί της- ή τουλάχιστον παρόμοια. Η Héritier σε τοποθετεί ασυναίσθητα σε μια διαδικασία να σκεφτείς τις δικές σου αναμνήσεις και να αναρωτηθείς τι θα περιλάμβανε το δικό σου ψηφιδωτό. 

Αναλογιζόμενη μερικές από τις δικές μου στιγμές της καθημερινότητας -που, όπως πολλοί άνθρωποι θεωρούν δεδομένες ή και ασήμαντες, έτσι και εγώ έχω πέσει σε αυτήν την παγίδα πολλές φορές- με έκανε να επανεκτιμήσω μερικά πράγματα. Κυρίως να εκτιμήσω τις δήθεν ασήμαντες στιγμές της ζωής μου, οι οποίες είναι αυτές που την απαρτίζουν και την κάνουν να είναι αυτό που είναι στο τέλος, που δίνουν γεύση στη ζωή τη δική μου και όλων των ανθρώπων: μικρές και μεγάλες, ευχάριστες και δυσάρεστες, λησμονημένες και μη.

Εν κατακλείδι, «Το αλάτι της ζωής» είναι ένα βιβλίο που αφήνει μια γλυκιά, αισιόδοξη αίσθηση στο τέλος και μας παρακινεί να εκτιμήσουμε την κάθε στιγμή της ζωής μας. Συγκαταλέγεται στα βιβλία που με τον τρόπο τους συμβάλλουν στο να αναθεωρήσουμε την στάση και την σκέψη μας και να κινηθούμε προς την καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. Και αυτό το πετυχαίνει μέσα σε λιγότερο από 150 σελίδες, με μια λίστα από αναμνήσεις και με την έμμεση πρόσκληση να αναλογιστούμε ποιό είναι το δικό μας αλάτι της ζωής.

Ένα βιβλίο απολαυστικό και αισιόδοξο που γεννά την επιθυμία να αδράξουμε κάθε λεπτό της ζωής μας.