Κανονικοί άνθρωποι, της Sally Rooney
Πρόκειται για το δεύτερο και πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο της συγγραφέως, το οποίο πρόσφατα μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη μέσω της ομώνυμης σειράς.
Το μυθιστόρημα διέπεται από το γνώριμο -για τους αναγνώστες του πρώτου βιβλίου της συγγραφέως-, επιτηδευμένα λιτό, ευθύ, αποστασιοποιημένο, με ελαφριές νότες χιούμορ, ύφος της Rooney.
Ο Κόννελ και η Μαριάν είναι συμμαθητές και μεγαλώνουν σε μία μικρή πόλη της Ιρλανδίας – τα κοινά τους σημεία όμως τελειώνουν εδώ. Η Μαριάν μένει με την οικογένειά της σε μια έπαυλη, ενώ η μητέρα του Κόννελ είναι η καθαρίστριά τους.
Ενώ ο Κόννελ είναι δημοφιλής και τον συμπαθούν όλοι στο σχολείο, η Μαριάν δεν έχει φίλους. Μέχρι που μια μέρα ξεκινούν οι δυο τους μια αμήχανη κουβέντα και η ζωή τους αλλάζει. Έναν χρόνο αργότερα είναι φοιτητές στο Δουβλίνο. Η Μαριάν έχει γίνει κοινωνική, σε αντίθεση με τον Κόννελ που τώρα φαίνεται ντροπαλός και ανασφαλής.
Οι χαρακτήρες που παρουσιάζει -ακριβώς όπως και στο «Συζητήσεις με φίλους» – είναι τέλεια ατελείς, γεμάτοι ανθρώπινα ελαττώματα που τροφοδοτούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Παράλληλα, όμως, φαίνεται να είναι «άχρωμοι», δίχως έντονη προσωπικότητα και βάθος, γεγονός αρκετά οξύμωρο για άτομα τόσο νεαρής ηλικίας που βρίσκονται στην ακμή της ζωής τους. Μέσα από τη διερεύνηση των σχέσεων, σκέψεων και συμπεριφορών των χαρακτήρων της, η συγγραφέας καταφέρνει να φέρει στην επιφάνεια και να προβάλλει με τόλμη, ωμότητα, ειλικρίνεια και βαθειά συγκινητικό τρόπο κοινωνικά ζητήματα όπως η κατάθλιψη, η αυτοκτονία και η ενδοοικογενειακή βία.
Αλλά στα αρνητικά του βιβλίου θα τοποθετούσα την επαναλαμβανόμενη λήξη και έναρξη της σχέσης των δύο πρωταγωνιστών. Η σχέση τους, αν και δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί τοξική ή αδιάφορη, αφού η χημεία μεταξύ τους και η αμοιβαία αγάπη τους είναι φανερή, σύντομα καταλήγει να είναι κουραστική και μη ρεαλιστική. Εντύπωση, μου έκαναν επίσης οι έντονες μισανδρικές τάσεις της συγγραφέως, που χαρακτηρίζουν και το προηγούμενο βιβλίο της «Συζητήσεις με φίλους» (παράδειγμα αποτελούν όλοι οι πατέρες των βασικών χαρακτήρων που είναι ανεξαιρέτως είτε απόντες είτε κακοποιούν τους άλλους.)
Σε γενικές γραμμές κανένας χαρακτήρας του βιβλίου δεν είναι αδαμάντινος, λεπτομέρεια που εκτιμώ ιδιαίτερα στα βιβλία της Rooney, όμως και στα δύο μυθιστορήματα οι γυναίκες έχουν προβλήματα λόγω των ανδρών ενώ οι δεύτεροι ακριβώς επειδή είναι άνδρες.
Συνολικά, το βιβλίο μου φάνηκε μέτριο με αρκετές όμορφες εξάρσεις. Η Rooney και τα μυθιστόρημά της αποπνέουν μια αύρα ελιτισμού και μια ανάγκη από την πλευρά της συγγραφέως να αποδείξει πόσο ιδιαίτερη είναι. Φυσικά, δεν αμφισβητώ τις δυνατότητές της να γίνει όντως σπουδαία συγγραφέας, όμως πιστεύω, ότι για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει, να καταστείλει την ανάγκη της για αυτοπροβολή και τις μισανδρικές της τάσεις.
Η αλήθεια είναι ότι θεωρώ τον ντόρο που έγινε γύρω από το όνομά της υπερβολικό, αφού και τα δύο της βιβλία ενώ κυλούν γρήγορα και ευχάριστα, δεν προσφέρουν στον αναγνώστη τους κάτι μοναδικό, που θα τους συντροφεύει και μετά το πέρας της ανάγνωσής τους.
Κανονικοί άνθρωποι, της Sally Rooney
Εκδόσεις Πατάκης
σελ. 352