Ο παραμυθένιος κόσμος της Liliana Porter
Η Αργεντινή καλλιτέχνιδα Liliana Porter χρησιμοποιεί τη ζωγραφική, το σχέδιο, τη χαρακτική, το βίντεο και τη φωτογραφία για να κατασκευάσει παραμυθένιες ιστορίες. Το βασικότερο χαρακτηριστικό των έργων της είναι η ενσωμάτωση άψυχων αντικειμένων -συνήθως παιχνίδια- που βρίσκει σε υπαίθριες αγορές και παλαιοπωλεία.
Για την Porter, αυτά τα οικεία, διακοσμητικά αντικείμενα γίνονται φορείς νοήματος. Παρά το γεγονός ότι κουβαλούν το δικό τους συγκεκριμένο παρελθόν και τη δική τους ιστορία, η καλλιτέχνιδα δεν τα χρησιμοποιεί με νοσταλγική διάθεση αλλά, αντίθετα, επιδιώκει να δημιουργήσει διάφορες «καταστάσεις» στο παρόν. Και αυτό συμβαίνει, διότι τα αντικείμενα είτε μόνα τους είτε σε ομάδες βρίσκονται σε ένα συνεχή διάλογο με/για τον άνθρωπο. Οι φιγούρες ακροβατούν ανάμεσα στο χιούμορ και το έντονο άγχος, ενώ οι συναισθηματικές αντιδράσεις που προκαλούν στους θεατές ποικίλουν ανάλογα με τα βιώματα των τελευταίων. Πιο συγκεκριμένα, έργα της Porter που πραγματεύονται πολιτικά ζητήματα της Αργεντινής προκαλούν θλίψη σε συμπατριώτες της καλλιτέχνιδας και γέλιο σε μη Αργεντινούς θεατές. Ανεξάρτητα, πάντως, από τις αντιδράσεις που προκαλούν, τα άψυχα αντικείμενα της Porter έχουν το δικό τους «βλέμμα», που ενεργοποιείται κάθε φορά που ο θεατής με την παρατήρηση προβάλλει σε αυτά δικά του συναισθήματα.
Ωστόσο, τα παιχνίδια και οι μινιατούρες, για να εκπληρώσουν τον σκοπό τους χρειάζονται την ανθρώπινη φαντασία, αφού οι συνθέσεις της Porter αποτελούνται από διάσπαρτα στοιχεία στο χώρο, τα οποία ο θεατής καλείται να αντιμετωπίσει ως σύνολο με τη βοήθεια της φαντασίας του. Πέρα από το φαντασιακό παιχνίδι, η διαδικασία αυτή παραπέμπει και στον κόσμο του διαδικτύου όπου ο χρήστης αναγκάζεται να ανακατασκευάσει τον κόσμο με διάσπαρτες ψηφιακές πληροφορίες.
Η γραμμή είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό γνώρισμα των έργων της Porter. H καλλιτέχνιδα χρησιμοποιεί τη γραμμή στα έργα της όχι μόνο φορμαλιστικά ή ιδεολογικά αλλά και ως ένα τρόπο/μέσο/σχέδιο για να «αποδείξει» στο θεατή ότι τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας είναι λεπτά, ίσως και ανύπαρκτα.
Οι φιγούρες της Porter είναι αυτόνομες προσωπικότητες τοποθετημένες μέσα σε έναν ήσυχο, σιωπηλό χώρο όπου ξεκινά ένας υπαρξιακός διάλογος με τη μορφή παραμυθιού. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται «θεατρικές καταστάσεις» που είναι οικείες στον θεατή, αφού λαμβάνουν χώρα πάνω σε μία οριακή γραμμή, στο μεταίχμιο φαντασίας και πραγματικότητας, εκεί όπου η «αλήθεια» για το τι είναι πραγματικό και τι όχι αφορά την προσωπική ανάγνωση του καθενός.
