Scroll Top

Άλλαι Τέχναι

Friedensreich Hundertwasser: Το Ειρηνικό Βασίλειο Των Εκατό Νερών

feature_img__friedensreich-hundertwasser-to-eiriniko-basileio-ton-ekato-neron
Ο Friedensreich Hundertwasser γεννήθηκε στην Βιέννη το 1928 και το πραγματικό του όνομα ήταν Friedrich Stowasser. Αρχικά έγινε γνωστός μέσα από τους πίνακες ζωγραφικής του, μα είναι το μοναδικό αρχιτεκτονικό του στυλ που τον οδήγησε στη διεθνή καταξίωση. Χάρη στα πρωτοποριακά του οικολογικά περίπτερα απέκτησε το παρατσούκλι ‘ο Θεραπευτής της Αρχιτεκτονικής’. Η δουλειά του έχει χρησιμοποιηθεί σε σημαίες και γραμματόσημα, νομίσματα κι αφίσες, σχολεία κι εκκλησίες.

Ως νεαρός μαθήτευσε στη Μοντεσσοριανή Σχολή της Βιέννης, η οποία ευθύνεται για τη μεγάλη του αγάπη για τα ζωντανά χρώματα και τον σεβασμό του προς τη φύση. Συνέλεγε βότσαλα και πεπιεσμένα λουλούδια σαν παιδί, δείχνοντας από μικρή ηλικία μεγάλο ενδιαφέρον για ιδιαίτερα και μικρά αντικείμενα. Η συνήθεια αυτή αποτέλεσε αργότερα και το βασικό του μανιφέστο, η οποία περιελάμβανε συλλογές με υαλικά από τη Βενετία και ιαπωνικά υφάσματα.

Irinaland over the balkan © Friedensreich Hundertwasser

Η μοναδική καλλιτεχνική του εκπαίδευση υπήρξε η τρίμηνη σπουδή του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης το 1948. Την επόμενη χρονιά άλλαξε το επώνυμό του σε αυτό με το οποίο τον γνωρίζουμε πλέον σήμερα ― το Friedensreich Hundertwasser, αν μεταφραστεί πιστά σημαίνει 'Ειρήνη-Βασίλειο Εκατό-Νερό' άρα 'Το Ειρηνικό Βασίλειο Των Εκατό Νερών' το οποίο φυσικά δεν είναι ένα σύνηθες όνομα στις γερμανόφωνες χώρες.

Island of Lost Desire © Friedensreich Hundertwasser

Ο Hundertwasser έμενε στη Βιέννη απέναντι από την πλατεία San Marco. Η πόλη του προσέφερε απλόχερα μοναδική έμπνευση για την τέχνη του. Τα πανταχού παρόντα μοτίβα από το νερό και οι αντανακλάσεις τους στο πολύχρωμο φως, τα κρεμασμένα ρούχα από τα παράθυρα που χαρίζουν στο μάτι μια ιλιγγιώδη σειρά από μπερδεμένα χρώματα, η φυσική παλαίωση των κτιρίων με τα σημάδια από μούχλα που έκαναν την φθορά όμορφη. Ο Hundertwasser αντλούσε επίσης έμπνευση από την αραβική μουσική και τις κρυφές αρμονίες της φύσης. Και στις δύο περιπτώσεις, απολάμβανε τόσο τις προφανείς παρατυπίες όσο και τις τυχαίες αρετές τους. Ένα αντίγραφο του πασίγνωστου πίνακα του Gustav Klimt «Το Φιλί» και η αυτοπροσωπογραφία του Egon Schiele κοσμούσαν την κατοικία του, δίνοντας σάρκα και οστά στον θαυμασμό που είχε εκφράσει γι'αυτά τόσο μέσω του λόγου του όσο και μέσω της τέχνης του.

Wearing Hats © Friedensreich Hundertwasser

Ο Hundertwasser ακολουθούσε την παράδοση της βιεννέζικης Seccesionstil, η οποία αποτέλεσε την αυστριακή εκδοχή της γαλλικής Art Nouveau και του γερμανικού Jugendstil, ως το ρεύμα στο οποίο η Τέχνη υπηρετούσε τον άνθρωπο μέσα από την διακόσμηση. Ο πλούτος στη χρήση των χρωμάτων υποδηλώνει την επιρροή από τον Klimt, ενώ οι καθαρές πινελιές και τα θαμπά χρώματα θυμίζουν τον Schiele. Η ζωγραφική του Hundertwasser έχει περιγραφεί ως βαριά, άκαμπτη, αρχαϊκή και πρωτόγονη. Είναι ειρωνικό το γεγονός πως η έντονη συνειδητοποίηση της ανάγκης του για τον ανθρωπιστικό πρωτογονισμό, πηγάζει από την υψηλού επιπέδου πνευματική του επιτήδευση.

Ο Hundertwasser είναι ουσιαστικά ένας ζωγράφος που στηρίζεται στα χρώματα, καθώς αυτά είναι πολύ σημαντικά στοιχεία της δουλειάς του, αν όχι και τα κυριότερα. Επιλέγει ιδιαίτερα κορεσμένα χρώματα ανεξαρτήτως του θέματός του. Ζωγραφίζει ακόμα κι όταν βρίσκεται στον δρόμο, χρησιμοποιώντας ένα κουτί με χρώματα τσέπης ή χρωστικές σε μορφή πούδρας. Συχνά χρησιμοποιεί αυγοτέμπερα και προσθέτει μεταλλική σκόνη, κομμάτια από ύφασμα ή χαρτί, χώμα, τμήματα από γυαλί ή κεραμικό και ολοκληρώνει τη δουλειά του με ένα λεπτό λούστρο λάδι.

Green Town © Friedensreich Hundertwasser

Παρατηρούνται και τα έξι χρώματα του φάσματος, χωρίς ιδιαίτερη προτίμηση σε κάποιο. Η χρήση του χρώματος είναι τολμηρή κι έχει πολύ καλή αίσθηση του αρμονικού συνδυασμού τους. Παρόλο που αποφεύγει τους τετριμμένους συνδυασμούς, εντοπίζονται συχνά στα έργα του συμπληρωματικά χρωματικά σχήματα. Κατανοεί πλήρως κι ενσωματώνει στη δουλειά του τη χρωματική θεωρία, μολοταύτα έχει εκφράσει την έντονη δυσφορία του σε ό,τι έχει σχέση με τη θεωρία της Τέχνης.

Blobs grow in beloved gardens © Friedensreich Hundertwasser

Έλκεται επίσης κι από τα χρώματα της αποσύνθεσης. Θεωρεί πως όσα σχετίζονται με τη μούχλα προσδίδουν την αίσθηση της ζώσας φύσης πάνω στα ακίνητα αντικείμενα, ιδιαίτερα στα κτίρια. Γι'αυτόν η μούχλα προσθέτει πόντους στην ομορφιά τους.

Οι σπείρες είναι τα σχήματα που πρωταγωνιστούν στους πίνακές του. Διακρίνονται στους περισσότερους πίνακές του, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά. Ο Hundertwasser ένοιωθε πως τα άλλα καλλιτεχνικά κινήματα «είχαν καταστρέψει όλες τις φόρμες... ήταν λοιπόν απαραίτητο να δημιουργήσω νέους κανόνες και φόρμες. Μόνο μια από αυτές τις φόρμες είναι άξια εμπιστοσύνης - αυτή που αλληλεπιδρά στην κίνηση που δημιουργείται, όταν τα αντίθετα ξεκινούν να πλησιάζουν. Αυτή η κίνηση είναι σπειροειδής».

Close Up of Infinity - Tagore's Sun © Friedensreich Hundertwasser

Παρόλο που ο Klimt μοιραζόταν το ενδιαφέρον του για τις σπείρες, στην περίπτωση του Hundertwasser, αυτές ξέφευγαν από τις αυστηρές μαθηματικές φόρμες και τις λεπτές γραμμές του Klimt. Τόσο η γραμμή όσο και η φόρμα αποκτούν την ίδια έμφαση. Οι σπείρες έχουν ακανόνιστο σχήμα και παρόλο που ο έλικας και ο πυρήνας διατηρούνται, δεν δίνεται σε κανένα μεγαλύτερη σημασία. Αψηφά την κατηγοριοποίησή τους ως σπείρες που ελίσσονται προς τα μέσα ή προς τα έξω, αφήνοντας τον θεατή να αναρωτιέται, αν η σχέση τους είναι κεντρομόλος ή φυγόκεντρος. Έχουν περιγραφεί ως ο τρόπος του Hundertwasser με τον οποίο ξεκινά έναν πίνακα, όταν δεν έχει στο μυαλό του καμία άλλη φόρμα – ένα βολικό δοχείο μέσα από το οποίο πιθανώς να αναδυθούν κι άλλες φόρμες. Ο ίδιος έχει περιγράψει τις σπείρες σαν «το προπύργιο του εαυτού μου απέναντι στο περιβάλλον». Βλέπει τον εαυτό του σαν τον πυρήνα, ο οποίος προστατεύεται κι απομονώνεται ταυτόχρονα από τα περιβάλλοντα στοιχεία ή περιβλήματα. 

Spiral With Tears With Kito In The Corner © Friedensreich Hundertwasser

Πιστεύει πως κάθε ένας από εμάς είναι μια σύνθεση από αναμνήσεις, αισθήσεις, εικόνες, όνειρα κι ευχές, την οποία ονομάζει «Προσωπική Ταινία». Κατά τη γνώμη του, ο ρόλος της Τέχνης είναι η ανάκληση αυτού του υλικού στο επίπεδο του συνειδητού.

Grass for those who cry © Friedensreich Hundertwasser

Το στυλ του στην αρχιτεκτονική είναι σαφώς επηρεασμένο από το έργο του Antoni Gaudi, καθώς και ορισμένων αρχιτεκτόνων της σχολής Jugendstil. Αυτό γίνεται φανερό από την ένταξη των ακανόνιστων, σχεδόν τυχαίων φορμών στο σχεδιασμό των κτιρίων. Εκφράζει απερίφραστα την αντιπάθειά του στην αυστηρότητα και τη λιτότητα της αρχιτεκτονικής με τις παράλληλες ολόισιες γραμμές. Πιθανώς αυτό να είναι και η προσωπική του αντίδραση στο περιβάλλον του, καθώς η βιεννέζικη αρχιτεκτονική υπακούει στην αυστηρή κατασκευή και φόρμα.

Forest Spiral, aka Hundertwasser House © Friedensreich Hundertwasser

Η παρούσα τυποποιημένη αρχιτεκτονική δεν πρέπει να θεωρείται Τέχνη. Τα μοντέρνα κτίρια είναι αποκομμένοι κι αξιολύπητοι συμβιβασμοί ανθρώπων με λανθασμένη συνείδηση που δουλεύουν υπό το πρίσμα αυστηρών κανόνων.

Hundertwasser Haus © Friedensreich Hundertwasser

Βλέπει τα κτίρια ως πραγματική αρχιτεκτονική μόνο αν αυτά βρίσκονται υπό τον έλεγχο του αρχιτέκτονα/κτίστη/ενοικιαστή. Αυτός θα πρέπει να είναι ο αποκλειστικός υπεύθυνος για τον σχεδιασμό και την κατασκευή του.

«Η διαδικασία της οικοδόμησης παύει την ίδια στιγμή που ο ιδιοκτήτης θα εγκατασταθεί στην οικία του ― ιδανικά, θα έπρεπε να ξεκινάει όταν αυτός μετακομίζει».

 Μερικές από τις πιο αγαπημένες φόρμες του Hundertwasser εντοπίζονται σε παραγκουπόλεις, τις οποίες οι κάτοικοί τους έχουν κατασκευάσει από όποια υλικά μπόρεσαν να βρουν.

«Όλοι θα έπρεπε να δημιουργήσουν τη δική τους αρχιτεκτονική, να μπορούν να χτίσουν αυτό που τους αρέσει, με φτερά, γρασίδι ή χαρτί, ακόμα κι αν το κτίριο καταρρεύσει».

Green roof of Steinhaus © Friedensreich Hundertwasser

Οι επαναστατικές αρχιτεκτονικές ιδέες του περιλαμβάνουν επίσης την τοποθέτηση στις ταράτσες, δέντρων και χώρων όπου τα ζώα μπορούν να βοσκήσουν και τη δημιουργία ανισοϋψών δαπέδων. Ο Hundertwasser έχει σχεδιάσει κτίρια τόσο στην Αυστρία όσο και σε άλλες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων μουσείων, σχολείων και εκκλησιών και συνεχίζει μέχρι σήμερα, ακόμα και μετά τον θάνατό του το 2000, να κερδίζει τις εντυπώσεις χάρη στη ριζοσπαστική φιλοσοφία του και στις αλλόκοτες επινοήσεις του.

The rogner bad blumau spa, image by rogner bad blumau © Friedensreich Hundertwasser

Αν δεν τιμάμε το παρελθόν μας χάνουμε το μέλλον μας. Αν καταστρέψουμε τις ρίζες μας θα είμαστε ανήμποροι να αναπτυχθούμε.

Hundertwasser on 'Make a Wish'

Content Sources

Chipp, Herschel B., and Brenda Richardson. Hundertwasser. Berkeley, CA: University Art Museum. 1968.

Photo Sources

  • http://www.hundertwasser.com/
  • http://www.hundertwasser-haus.info/en/
  • http://www.hundertwasser.at/index_en.php
  • http://www.inspirationgreen.com/hundertwasser-architecture.html
  • http://imgkid.com/friedensreich-hundertwasser-architecture.shtml
  • http://www.hundertwasser-kalender.de/epages/62420907.sf/en_US/?ObjectPath=/Shops/62420907/Categories
1
Μοιράσου το