Άλλαι Τέχναι

Selfie (επίσης selfy): ουσιαστικό (πληθυντικός selfies)

Προφορά: /ˈsɛlfi/ : Μια φωτογραφία που βγάζει κάποιος τον εαυτό του, συνήθως με ένα smartphone ή μια web κάμερα προκειμένου να τη μοιραστεί σε κάποιο κοινωνικό δίκτυο.

Ο όρος selfie μας έρχεται από τη μακρινή Αυστραλία, όπου έκανε την πρώτη του εμφάνιση το 2002 σε κάποιο δικτυακό φόρουμ. Μάλιστα πρόκειται για κλασσικό παράδειγμα υποκοριστικού Αυστραλιανού τύπου (βλέπε και Aussie από το Australian). Πριν όμως σκαρφιστεί τον όρο selfie το αυστραλιανό μυαλό, όταν θέλαμε να αναφερθούμε σε τέτοιου είδους φωτογραφίες λέγαμε MySpace pic υποδηλώνοντας τη συνήθως υποφωτισμένη και τραβηγμένη μπροστά σε καθρέφτη μπάνιου φωτογραφία που χρησιμοποιούνταν ως φωτογραφία προφίλ στο πάλαι ποτέ ένδοξο MySpace. Ε, τώρα λοιπόν υπάρχει συγκεκριμένη λέξη γι’ αυτές τις φωτογραφίες κύριοι! Μάλιστα από το selfie προέκυψαν και διάφορες υποκατηγορίες όπως helfie (για την επίδειξη της φροντισμένης κώμης μας), belfie (με έμφαση στα οπίσθια), welfie  (την ώρα της γυμναστικής), drelfie  (υπό την επήρεια αλκοόλ), shelfie / bookshelfie (μπροστά σε ράφι ή βιβλιοθήκη) ακόμα και funeral selfies (ε, άμα σου πάνε τα μαύρα, να μην το δείξεις σε όλον τον κόσμο;). Από το 2002 μέχρι σήμερα η επικράτηση των smartphones και των κοινωνικών δικτύων έχουν οδηγήσει σε μια έκρηξη από selfies. Με τον ερχομό μάλιστα του 2014 ανακηρύχθηκαν και οι πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες selfie με τους «αθλητές» να συναγωνίζονται για το πιο ακραίο και «τρελό» selfie.

Ο χώρος της διαφήμισης δε θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος από ένα τέτοιο φαινόμενο. Πρόσφατα η εφημερίδα Cape Times της Νοτίου Αφρικής λάνσαρε μια διαφημιστική καμπάνια βασισμένη σε selfies. Για την ακρίβεια, η καμπάνια παρουσίαζε το πώς θα ήταν κάποιες από τις πιο διάσημες φωτογραφίες της παγκόσμιας ειδησεογραφίας, αν ήταν selfies. Με τη βοήθεια λοιπόν του φωτογράφου David Prior είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε μια πιο επίκαιρη εκδοχή φωτογραφιών των Τζάκι Κέννεντυ, Ουίνστον Τσώρτσιλ και άλλων.

Η αλήθεια είναι πως η αποδοχή και η εξάπλωση των selfies είναι αναμενόμενη ειδικά, αν αναλογιστεί κανείς ότι οι αυτοπροσωπογραφίες ήταν ανέκαθεν ένα σημαντικό μέρος της τέχνης και κατ’ επέκταση της ζωής μας. Η παράδοση της αυτοπροσωπογραφίας στη ζωγραφική επηρέασε άμεσα την τέχνη της φωτογραφίας. Οι «πρώτες selfie» χρονολογούνται το διάστημα της εμφάνισης των πρώτων φωτογραφικών μηχανών. Έτσι υπολογίζεται ότι το πρώτο φωτογραφικό πορτραίτο ήταν μια αυτοπροσωπογραφία του Robert Cornelius που τραβήχτηκε περίπου το 1839, ανακηρύσσοντάς τον «πατέρα του selfie» (που να το φανταζόταν). Τον ακολούθησαν κι άλλοι, όπως ο Nadar με το υπέροχο περιστρεφόμενο πορτραίτο του, ο Degas αλλά και καλλιτέχνες από άλλους χώρους που γοητεύτηκαν από το νέο μέσο, όπως ο Strindberg από το χώρο του θεάτρου, ο Émile Zola της λογοτεχνίας και ο ζωγράφος Edvard Munch.

Φαίνεται λοιπόν ότι το να θέλει κάποιος να αποτυπώσει τη μορφή του εαυτού του δεν είναι καινούρια μόδα, ούτε είναι κάτι απαραίτητα κατακριτέο. Το «καινοφανές φαινόμενο» που ευθύνεται για την ανάδειξη του selfie ως λέξη της χρονιάς από τα Oxford Dictionaries είναι η προθυμία με την οποία οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων μοιράζονται τις προσωπικές τους στιγμές μέσω των selfies, τραβώντας τα όρια στα άκρα και αδιαφορώντας ή αγνοώντας πολλές φορές τις συνέπειες μιας τέτοιας συνήθειας. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα άλλο λεξικό, το Dictionary.com, ανέδειξε ως λέξη της χρονιάς που πέρασε τη λέξη privacy, ως αντίδραση ίσως στην καταπάτηση της ιδιωτικότητας που επέφερε η μόδα των selfies.