Άλλαι Τέχναι

Η λατρεία και ο θαυμασμός για την ανυπέρβλητη τέχνη της αναγέννησης και του μπαρόκ υποψιάζομαι ότι δεν θα τελειώσει ποτέ. Τα μεγαλύτερα μουσεία της Ευρώπης σε σταθερή βάση φιλοξενούν εκθέσεις αφιερωμένες σε κορυφαίες μορφές της αναγεννησιακής ζωγραφικής και του μπαρόκ είτε μέσω θεματικών παρουσιάσεων είτε με τη μορφή της ρετροσπεκτίβας. Φυσικά η επισκεψιμότητα τέτοιων εκθέσεων δεν χρειάζεται συζήτηση.

Η έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου με τίτλο Vermeer and music: the art of love and leisure η οποία ολοκληρώθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου παρουσίασε τέσσερα έργα του Vermeer στα οποία απεικονίζονται γυναίκες να παίζουν μουσική. Τα έργα δεν είναι λίγα, αν σκεφτεί κανείς ότι διασώζονται συνολικά 30-35 έργα του Vermeer. Παράλληλα εκτέθηκαν σπάνια μουσικά όργανα του 17ου αιώνα και παρτιτούρες, ενώ διοργανώθηκαν μουσικές βραδιές με συναυλίες μπαρόκ μουσικής προσφέροντας στον θεατή μια ολοκληρωμένη ψυχοσωματική εμπειρία.

Η μουσική ήταν ένα αγαπημένο θέμα στην ολλανδική ζωγραφική. Η απεικόνιση γυναικών με μουσικά όργανα και παρτιτούρες καταδείκνυε την κοινωνική θέση και την εκπαίδευση της εικονιζόμενης, ενώ πολλές φορές σε σκηνές καθημερινότητας η μουσική λειτουργεί σαν μια μεταφορά για την αρμονία και την παροδικότητα της ζωής. Ο Vermeer έδωσε τις πιο λυρικές και συναισθηματικές απεικονίσεις καθώς κατάφερε με την εντυπωσιακή τεχνική του να μεταδώσει την ατμόσφαιρα και το φως των κλειστών εσωτερικών χώρων και να προσδώσει στις υφές των υφασμάτων, των ξύλων και των άλλων αντικειμένων μια ζωτικότητα απερίγραπτη. Το φως ιδίως και η επεξεργασία του, είναι αυτό που εντυπωσιάζει με την πρώτη ματιά. Η επιβλητικότητα αυτών των εικόνων μέσα στην απλότητα του θέματός τους τις καθιστά ζωντανές. Η μουσική καταφέρνει να αποπλανήσει τον θεατή, είτε τον σημερινό είτε τον σύγχρονο του ζωγράφου και σε συνδυασμό με τις μυστηριώδεις γυναίκες που την εκτελούν παραπέμπει απευθείας στον έρωτα και στη γοητεία. Ο Vermeer φιλοτέχνησε αρκετούς πίνακες με μουσικό θέμα. Εκτός του ήταν λάτρης ο ίδιος, θα πρέπει επίσης να υποθέσουμε ότι η ενασχόληση με τη μουσική ήταν μια καθημερινή «ρουτίνα» για τους ανθρώπους της κοινωνικής τάξης του Vermeer, όπως βέβαια αποδεικνύεται και από την πληθώρα παρτιτούρων και συνθετών που υπήρξαν κατά τον 17ο αιώνα.

Παρατηρώντας τις εικόνες διαπιστώνουμε κοινά μοτίβα κάτι που είναι χαρακτηριστικό για τη Φλαμανδική ζωγραφική γενικώς. Τα υφάσματα, τα έπιπλα, τα παράθυρα, το πάτωμα, η ενσωμάτωση πινάκων που κρέμονται σε κάποιον τοίχο, αποδοσμένα όλα με απίστευτη λεπτομέρεια (κάτι που μπορεί μόνο το λάδι στον καμβά να καταφέρει) κάνουν το έργο του Vermeer τόσο γοητευτικό και μυστικοπαθές ταυτόχρονα. Είναι το εργαστήριο του σπιτιού του, αυτό είναι σίγουρο, αλλά αυτές οι γυναίκειες φιγούρες; Ποιες να ήταν και τι να σκέπτονταν την ώρα που έπαιζαν τη μουσική τους; Συνομιλούσαν, ενώ τις ζωγράφιζε, ή χάνονταν αποκλειστικά στη μουσική τους; Αυτές οι σκέψεις γεννούν τον μύθο πίσω από τα μεγάλα έργα της ζωγραφικής του Vermeer και εκθέσεις, όπως αυτή της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου, γίνονται αντικείμενα συζήτησης για πολύ καιρό αφότου τελειώσουν!

Δες:

Ρίξε μια ματιά στην έκθεση, μέσω της ιστοσελίδας της Εθνικής Πινακοθήκης Λονδίνου,

http://www.nationalgallery.org.uk/