Βιβλιοθήκη

Σας αρέσουν τα μικρά βιβλία; Σε εμένα πολύ. Μιλώ για εκείνα τα εγχειρίδια που ποτέ δεν θα μεγαλώσουν αρκετά για να γίνουν μυθιστορήματα. Που θα απομείνουν με τις λιγοστές τους σελίδες στα ράφια και τα μέρη τα πιο μοιραία. Θαμμένα κάτω από τα περιοδικά και τις οδηγίες της χρήσης, εξορισμένα σε συρτάρια που ποτέ δεν θα ανοίξουν ξανά. Τα μικρά βιβλία πρέπει κανείς να τα αγαπά επειδή παλεύουν ολομόναχα με κάτι θηριώδη μυθιστορήματα και ταξιδιάρικες, ποιητικές συλλογές, ανήμπορα και εύθραυστα, σαν παιδιά. Πρέπει να τα αγαπά κανείς, επειδή για πάντα θα λένε την αλήθεια που ως γνωστό παραμένει ο πιο πιστός θιασώτης της αφαίρεσης.

Μια τέτοια αλήθεια, γραμμένη από ένα αυθεντικό μουσουργό και δημιουργό, περιλαμβάνεται στο τρυφερό, βιογραφικό σημείωμα για την αλησμόνητη Φλέρυ Νταντωνάκη. Ο Σπύρος Bach Σπυρόπουλος αφήνει για λίγο το πιάνο του και περνά στην συγγραφή μερικών βιωματικών στοιχείων για την πορεία και την δύση ενός λαμπερού αστεριού, καταδικασμένου σαν κάθε άλλο, στην μεγάλη μοναξιά. Η Φλέρυ που ξεχώρισε στην σκηνή του θεάτρου, η Φλέρυ που έντυσε μερικές από τις πιο σπάνιες δημιουργίες του ελληνικού πενταγράμμου, η Φλέρυ δεν μένει πια εδώ. Τριγυρισμένη από θεούς και από ανθρώπους, όμορφη σαν τα πορτραίτα του Φαγιούμ, ψυχή ελεύθερη και τρομαγμένη, σμίγει με τον Σπυρόπουλο. Και σε μαγαζιά που πια δεν υπάρχουν ή πάλι κατοικούν σε μια ξεφτισμένη, σε μια δόξα πικρή, οι δυο τους ξαναγράφουν την ιστορία των τραγουδιών. Σμίγουν και χωρίζουν σαν εραστές, εκείνη που δεν βρήκε ποτέ τα νησιά της και ο Bach μιας παράξενης ιστορίας. Στην μαρτυρία του, όσοι αγαπούν τα μικρά βιβλία θα ακούσουν αχνά την φωνή της Φλέρυς, θα την δουν να βγαίνει στην σκηνή, τα όργανα να σωπαίνουν και έτσι σαν προσευχή να κάνει όλους τους βασιλιάδες να ζηλεύουν. Για την φωνή και την υποβλητικότητά της, για την αλήθεια της που δεν παλιώνει, για την γοητεία που ΄χει να αναπολεί κανείς τους μικρούς και τους μεγάλους ήρωες, τις στροφές της μοίρας τους.

Η Φλέρυ ενσαρκώνει μια μικρή θεά και οι εκδόσεις Ηλέκτρα διά χειρός Bach Σπυρόπουλου φωτίζουν τον μύθο της μεγάλης ερμηνεύτριας. Μια φωνή ατέλειωτη επειδή δεν βρήκε ποτέ τις απαντήσεις που ζητούσε μες στους στίχους. Και έτσι βούλιαξε και πέθανε, κουρασμένη από εκείνο το μετέωρο ανάμεσα στην ζωή και τον θάνατο. Ο ουρανός που ζήτησε η Φλέρυ ήταν γραμμένο ποτέ να μην τον βρει. Μα δεν είναι ξόδεμα εκείνες οι λίγες στιγμές που αναπολεί ο σημαντικός μουσικοσυνθέτης, συγκυρίες ενός σπάνιου ταλέντου. Ένα χάρισμα που καταργεί κάθε εμβαδό, κάθε χώρο και χρόνο μουσικό ανοίγοντας δρόμους μες στην ανθρώπινη ψυχή. Αυτό ήταν η Φλέρυ, η λέξη που λείπει από ένα σπουδαίο ποίημα, μια κρυπτογραφία και ακόμη το χρώμα ενός σπουδαίου ζωγράφου. Ο Γιάννης Bach Σπυρόπουλος δεν τολμά να αγγίξει τ΄άδυτα, σκύβει πάνω από την ρυτίδα του χρόνου που μας στέρησε την φωνή της Φλέρυς Νταντωνάκη και δεν βρίσκει τρόπαια, έξω από την μεγάλη απουσία.

Σας αρέσουν τα μικρά βιβλία; Εκείνα που μιλούν για ανθρώπινες ζωές και για μυθολογίες; Μήπως όσα κάνουν λόγο για καταραμένους ποιητές και ψυχές θρυλικές, ποτισμένες από την μοναξιά; Τότε, στην μικρή βιογραφία της Φλέρυς που φωτίζει η σπάνια, ποιητική γραφή του μουσουργού, ίσως να αναγνωρίσεις την δοκιμασία που σημαίνει ο έρωτας των τραγουδιών. Σε αυτά τα μικρά, αφιερωματικά βιβλία η ζωή δεν είναι δίχως όλεθρο. Μα και η σελήνη δεν είναι ποτέ εκείνο το κάτωχρο φεγγάρι, αλλά το γεμάτο μάτι του Λεοπάρντι, μια φωτεινή στιγμή μοναδική στο χάσμα του καιρού. Έτσι όπως ήταν και η Φλέρυ, μια λεπτομέρεια που κάνει μοναδικό τον πίνακα της λαϊκής μας ιστορίας. Οι εκδόσεις Ηλέκτρα αναθέτουν σε κάποιον που την αγάπησε πολύ να γράψει για εκείνη. Και ο Bach Σπυρόπουλος, μαθαίνει το πώς και το γιατί εκείνων των μορφών που στάθηκαν πνευματικότερες, έξω από την ειρωνεία, ειλικρινείς μέχρι τα όρια του πανικού. Σε εκείνα τα ύψη πέταξε η Φλέρυ Νταντωνάκη και ο Γιάννης Bach Σπυρόπουλος γράφει, κρατώντας ακέραιη την σημασία εκείνου του ρητού που λέει: Τα δάκρυα είναι δυο λογιών, ένα των πονεμένων, τ΄άλλο στην συνάντηση των πολυαγαπημένων. Επειδή καθώς ο συγγραφέας σκύβει πάνω από την μορφή της, μοιάζει όλο και περισσότερο να του λείπει.

Για αυτό να αγαπάτε τα μικρά βιβλία. Επειδή είναι πρωτίστως γραμμένα με αγάπη και μιλούν έξω από τον χρόνο και τον θάνατο, μιλούν για την φοβερή ζωή. Να τα αγαπάτε ακόμη και όταν θάβονται κάτω από σωρούς εφημερίδες και λογαριασμούς. Το κουράγιο τους δεν θα χάσουν ποτέ τα μικρά βιβλία. Βλέπετε μιλούν για ρόδα γενναία που έκαναν τον κόσμο να ριγήσει. Μια φορά και έναν καιρό. Όπως η Φλέρυ.