Ο αισθηματικός Φλωμπέρ
Ο ήρωας και πρωταγωνιστής Φρεντερίκ Μορώ, προερχόμενος από την επαρχία, περιφέρεται στο Παρίσι των χρόνων πριν την επανάσταση του 1848, το οποίο “εμπεριέχει” και σηματοδοτεί τα πάντα: την επιτυχία, το συμφέρον, το χρήμα, την άποψη, το μποέμ, την τέχνη, τον ερωτισμό, την επιθυμία, το πάθος, την αδυναμία. Με σταθερό πυρήνα ένα ερωτικό αντικείμενο το οποίο δεν μπορεί να κατακτήσει (μία παντρεμένη γυναίκα), ο Μορώ διαγράφει κύκλους γύρω από την ανεκπλήρωτη επιθυμία του, τις μεταστροφές της διάθεσής του, τις παλινδρομήσεις στις φιλίες του. Κυρίως, διαγράφει φαύλους κύκλους γύρω από την αδιάκοπη υπαρξιακή απορία για το ποιός τελικά είναι και ποιός θα έπρεπε να είναι ώστε να είναι ευτυχής. Απορία, η οποία, επειδή ακριβώς δεν εκφράζεται ρητά, περνά μέσα στον αναγνώστη χωρίς να προλάβει να το συνειδητοποιήσει, σχεδόν σε ενέσιμη μορφή, για να του δημιουργήσει τελικά μία επαναλαμβανόμενη διαδοχή/εναλλαγή συναισθημάτων αποδοχής και ταύτισης ή αποστροφής απέναντι στον ήρωα.
Η πληθώρα και ποικιλία των προσώπων, τα οποία ωστόσο δεν περιγράφονται πάντοτε λεπτομερώς, αλλά μας γίνονται οικεία μέσα από μία συνεχή επιστροφή του συγγραφέα σε αυτά, μέσα από μικρές περιγραφές που υπαινίσσονται ακριβώς τα κίνητρα της ύπαρξής τους, πλαισιώνει τον ήρωα επιτυγχάνοντας μία πιο ρεαλιστική προσομοίωση της πραγματικότητας. Αντιμετωπίζουμε τον ήρωα που μας αποδίδεται με ιδιαίτερες λεπτομέρειες, σαν να συνδιαλεγόμασταν με τον ίδιο μας τον εαυτό. Από 'κει και πέρα δεν μπορούμε παρά να παρατηρήσουμε τους άλλους και να δημιουργήσουμε μία θολή εικόνα γι’ αυτούς, που τη μία στιγμή είναι καλή και την αμέσως επόμενη γίνεται άσχημη, καθώς η ατομικότητα του καθενός τον φέρνει πλησιέστερα σε μία πράξη που δεν εξυπηρετεί την συναισθηματική δομή του εαυτού μας – δηλαδή του ήρωα. Οι άλλοι, πράγματι, βλέπουμε πως με κάθε τους κίνηση μας σαμποτάρουν, σαμποτάρουν την πολυπόθητη ευτυχία που νομίζουμε επιτεύξιμη. Καθώς κάνουμε ένα βήμα προς το εκάστοτε επιθυμητό αντικείμενο, αυτοί το απομακρύνουν από εμάς.
Σε αυτό το σκηνικό… το πολιτικά ασταθές Παρίσι τρεμοπαίζει, όπως τα φώτα στις μεγάλες λεωφόρους του. Όπως αναβοσβήνουν οι διαθέσεις του πρωταγωνιστή, τα πάθη του και οι συμπάθειες ή οι αντιπάθειες του. Οι ίδιες οι εξελίξεις ή οι ανατροπές όταν έρχονται, αναβοσβήνουν αβέβαια όπως και η επανάσταση, που όταν ξεσπά, τρεμοπαίζει σαν φλόγα σπίρτου που αλλάζει διαδοχικά χέρια. Το μόνο που παραμένει αναλλοίωτο μέσα σε όλες τις εναλλαγές διαθέσεων, συναναστροφών, προσδοκιών, διαφθορών και συμφερόντων είναι το πρώτο ερωτικό πάθος, το πρώτο αίσθημα σκιρτήματος που διατηρείται μέσα σε μία σφαίρα εξιδανίκευσης (εξ ου ίσως και το όνομα του έργου), χωρίς ωστόσο να βρίσκει τέλος ή σκοπό.
Ο Φλωμπέρ μέσα από το έξοχα περιγραφικό ύφος του, που αποδίδει πάντοτε τη «σωστή λέξη», καταφέρνει να συνδυάσει το ρομαντικό με το ρεαλιστικό-νατουραλιστικό, έτσι ώστε το μείγμα το οποίο τελικά συνθέτει να είναι μία πιστότατη αναπαράσταση του πολύπλευρου, αβέβαιου και ρευστού της ατομικής ύπαρξης και εν γένει της ανθρώπινης ζωής.
