Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου κι οι 60 περιφορές της Γης: Τα πιο λαμπρά γενέθλια
Κι αυτός είναι ο ψυχολογικός μηχανισμός που αναγκάζει άλλους να κλαίνε κι άλλους να γελάνε με την ίδια ακριβώς ταινία. Ζούμε τις εικόνες σαν να πρόκειται για μια άλλη, πιο αληθινή απ’ τη δική μας πραγματικότητα. Το Σινεμά είναι η «βασιλική οδός για το ασυνείδητο». Να λοιπόν ο ορισμός ενός Φεστιβάλ Κινηματογράφου!
Γιορτάζοντας το Φεστιβάλ, δεν τιμούμε τόσο τις ταινίες όσο τιμούμε τους ανθρώπους. Όταν γεμίζουν οι δρόμοι της Θεσσαλονίκης με κινηματογραφικά απομεινάρια, με κάδρα, πλάνα και αφίσες, όταν τα χρώματα κι οι ήχοι 60 ετών συμπυκνώνονται στην Πλατεία Αριστοτέλους, γιορτάζουμε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο την μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου. Ένας αιώνιος φόρος τιμής στην Ετερότητα. Σημείο συνάντησης συγγενών που τους ενώνει ο πιο αρραγής δεσμός: η «σινεφιλία». Το κομβικό σημείο για το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι της Θεσσαλονίκης στις ιστορικές αίθουσες «Ολύμπιον» και «Παύλος Ζάννας», στις παρά θίν' αλός αίθουσες των αποθηκών του λιμανιού αλλά και στους Δήμους Παύλου Μελά και Συκεών. Μια επετειακή σύμπηξη όλων των στοιχείων που κάνουν τον κινηματογράφο τόσο υπέροχο.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή, γιατί κάθε γιορτή που σέβεται τον εαυτό της και πρωτίστως όταν είναι επετειακή, αξίζει και την κατάλληλη πρόσκληση. Έτσι λοιπόν, το φετινό φεστιβάλ άνοιξε τις εργασίες του με την πυκνή από λέξεις κι ιδέες αφίσα του περίφημου και βραβευμένου Ελληνοαμερικανού illustrator John Mavroudis. Τα υπέροχα πόστερ που δομούν όλη την οπτική ταυτότητα της φετινής διοργάνωσης είναι τόσο λαμπρά και καινοτόμα που θέλεις να τα κρεμάσεις πάνω απ’ το κρεβάτι σου και να κοιμάσαι κάθε βράδυ υπό το βλέμμα του «θεατή» που απεικονίζουν, όπως τον ονόμασε ο δημιουργός τους.
Την εμπνευσμένη ιδέα της αφίσας ήρθαν να συμπληρώσουν τέσσερα εξαίσια και σπαρακτικά αληθινά σποτ, τα οποία και υπογράφει ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα Βασίλης Κεκάτος. «Η Απόσταση ανάμεσα στον ουρανό κι εμάς» που είναι λίγα μόνο χιλιοστά μεγαλύτερη -ή και ίση- με αυτήν του θεατή απ’ την ταινία, είναι πιθανότερα η καλύτερη πυξίδα για να καταλάβει κανείς την ιερότητα του κινηματογράφου και τις ρίζες του Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Τέσσερις μικρές ταινιούλες που στρέφουν το κεφάλι τους προς τον ουρανό και ισοπεδώνουν όλους τους φραγμούς που στήνονται τεχνηέντως μεταξύ των ανθρώπων. Τα τείχη που καταρρέουν ολοσχερώς μέσα στα σινεμά. Μοναδικό σύνθημα όλων εκείνων που θα κατακλύσουν τις αίθουσες είναι ένα: «Χρόνια Πολλά».
Κι όπως στην έναρξη και τη λήξη κάθε μεγάλης γιορτής, ύστερα απ’ αυτούς τους γλυκύτατους και κομψούς επικοινωνιακούς χρωματισμούς, το επετειακό ΦΚΘ, μας υποδέχεται και μας αποχαιρετά με δύο πολυαναμενόμενες φετινές ταινίες -σχεδόν ρετροσπεκτίβα της Scarlett Johansson-, οι οποίες και αξίζουν, ως είθισται, ιδιαίτερης προσοχής ώστε να κατανοήσει κανείς το χαρακτήρα και την ταυτότητα της διοργάνωσης. Η αυλαία άνοιξε χθες, Πέμπτη 31/10/2019 στο ιστορικό Ολύμπιον, με το γεροδεμένο δράμα χαρακτήρων “Marriage Story” του επαΐοντα επί των ανθρωπίνων σχέσεων (ήδη από το“The Squid and the Whale”) Noah Baumbach,ενώ δέκα μέρες αργότερα, στις 10/11/2018, η λήξη μας επιφυλάσσει μια ιδιαίτερη συγκίνηση με το απροσδόκητα αστείο “Jojo Rabbit” του Νεοζηλανδού Taika Waititi.
Και φυσικά ανάμεσα στις δύο ολόφωτες κινηματογραφικές αγκύλες, μέσα στα δημιουργικά σπλάγχνα του φεστιβάλ, επωάζεται όπως πάντα το συναρπαστικότερο δεκαήμερο του χρόνου. Το επετειακό όμως υπόβαθρο πάνω στο οποίο χτίζονται τα πεπραγμένα της φετινής γιορτής πολλαπλασιάζει τις συναισθηματικά φορτισμένες εκπλήξεις, τα αφιερώματα, τις εκθέσεις, τα events. Σταχυολογώ πρόσωπα κι αναφέρω τα masterclass του γίγαντα των camp movies και κατά τον William Burroughs «Πάπα του Trash» John Waters, οι συναντήσεις με πρωτοπόρους του είδους όπως ο Καταλανός επαναστάτης του ανεξάρτητου κινηματογράφου Albert Serra, καθώς κι η σπουδαία Αγγλίδα σκηνοθέτιδα Joanna Hogg που έχει αιμοδοτήσει με ζωτική ανανέωση και σύγχρονο κοινωνικό ρεαλισμό το ευρωπαϊκό σινεμά.
Εκ των ων ουκ άνευ φυσικά, εδώ και 60 χρόνια, το Ελληνικό Σινεμά τοποθετείται στον πυρήνα του Φεστιβάλ, κι έτσι σε μια προσπάθεια ανάδειξης κι επισκόπησης της αρτιότατης ελληνικής παραγωγής, θα παρουσιαστούν 43 ελληνικές συμμετοχές νέων και παλιότερων δημιουργών, 17 εκ των οποίων σε πρώτη προβολή, 16 είναι ταινίες μικρού μήκους που βραβεύτηκαν στο πρόσφατο 42ο Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Ταινίας της Δράμας, καθώς και 5 σπουδαίες ταινίες που βραβεύτηκαν στο πρώτο Φεστιβάλ του 1960, καθώς δεν γίνονται επ’ ουδενί γενέθλια χωρίς μια νοσταλγική αναδρομή στις καταβολές σου.
Πέρα όμως από τις συνολικά 201 ταινίες μεγάλου μήκους, πέρα απ’ το πολυαγαπημένο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια» και την εξαιρετικής έμπνευσης ρετροσπεκτίβα στη φιλμογραφία του μεγάλου Γιουγκοσλάβου αναρχικού κινηματογραφιστή και πρωτεργάτη του Μαύρου Κύματος («Black Wave») των Βαλκανίων Dušan Makavejev, έχουμε και την προσθήκη ενός νέου διαγωνιστικού τμήματος με την ονομασία “Meet the Neighbors”. Εκεί θα παρουσιαστούν 10 ταινίες από την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής (μεταξύ τους και 2 ελληνικές), ώστε να αναδιφήσουμε την ανθρωπογεωγραφία και το ψυχολογικό προφίλ των γειτόνων μας και να γνωριστούμε καλύτερα (ανάγκη πλέον απαραίτητη).
Ο Αλέξανδρος Βούλγαρης (ή ευρύτατα γνωστότερος με το προσωνύμιο The Boy) βουτά, επιλέγει και μας ξεναγεί σε 10 ταινίες του ’80 -της πιο παρεξηγημένης δεκαετίας-, που ‘ναι πηγμένες από συναισθήματα και σκέψεις μιας παιδικής ηλικίας που δεν ζήσαμε ή θα έπρεπε να ξαναζήσουμε. Προσθέτουμε βέβαια στα πολυαναμενόμενα των ημερών και την παρουσίαση του τεράστιου Νίκου Κούνδουρου μέσα από την άγνωστη ταυτότητα του εικαστικού που είναι και ο σκοπός μιας εξαιρετικής έκθεσης που στήθηκε με έργα του μεγάλου σκηνοθέτη. Και συν αυτοίς την έκθεση που εμπνέεται από το θεματικό πρίσμα του Διαγωνιστικού τμήματος κι έχει τον τίτλο “Overview Effect” ή όπως θα το μεταφράζαμε ως «Πανοραμική Εντύπωση», μια μεταρσιωτική ιδέα που συγκλονίζει το ανθρώπινο πνεύμα και μεταλλάσσει την ψυχή όσων έχουν τη σπάνια ευκαιρία να κοιτάξουν τη Γη από ψηλά. Μια «διαπλανητική εμπειρία ολότητας», που χρησιμοποιήθηκε από τον συγγραφέα Frank White το 1987 για να περιγράψει τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που βιώνουν οι αστροναύτες όταν αντικρίζουν τη Γη από το διάστημα και αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως μια ενιαία κι αυτοτελή οντότητα.
Παρόμοια δεν είναι άλλωστε κι η μυσταγωγική επίδραση του κινηματογράφου; Στην αίθουσα της προβολής μπαίνουμε ως θνητοί και βγαίνουμε ως αστροναύτες, φέροντας το ανεξίτηλο αποτύπωμα μιας εμπειρίας ενός «άλλου κόσμου»· του κόσμου της ταινίας. Ή μάλλον ως αιθεροβάτες. Η βίωση αυτή, η εντύπωση των εικόνων του κινηματογράφου στο μυαλό μας, είναι η μοναδική δύναμη που μπορεί να διαβρώσει σιγά σιγά κάθε επιταγή κανονικότητας. Κάθε διαχωρισμό και κάθε τείχος. Μέχρι την ισοπολιτεία όπου κανείς δεν ξεχωρίζει και δεν υπολείπεται. Ας πούμε πως ο κινηματογράφος επιβάλλεται να ονειροβατεί! Και το Φεστιβάλ είναι ο χώρος των ονείρων!
Χρόνια πολλά!
60 χρόνια της πιο όμορφης γιορτής!
Να απολαύσετε αυτό το δεκαήμερο όσο περισσότερο μπορείτε!
Καλό Φεστιβάλ!
Για το συνολικό πρόγραμμα, τα αφιερώματα, τις προβολές και για πολλά περισσότερα κι ενδιαφέροντα, μπορείτε να ενημερωθείτε από τον Επίσημο Κατάλογο του 60ου ΦΚΘ, ο οποίος και διατίθεται online μέσα από τη σελίδα του Φεστιβάλ .
