Τα «Κόκκινα» Oscars
Η αλήθεια είναι πως δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες. Τα πράγματα είναι δύσκολα για τις μεγάλες τουλάχιστον κατηγορίες. Κι αυτό γιατί ο ιδιοφυής Λάνθιμος και το αριστουργηματικό έργο του είχαν την ατυχία να βρεθούν απέναντι στις πέντε υποψηφιότητες του Alfonso Cuaron και του τρυφερού του φιλμ “Roma” (η πρώτη ούτως ειπείν παραγωγή της πλατφόρμας Netflix που παρίσταται σε τόσο υψηλό κινηματογραφικό επίπεδο). Κι όλοι γνωρίζουμεέστω κι ακροθιγώς (ή υποψιαζόμαστε τουλάχιστον) πως ακριβώς λειτουργούν τα πράγματα στο σκοτεινό κόσμο του Hollywood. Τις υπόγειες διαδρομές που ακολουθεί ο νοηματοδοτικός σκοπός του κάθε βραβείου μέχρι να βρεθεί στα χέρια του αποδέκτη του, που πολλές φορές δεν είναι και ο «νόμιμος» δικαιούχος. Όλοι πάνω κάτω έχουμε μια ιδέα, μια άποψη για τα γεγονότα, που στο κάτω κάτω δεν είναι ρε παιδί μου πάντοτε και τόσο αθώα. Άλλοι το ονομάζουν «αδικία» κι άλλοι «οργανωμένο σχέδιο». Όμως σε καμία περίπτωση δεν αντανακλούν πάντα τα βραβεία το καλλιτεχνικό εκτόπισμα ενός φιλμ.
Και δεν μπορώ να σκεφτώ πιο τρανταχτό παράδειγμα από την περσινή τραγελαφική απονομή. Για ακόμα μια φορά η μεξικανική παραγωγική μηχανή επιβραβεύτηκε τελείως ανάξια και σε βάρος του ανυπέρβλητου “Three Billboards Outside Ebbing, Missouri”. Κι όχι πως ο Guillermodel Toro είχε φτιάξει μια κακή ταινία. Δεν ισχυρίζομαι καθόλου αυτό. Το “Shape of Water” ήταν πραγματικά συγκλονιστικό. Μα οφείλουμε, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς ως θεατές, να παραδεχτούμε πως ωχριούσε εκκωφαντικά μπροστά στο ιερό τέρας που συνέθεσε ο Martin McDonagh. Κι ούτε βέβαια υποτιμώ το Roma και τις καταπληκτικές κοινωνικοαισθητικές του προεκτάσεις. Αλλά δεν μπορώ και να παραβλέψω το γεγονός (χωρίς κάποια συνωμοσιολογική βέβαια διάθεση) πως μερικές από τις απονομές δείχνουν να είναι απόλυτα ελεγχόμενες, αν όχι κατευθυνόμενες, από συγκεκριμένους ιδεολογικούς χρωματισμούς.
Φρονώ πως ο αμερικανικός τύπος και η αδελφή κινηματογραφική κοινότητα των ΗΠΑ στρέφει τους εμπορικούς προβολείς και τις ροές του χρήματος στους Μεξικανούς κινηματογραφιστές και στο ανθρωπιστικό εν γένει σινεμά, προκειμένου να εξανδραποδίσει ακόμα περισσότερο και μ’ έναν δόλιο, υπόγειο τρόπο την καλλιτεχνική και κοινωνικοπολιτική δυναμική του σύγχρονου κινηματογράφου. Να ρίξει στάχτη στα μάτια της οικουμένης δηλαδή, ελέγχοντας ακόμα καλύτερα την πίσω αυλή της, το Μεξικό. Να καθυποτάξει βάναυσα το χειμαζόμενο λαό του Μεξικού, να εκμεταλλευτεί τις παραγωγικές τις διαδικασίες και να καθοδηγήσει απόλυτα και σε ακραίο βαθμό την καλλιτεχνική βιομηχανία (κι εν τέλει τη λαϊκή βούληση) της γείτονος χώρας.
Απλές υποθέσεις θα μου πείτε όλα αυτά. Συνωμοσιολογικές κενολογίες. Σκεφτείτε το λίγο όμως. Στο παραμικρό ενδεχόμενο που όλα αυτά ευσταθούν, ο Iñárritu με το φαντασμαγορικό του “Birdman”, o παλαβός del Toro και ο Cuaron αποτελούν το καλύτερο εργαλείο στα χέρια αυτής της αιμοδιψούς βιομηχανίας, η οποία ας μην λησμονούμε πως συγκροτήθηκε από τις καταβολές της με μηχανισμούς ακραίου ιδεολογικού ελέγχου και ποδηγέτησης των μαζών. Άλλωστε πρέπει ακόμα να προστεθεί κι είναι πασιφανές πως ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης κινηματογραφικής παραγωγής (το ζωντανό κομμάτι του σινεμά) στρέφεται ραγδαία προς το κοινωνικό δράμα και το νεορεαλισμό. Ασχολείται κι εντρυφεί τρυφερά στη βίαιη πραγματικότητα των περιθωριοποιημένων ομάδων και των απανταχού αδικημένων αυτού του κόσμου. Το βλέπουμε καθαρότατα στο “Shoplifters” του Hirokazu Kore-eda, στο “Capernaum” της Λιβανέζας Nadine Labaki και φυσικά στο “Roma”. Κι αυτό είναι ένα δεύτερο στοιχείο που συνηγορεί στο ποιος θα είναι το μεγάλο φαβορί αυτής της τελετής. Οψόμεθα ωστόσο. Ποτέ δεν ξέρεις.
Το μόνο που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα αφορά αποκλειστικά το μεγαλείο του Λάνθιμου και γι’ αυτό μπορούμε και να βάλουμε το χέρι μας στη φωτιά. Διάβασα στην Εφημερίδα των Συντακτών του προηγούμενου Σαββατοκύριακου μια συνέντευξη του Τίτου Πατρίκιου. Απαντούσε λοιπόν ο μεγάλος μας ποιητής σε κάποια ερώτηση σχετικά με την καλλιτεχνική παραγωγή συναρτήσει της ηλικίας, πως η αληθινή δημιουργικότητα δεν είναι σε καμία περίπτωση απόλυτα αντιστρόφως ανάλογη με την ηλικία. Πολλά από τα μνημειωδέστερα έργα τέχνης όλων των εποχών είναι έργα ωριμότητας των δημιουργών τους. Ε, αυτή ακριβώς η διαπίστωση του Τίτου Πατρίκιου είναι που αντανακλάται και πάνω στο έργο του Λάνθιμου. Γιατί όσο περνάει ο καιρός κι όσο συσσωρεύει εμπειρία κι αισθητικές αντιλήψεις ο Λάνθιμος, τόσο φαίνεται πως αποδίδει και στο έργο του. «Κάθε ταινία και καλύτερος» έγραφα πριν από μερικές ημέρες. Κι αυτό ακριβώς είναι που διακρίνει ως τώρα το φιλμικό σύμπαν του Έλληνα δημιουργού.
Και συναρτήσει των παραπάνω (και της ουμανιστικής στροφής του σινεμά) θέλω στην κατακλείδα να προσθέσω μια πολύ αχνή υποσημείωση. Μια παρένθεση καλύτερα. Χθες που λέτε λοιπόν ήταν μια ημερομηνία-ορόσημο για την παγκόσμια ιστορία, καθώς στις 21 Φεβρουαρίου του 1848 κυκλοφόρησε ένα από τα βιβλία που άλλαξαν ολοκληρωτικά τον ρουν αυτού του μάταιου κόσμου, το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» των Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς. Κι ένιωσα μια αδήριτη ανάγκη να υπάρξει μια έστω μικρή αναφορά σ’ αυτό το γεγονός. Τίποτα περισσότερο. Πάμε γερά ρε Λάνθιμε!!
βενσερέμος κι εις το επανιδείν
καλή χρονιά
