Scroll Top

Βιβλιοθήκη

Η υπέροχη φίλη μου: Στον κόσμο της Elena Ferrante

feature_img__i-iperoxi-fili-mou-ston-kosmo-tis-elena-ferrante
Ποια είναι τελικά η κα Elena Ferrante (Έλενα Φερράντε); Η συγγραφέας-μυστήριο που έχει συναρπάσει κοινό και βιβλιοκριτικούς σε όλον τον κόσμο ήταν απόλυτα σαφής προς τους Ιταλούς εκδότες της. Δεν ήταν διατεθειμένη να δίνει συνεντεύξεις (και όντως, έχει δώσει ελάχιστες, γραπτώς και μέσω των ίδιων των εκδοτών της) ούτε να ποζάρει για φωτογραφίες, ούτε να συμμετέχει σε προωθητικές ενέργειες για τα βιβλία της. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν την έχει δει κι όσο οι φήμες φουντώνουν όλο και περισσότερο (είναι όντως γυναίκα; μήπως πρόκειται για συγγραφικό δίδυμο ή ομάδα συγγραφέων; πρόκειται για γνωστή ακαδημαϊκό;) η ίδια φαίνεται αποφασισμένη να παραμείνει στη σκιά του λογοτεχνικού της ψευδώνυμου και να αφήσει τα βιβλία της μόνο να «μιλάνε» εκ μέρους της.

Και φαίνεται πως τα βιβλία της έχουν πολλά να «πουν». Με πωλήσεις στα ύψη σε πολλές χώρες και διθυραμβικές κριτικές να διαδέχονται η μία την άλλη, η «Τετραλογία της Νάπολης» αποτελεί μια ρεαλιστική απεικόνιση αλλά ταυτόχρονα και έναν ύμνο στη γυναικεία φιλία που φαίνεται να συγκινεί και να σαγηνεύει. Τα βιβλία ξεδιπλώνουν τη φιλία δυο κοριτσιών που ξεκινάει σε μια φτωχογειτονιά της Νάπολης του ’50 και εκτυλίσσεται σε μια περίοδο σχεδόν 60 ετών. Χωρίς στοιχεία εξιδανίκευσης, με όλα «τα πάνω και τα κάτω» των ανθρώπινων σχέσεων, η φιλία των δύο ηρωίδων ταλαντεύεται μεταξύ θαυμασμού και ζήλιας, ανταγωνισμού και τρυφερότητας, ψυχικής σύνδεσης και αποξένωσης. Παρόλ’ αυτά επιβιώνει και επικρατεί ενάντια σε κάθε λογής εμπόδια. 

Το πρώτο βιβλίο της τετραλογίας και το μόνο που έχει εκδοθεί μέχρι στιγμής στα ελληνικά «Η υπέροχη φίλη μου», καλύπτει τα παιδικά χρόνια των δυο κοριτσιών, μέχρι τον γάμο της μίας κοπέλας στην ηλικία των 16 ετών. Η Λίλα Τσερούλο, κόρη τσαγκάρη, χαρισματική και ατρόμητη και η Έλενα Γκρέκο, κόρη θυρωρού, ευφυής και ευαίσθητη, ζουν στα αποπνικτικά φτωχά διαμερίσματά τους σ’ έναν μικρόκοσμο που τον χαρακτηρίζει η ανέχεια, το κουτσομπολιό, οι τσαμπουκάδες των αρσενικών στη γειτονιά, οι πατεράδες με βαρύ χέρι και η Μαφία που κινείται αθόρυβη αλλά κραταιή στο βάθος. Γύρω τους, δεκάδες άλλα πρόσωπα, γείτονες, συγγενείς και φίλοι, όλοι θύματα και προϊόντα της κοινωνίας και της εποχής που ζουν.

Τα όνειρα των κοριτσιών γεννιούνται και διαψεύδονται το ένα πίσω από το άλλο. Αρχικά, ονειρεύονται να αποκτήσουν χρήματα, θεωρώντας ότι αποτελούν σίγουρο διαβατήριο για μια ζωή περισσότερο ελεύθερη, μακριά από τη φτωχογειτονιά τους. Τα χρήματα όμως δε φυτρώνουν στα δέντρα και δεν τα κερδίζεις γράφοντας βιβλία, όπως παιδιάστικα ελπίζουν. Στον κόσμο τους πλούσιοι είναι μόνο οι αδίστακτοι και τα μέλη της Καμόρα. Ονειρεύονται να σπουδάσουν, αλλά η μία κοπέλα αναγκάζεται σύντομα να τα παρατήσει, ενώ η άλλη προχωρά με χίλιους κόπους και θυσίες σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης που συχνά την τσακίζει ψυχολογικά με το βάρος του. Ονειρεύονται, τέλος, τον έρωτα αλλά σύντομα συνειδητοποιούν ότι οι σύντροφοι κρύβουν απογοητεύσεις και συχνά αποδεικνύονται κατώτεροι των προσδοκιών που αυτές τρέφουν. Σαν ποντικάκια στο λαβύρινθο επιστημονικού πειράματος αγωνίζονται να βρουν μια διέξοδο από μια κοινωνία πατριαρχική, βίαιη και σκληρή, ενώ εμείς, οι αναγνώστες, ακολουθούμε με κομμένη την ανάσα, σελίδα τη σελίδα, μέχρι το τέλος του βιβλίου, την αγωνία της προσπάθειάς τους. Κι όταν το βιβλίο τελειώσει ανυπομονούμε για τη συνέχεια της ιστορίας τους.

Η Φερράντε γράφει με εσωτερική ορμή, διαύγεια, χωρίς πολλά στολίδια και σίγουρα το έργο της δεν ανήκει στη ροζ λογοτεχνία. Οι επιλογές εξωφύλλων για τα βιβλία της (αντάξιες των ευπώλητων ροζ μυθιστορημάτων) είναι εσκεμμένα παραπλανητικές, όπως οι ίδιοι οι εκδότες της παραδέχονται, ένα ειρωνικό «σχόλιο» για όσους πιστεύουν πως γυναικεία γραφή σημαίνει κλισέ, θεληματικά πηγούνια και ηλιοβασιλέματα. Με δυο λόγια, μας υπενθυμίζουν πως είναι άστοχο να κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του. Αν μη τι άλλο, η κα Φερράντε είναι η απόδειξη.

Η υπέροχη φίλη μου: Η Τετραλογία της Νάπολης - Βιβλίο Πρώτο, της Elena Ferrante
Μετάφραση: Δήμητρα Δότση
Εκδόσεις Πατάκη, 2016
σελ. 440

Photo Sources

  • www.bookworm.gr
  • www.publishersweekly.com
  • www.vogue.com
  • www.tinycamels.wordpress.com
  • www.lovelake.org
1
Μοιράσου το