Βιβλιοθήκη

Πρόκειται για το ενδέκατο (τίποτα δεν είναι τυχαίο) βιβλίο του, ένας αριθμός που θα απλώσει τις ρίζες του σε όλη την πλοκή του μυθιστορήματος και θα εκπέμπει σαν φάρος ένα δυσοίωνο φως σε κάθε ένα από τα πέντε κεφάλαια που το χωρίζουν. Είναι ο αριθμός της επίσημης οικίας του Υπουργού Οικονομικών της Αγγλίας, σύμβολο του καπιταλισμού και παράλληλα, στο μυθιστόρημα, είναι ο αριθμός του λεωφορείου που κάνει κύκλους γύρω από το Birmingham και λειτουργεί ως άσυλο γι αυτούς που δεν έχουν πού να πάνε. Κάπως έτσι, λοιπόν, ο συγγραφέας δίνει μία γροθιά στο σφιγμένο σαγόνι της Αγγλίας και συντάσσει μία κατά μέτωπο επίθεση στην πλουτοκρατία, στην οικογενειοκρατία, τον νεποτισμό, τα τζάκια και τα υπόγεια στα οποία ζούληξαν έναν ολόκληρο λαό, ξεγυμνωμένο βίαια από τα ρούχα μιας κάποιας ελπίδας να ξεχωρίσουν, να αναδυθούν από την ομοιομορφία μιας επίπλαστης ασημαντότητας. 

Ο Coe στον «Αριθμό 11» βρίσκει τον παλιό του συγγραφικό εαυτό και «παίζει» έντονα με τους χαρακτήρες που ο ίδιος «γέννησε». Χαρακτήρες που ακροβατούν διαρκώς ανάμεσα στο κωμικό και το μακάβριο και βιώνουν καταστάσεις καθημερινής σύγχρονης τρέλας, επηρεασμένες έντονα από τους χειρότερους εφιάλτες του σημερινού κόσμου. Η ματαιοδοξία, η φρενίτιδα και η ανεγκέφαλη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η αφιλτράριστη σκέψη, η πανταχού παρούσα Άποψη υποβασταζόμενη πάντα από την αφιλτράριστη σκέψη που αναφέραμε προηγουμένως, η φιλαργυρία, η δημοσιογραφία με το βαθύ πλέον κίτρινο χρώμα, η εκμετάλλευση, η εκπόρνευση συνειδήσεων, ο κοινωνικός ρατσισμός είναι μόνο κάποια από τα δεινά που περιγράφονται με δόσεις φλεγματικού βρετανικού χιούμορ σε αυτό το μυθιστόρημα. 

Η επιτυχία του βιβλίου, όμως, βρίσκεται αλλού. Θα έλεγα ότι έγκειται στο γεγονός πως το βιβλίο δεν εντάσσεται σε κάνενα είδος μυθιστορήματος συγκεκριμένα, καθώς ανήκει στη λογοτεχνία του φανταστικού και ταυτόχρονα πρόκειται για ένα ιστορικό, κοινωνικό μυθιστόρημα με ισχυρές δόσεις κωμικού και θρίλερ, δημιουργώντας σασπένς από σελίδα σε σελίδα μέσα από μία αλλεπάλληλη εναλλαγή συναισθημάτων. Ως αναγνώστης, βρισκόμουν μονίμως σε αχαρτογράφητα νερά, αφημένη ολοκληρωτικά στις συγγραφικές προθέσεις του κυρίου Coe.

Το αίσθημα, όμως, που υποβόσκει σε όλο το μυθιστόρημα και ο άξονας πάνω στον οποίο εκτυλίσσεται η πλοκή του, είναι ο φόβος. Είναι ο φόβος για τον άνθρωπο δίπλα μας, ο φόβος για το μέλλον μας, ο φόβος για τη διαφορετικότητα, μα κυρίως, νομίζω, είναι ο φόβος για το άγνωστο. Το βαθιά φωλιασμένο τρέμουλο για το τι βρίσκεται κάτω από τις απέραντες εκτάσεις του κόσμου μας, για το τι φωλιάζει στο εσωτερικό των φαινομενικά δομημένων, αλλά συγχρόνως απάνθρωπων κοινωνιών μας, αυτό για το οποίο κανείς δε μιλάει, για τις βαθιά καταπιεσμένες μας ανάγκες, για ό,τι παραμονεύει κάτω από την επιφάνεια. 

Ο Jonathan Coe περιγράφει το αίσθημα του φόβου στον «Αριθμό 11», χρησιμοποιώντας συμβολικά παράξενα και τρομακτικά πλάσματα, γιγαντιαίες αράχνες για την ακρίβεια, αλλά στην ουσία, τονίζει ξεκάθαρα, πώς ο ανθρώπινος φόβος ξεκινάει και τελειώνει μέσα στην αλλόκοτη παιδική χαρά του νου μας και κατά μία έννοια το συγγραφικό του δάχτυλο στην πραγματικότητα υποδεικνύει πάντα εμάς. Εμάς, τα παράξενα πλάσματα που μονίμως κρύβονται κάτω από την επιφάνεια.