Άλλαι Τέχναι

Ένα φαινόμενο που έχει σηματοδοτήσει τη λειτουργία των μουσείων τις τελευταίες δεκαετίες είναι η οργάνωση εκθέσεων από οίκους μόδας σε μουσεία. Ποικίλλοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν στη συνεργασία αυτών των δύο φαινομενικά παράτυπων τομέων. Από τη μία, η αδηφάγα ανάγκη των μουσείων να ξεφύγουν από τα στεγανά που τα θέλουν να είναι κλειστού τύπου χώροι, αενάως αμετάβλητοι, με απήχηση σε «κάστες» κοινού και από την άλλη η κρίση με την οποία οι οίκοι υψηλής ραπτικής βρέθηκαν αντιμέτωποι, όταν μερικά χρόνια πριν διαπίστωσαν ότι τα υψηλά τους κασέ δεν έβρισκαν πια την αναμενόμενη ανταπόκριση.

Ένας από τους πρώτους, αν όχι ο πρώτος, σχεδιαστής μόδας που τόλμησε αυτό το εγχείρημα ήταν ο Γάλλος Jean Paul Gaultier. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στο μακρόσυρτο βιογραφικό του, εύκολα θα αντιληφθεί την πολυτάλαντη προσωπικότητα και το ευρηματικό πνεύμα του. 

Ως γνωστόν όμως, ένα νόμισμα έχει δύο όψεις και στη συγκεκριμένη περίπτωση και οι δύο όψεις κάτω από την επιχρυσωμένη επιφάνεια της ανιδιοτέλειας στιγματίζονται από το ευτελές υλικό της κερδοσκοπίας. Αναφέρομαι ακριβώς στη χρονική στιγμή που ένα μουσείο μεταλλάσσεται σε επιχείρηση και αποδεχόμενο την χρηματοδότηση ενός παράταιρου σπόνσορα άναψε το πράσινο φως σε αλλότριους να έχουν λόγο σε ζητήματα εκτός του πεδίου τους. Κατακριτέο; Όχι απαραίτητα.

Στη μουσειολογική κονίστρα, κατά το λυκαυγές του προηγούμενου αιώνα, είχαν προκύψει ποικίλα προβλήματα αναφορικά με την ανανεωμένη λειτουργία των μουσείων. Στη νοητική διελκυστίνδα από τη μία κυριαρχούσε ο καθιερωμένος τρόπος λειτουργίας τους, με το ψυχρό περιβάλλον,τις ακατανόητες επεξηγηματικές πινακίδες και την επιβεβλημένη ησυχία είτε μέσα από ταμπέλες είτε με τα μακρόσυρτα σιριστικά επιφωνήματα συνοδευόμενα από τα επιβλητικά βλέμματα των φυλάκων. Όλες αυτές οι παγιωμένες τακτικές δημιούργησαν μία λαθεμένη ιδέα στο κοινό για το ρόλο του μουσείου, με συνέπεια την απομάκρυνση των επισκεπτών και τη στροφή τους σε άλλου είδους ψυχαγωγία.

Παρομοίως, από την πλευρά της μόδας, περίπου την ίδια περίοδο αλλά κυρίως λίγο αργότερα, παρατηρείται μία παρόμοια κρίση. Πολλές «μεταγραφές» αλλάζουν τα μέχρι τότε δεδομένα.

Όταν λοιπόν το Metropolitan Museum δέχτηκε τη χρηματοδότηση του Gaultier, δεν ήταν μία μονομερής ωφελιμιστική πράξη. Και οι δύο πλευρές είχαν ανάγκη από μία ανανέωση που θα τους βοηθούσε να προσεγγίσουν νέο κοινό μα κυρίως να προωθήσουν τη νέα τους εικόνα και την καινούρια τους ταυτότητα.

Η έκθεση λοιπόν κέντρισε το ενδιαφέρον του κοινού, προσέλκυσε ανθρώπους με διαφορετικές καταβολές και καθιέρωσε μία νέα τάση στη λειτουργία των μουσείων και στην ανάδειξη της μόδας.