Art Outside the Core

Το 1919, όταν ο πολύτροπος Marcel Duchamp θέλησε να προκαλέσει με την ντανταϊστική του τέχνη, πήρε απλώς μία καρτ ποστάλ με την Μόνα Λίζα και της πρόσθεσε ένα μουστάκι και ένα μυτερό μούσι. Αν και θα μπορούσε, διότι το 1919 δεν απαγορευόταν οι φωτογραφίες έργων τέχνης στα μουσεία, δεν τράβηξε καμία φωτογραφία. Αν τώρα το έκανε αυτό από συνειδητή επιλογή ή αν απλά δεν βρήκε εύκαιρο φωτογράφο, δεν θα το μάθουμε ποτέ. Ίσως πάλι αγανακτισμένος από τον συφερτό που συνήθως συσπειρώνεται γύρω από τον συγκεκριμένο πίνακα, απλά κατέβηκε στο gift shop (που λένε και στο χωριό μου) και αγόρασε το καρτ ποστάλ για να μπορέσει να μελετήσει και τελικά να επεξεργαστεί αυτό το έργο τέχνης καλύτερα.

Δυστυχώς, δεν δείχνουν όλοι την ίδια ευαισθησία σήμερα, ή μήπως κανένας; Το αντίτιμο που πρέπει να πληρώσει κάποιος για να μπορέσει να θαυμάσει από κοντά τον συγκεκριμένο πίνακα αλλά και πολλά άλλα ιδιαίτερα ξεχωριστά έργα τέχνης είναι 12 ευρώ. Και όμως αυτό που θα δει ο επισκέπτης δεν είναι το χαμόγελο της Τζιοκόντα αλλά το πίσω μέρος των κεφαλιών άπειρων τουριστών και δεκάδες κινητά τηλέφωνα και φωτογραφικές μηχανές. Και αυτό φυσικά από τα 5 μέτρα απόσταση και μέσα από το διπλό τζάμι προστασίας! Ναι φίλε τουρίστα, τα κατάφερες. Ταξίδεψες χιλιάδες χιλιόμετρα, πλήρωσες τόσα λεφτά για να έχεις και εσύ στη συλλογή σου μία θολή φωτογραφία της Τζιοκόντα. (κλαπ-κλαπ).

Τώρα θα μου πεις ότι δεν είχες βάλει φλας, άρα δεν τίθεται ζήτημα ασφαλείας του πίνακα και ότι ήθελες απλά κάτι για να θυμάσαι αυτήν τη στιγμή (Αφού βέβαια έχεις ήδη δημσιεύσει στο Facebook εκατοντάδες άλλες φωτογραφίες από το ταξίδι σου, αφού έχεις κάνει check in σε κάθε bistro, αφού έχεις ανεβάσει στο Instagram μέσα από χίλια φίλτρα τη γλυκιά σου φατσούλα να μας στέλνει φιλάκια από τον Πύργο του Άιφελ). Και εγώ θα σε ρωτήσω με τη σειρά μου, τελικά τι είδες εκεί που πήγες;

Η ένστασή μου πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα δεν έχει να κάνει με την υπεράσπιση ενός πίνακα από το αβυσσαλέο φως του χημικού φλας. Έχει να κάνει με το γεγονός ότι σήμερα, σε οποιοδήποτε μουσείο που δεν εφαρμόζει την πολιτική της απαγόρευσης των φωτογραφιών, οι επισκέπτες συνωστίζονται μπροστά από τα πιο γνωστά εκθέματα, όχι για να τα θαυμάσουν ή να τα απορρίψουν, αλλά για να τα φωτογραφίσουν και να προχωρήσουν παρακάτω χωρίς να ρίξουν μια πραγματική ματιά, χωρίς ενδιάμεσους φωτογραφικούς φακούς και οθόνες κινήτων.

Δυστυχώς, ο συνωστισμός που προκαλείται μπροστά από κάποια εκθέματα, δεν οφείλεται στο ότι κάποιοι προσπαθούν να δουν πραγματικά έναν πίνακα, αλλά επειδή περιμένουν τη σειρά τους για να φωτογραφηθούν με αυτό το έργο. Και δε λέω, μια εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις αλλά μήπως χίλιες εικόνες ισούνται με μηδέν;

Άλλωστε, εκτός του ότι μπορεί κανείς να βρει σήμερα φωτογραφίες από οποιοδήποτε έργο τέχνης θέλει στο διαδίκτυο, μπορεί επίσης να αγοράσει (όπως πριν 100 χρόνια έκανε ο φίλτατος Μαρσέλ) ένα καρτ ποστάλ, που μπορεί να το φωτογραφίσει 1000 φορές, μπορεί να το κάνει screensaver και να του περάσει όσα φίλτρα θέλει και να το ποστάρει σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα. Επιπλέον, αν όλοι αγόραζαν από ένα καρτ ποστάλ, τα έσοδα του εκάστοτε μουσείου θα αυξανόταν τόσο που ίσως να ρίχνανε λιγάκι και τις τιμές των εισιτηρίων.