Alan goes Hollywood
Όσο όμως και να δανείζει τη λάμψη της ευφυΐας του στους κινηματογράφους, ο Alan Turing και η ιστορία του είναι σίγουρα λιγότερο γνωστά απ’ όσο τους αξίζει.
Εντούτοις, περισσότερο γνωστά στη μαθηματική και στην LGBT κοινότητα. Όχι αδίκως. Ο Turing, τη δεκαετία του 1930, θέτει τη βάση της θεωρίας των υπολογιστών, ορίζοντας την καθολική μηχανή Turing, την οποία όλοι οι μεταγενέστεροι και σύγχρονοι μελετητές της λογικής και της επιστήμης των υπολογιστών διδάσκονται και γνωρίζουν. Στις αρχές του 1952, προδομένος από τον εραστή του, οδηγείται στο δικαστήριο με την κατηγορία της σεξουαλικής διαστροφής και καταδικάζεται σε θεραπεία ορμονών, η οποία οδήγησε σε χημική στείρωσή του. Το 1954, αφήνει την τελευταία του πνοή δαγκώνοντας ένα δηλητηριασμένο μήλο. Από την αρχή της καριέρας του μέχρι τον θάνατό του πρόλαβε να χαρακτηριστεί ήρωας πολέμου και να σώσει χιλιάδες ζωές, αποκρυπτογραφώντας τον κωδικό των Nαζί (E.N.I.G.M.A.), ηγούμενος ομάδας Βρετανών μαθηματικών που είχαν επιστρατευτεί από την βρετανική κυβέρνηση για αυτόν τον σκοπό.
Το 2013, η βασιλική συγχώρεση που του δόθηκε, πέρα από την τραγική ειρωνεία που διείπε τη ζωή και την καριέρα του, υπενθύμισε στο κοινό και την πολύ πρόσφατη (2012) άρνηση του τότε υπουργού δικαιοσύνης Lord McNally να κάνει δεκτό το σχετικό αίτημα απονομής χάριτος επικαλούμενος νομικοφανείς λόγους. Ο δημόσιος διάλογος για την καταδίκη του Turing, που περιγράφηκε ως «έγκλημα και ντροπή της βρετανικής κυβέρνησης», ξεκίνησε μόλις το 2009 με τη δημόσια απολογία του τότε πρωθυπουργού της Βρετανίας, Gordon Brown.
Η διάδοση της ιστορίας του, σύμφωνα με τους συντελεστές της ταινίας, αποτελεί αποκατάσταση της ιστορικής αδικίας για τον πατέρα των υπολογιστών, τον ήρωα πολέμου, το γκέι είδωλο Τuring. Η νομικώς αποκατεστημένη πλέον μνήμη του, βέβαια, είχε ήδη γίνει γνωστή στο πιο ευρύ κοινό, χωρίς τη συμβολή της πολιτικής και του Hollywood, αλλά με τη βοήθεια της εταιρικής, τεχνολογικής και σχεδιαστικής πρωτοπορίας: Ο λόγος για την Αpple και το δημοφιλές μήλο της. Η εταιρεία για πολλά χρόνια είχε αφήσει να εννοηθεί πως το δαγκωμένο μήλο αποτελούσε φόρο τιμής στον Turing και στον τρόπο που πέθανε. Αν και κάτι τέτοιο θα αποτελούσε έναν μάλλον μακάβριο τρόπο να θυμόμαστε τον πατέρα των υπολογιστών, μόνο μετά τον θάνατο του Steve Jobs, η εταιρεία δήλωσε επίσημα πως η ιδέα για το σήμα της δεν είχε πράγματι αντληθεί από το δηλητηριασμένο μήλο του Τuring. Τονίζοντας βέβαια πως το αντίθετο θα ήταν πράγματι πολύ ρομαντικό…
Φέτος, η ιστορία του Turing έχει κατακτήσει την ποπ κουλτούρα, χάρη σε μια άλλη πρωτοποριακή εταιρεία, αυτήν τη φορά στον κόσμο των δημοσίων σχέσεων· τη Weinstein Company. O Weinstein, διάσημος ως «το πρόσωπο που οι οσκαρικοί ηθοποιοί ευχαριστούν πιο συχνά και από τον Θεό» και διαβόητος για τις σκιώδεις τακτικές προώθησής του, έχει δαπανήσει αρκετά εκατομμύρια δολάρια για τη διανομή και τη διαφήμιση του «Τhe Imitation Game», αποσκοπώντας σε πολλαπλάσια κέρδη. Χωρίς να ξεχνάει, πως εκτός από τους μήνες προβολής της, μία ταινία επεκτείνει σχεδόν επ’ άπειρον την επικερδή της περίοδο, εφόσον βραβευθεί με Όσκαρ.
Είναι άραγε επιλήψιμη αυτή και οποιαδήποτε άλλη κεφαλαιοποίηση του ονόματος του τραγικού ήρωα Turing; Ταυτόχρονα, αναρωτιέται κανείς, η εν λόγω ταινία θα απολάμβανε την τεράστια οικονομική στήριξη και την επιφανή στελέχωσή της, αν είχε γυριστεί και διανεμηθεί πριν τη δημόσια απολογία του Βrown και την επίσημη απονομή χάριτος;
Η απάντηση και στις δύο ερωτήσεις είναι πιθανόν όχι. Η καθυστερημένη και εκ του ασφαλούς επίσημη αποκατάσταση του Τuring στο πάνθεον των επιφανών διανοητών της εποχής και με τη σφραγίδα του Ηollywood – χωρίς τη βολική απόκρυψη της σεξουαλικότητάς του- όσο και να πυροδοτεί θεωρίες συνωμοσίας ή να επιβεβαιώνει την κρατική βία απέναντι στους ομοφυλόφιλους, δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί μια νίκη.
Πράγματι, πόσο μεγάλο μέρος του γυναικείου κοινού, που στερεοτυπικά αποθαρρύνεται από την ενασχόληση με τις θετικές επιστήμες, φέρνει μαζί της η πρωταγωνίστρια ρομαντικών κομεντί Keira Knightley, υποδυόμενη εδώ την εμβληματική Joan Clarke; (Και πραγματώνοντας εδώ μια διαφορετική, φεμινιστική αποκατάσταση.) Πόσα παιδιά, έφηβοι και νεαροί ενήλικες που έχουν αγαπήσει τον Benedict Cumberbatch από τη δημοφιλή σειρά του ΒΒC «SHERLOCΚ» δεν θα τον ακολουθήσουν στις αίθουσες, ερχόμενοι έτσι σε επαφή με το έργο του Turing αλλά και τις καταστροφικές συνέπειες της ομοφοβίας και της μη ανοχής στη διαφορετικότητα; Το Box Office έχει αποφανθεί ήδη: πολλά.
Η νίκη όμως αυτή, αν και ελπιδοφόρα, είναι σχετικά ασήμαντη. Παρά τη νομική και ηθική του αποκατάσταση, είναι δεδομένο πως το έγκλημα απέναντι στη φυσική του υπόσταση δεν μπορεί να ανακληθεί. Ο άνθρωπος που με την εφεύρεσή του συντέλεσε στην εκδημοκράτιση της ενημέρωσης, της έκφρασης και της πληροφορίας, που επιτυχώς ανταποκρίθηκε στο κυβερνητικό κάλεσμα εν καιρώ πολέμου, δεν απόλαυσε ποτέ την ελευθερία των βαθιά προσωπικών του αναγκών και καταδικάστηκε από το ίδιο το σύστημα που επικούρησε. Η τραγική αλήθεια είναι πως ο Τuring, όπως και αρκετοί άλλοι σπουδαίοι επιστήμονες, τερμάτισε τη ζωή του αδικημένος και η αδικία αυτή εναντίον του συνεχίστηκε για πολλές δεκαετίες.
Εξάλλου, δύσκολα θα μπορούσε κανείς να περιμένει από τη βιομηχανία του θεάματος να πάρει ρίσκα που αρμοδιότερες πτυχές του δημοσίου βίου δεν τόλμησαν να πάρουν. Το αντίθετο βέβαια θα ήταν πράγματι πολύ ρομαντικό…
