Βιβλιοθήκη

Ο Πάτρικ Μπέιτμαν τα έχει φαινομενικά όλα: είναι νέος, όμορφος, πολύ ευκατάστατος, φιλόμουσος, λάτρης της υψηλής ραπτικής και του καλού ποτού. Θα μπορούσε να πει κανείς, ότι ο φιλόδοξος Πάτρικ έχει καταφέρει στα είκοσι επτά του χρόνια όσα πολλοί δεν θα καταφέρουν ποτέ: έχει μία καλοπληρωμένη δουλειά, πλήθος γνωστών, συχνάζει στα κοσμικότερα εστιατόρια και η ζωή του φαντάζει τέλεια. Ίσως, υπερβολικά τέλεια. Πίσω όμως από αυτό το καλογυαλισμένο και εντυπωσιακό του προσωπείο υπάρχει κάτι πολύ σκοτεινό. Στην πραγματικότητα, ο Πάτρικ είναι κενός συναισθημάτων: μέσα του υπάρχει μόνο οργή για όλους και για όλα. Όταν η ανθρώπινη μάσκα του πρωταγωνιστή πέσει, η επικίνδυνη βουτιά του στον αρρωστημένο ναρκισσισμό, την υπέρμετρη βία και τη σεξουαλική διαστροφή δεν θα έχει επιστροφή.

Η «Αμερικανική ψύχωση» είναι ένα σημαντικό βιβλίο, που λειτουργεί παράλληλα και ως κοινωνική κριτική ή σάτιρα. Σε πολλά σημεία του έργου ο Πάτρικ αποκαλύπτει στους φίλους και την μνηστή του ένα κομμάτι από τον πραγματικό του εαυτό, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Κάθε του προσπάθεια να αποκαλυφθεί πέφτει στο κενό και αντιμετωπίζεται με χιούμορ και απάθεια. Άλλωστε, το προσωπείο που έχει κατασκευάσει ο ίδιος ο Πάτρικ για τον εαυτό του αποδεικνύεται υπερβολικά πειστικό, ενώ οι φίλοι του είναι υπερβολικά βυθισμένοι στα δικά τους «εγώ» για να προσέξουν οτιδήποτε άλλο.

Για ορισμένους, το βιβλίο ίσως αποδειχθεί ενοχλητικά επαναλαμβανόμενο: είναι γεμάτο μακροσκελείς περιγραφές των ρούχων του πρωταγωνιστή, των εξόδων του στα πολυτελή εστιατόρια της πόλης, των μουσικών του επιλογών. Ωστόσο, όλες αυτές οι περιγραφές μόνο ανώφελες δεν είναι: στην πραγματικότητα διασκεδάζουν τον αναγνώστη και ανοίγουν ένα παραθυράκι στα ενδιαφέροντα του Μπέιτμαν. Η ζωή του είναι ανατριχιαστικά προβλέψιμη: δουλειά, τυχαίοι φόνοι, έξοδος με τους συνάδελφους και ξανά από την αρχή. Ωστόσο, αυτή η αρρωστημένη ρουτίνα μαγνητίζει τον αναγνώστη και δημιουργεί μία έντονη προσμονή.

Μέσα από το βιβλίο διαφαίνεται η ηθική χρεωκοπία των πρωταγωνιστών, κυρίως του Πάτρικ – και όχι μόνο: σεξισμός, ρατσισμός, ναρκισσισμός, αλαζονεία, φθόνος, ματαιότητα και ψεύτικες σχέσεις κυριαρχούν σε κάθε σελίδα. Ίσως, τελικά, να μην υπάρχει μόνο ένας «Μπέιτμαν» στη συγκεκριμένη ιστορία.

Η «Αμερικανική ψύχωση» είναι σίγουρα ένα μυθιστόρημα που θα μας κάνει να προβληματιστούμε για τις κοινωνίες που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε, για τις προτεραιότητές μας, για το πόσο τελικά ασχολούμαστε με το «φαίνεσθαι», για την επικίνδυνη απάθεια μας απέναντι στη βία και τον ηθικό μαρασμό. Σίγουρα, δεν είναι ένα ανάγνωσμα για όλους, αφού οι σκηνές βίας είναι πολλές φορές ακραίες, όμως είναι και αυτές που προσδίδουν στο βιβλίο αυτό έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Για όσους έχουν, λοιπόν, ένα πιο γερό στομάχι, η «Αμερικανική ψύχωση» θα αποτελέσει ένα από τα πλέον αιχμηρά και αξέχαστα κείμενα. Παράλληλα, εξαιρετική είναι και η αντίστοιχη κινηματογραφική ταινία σε σκηνοθεσία της Mary Harron, όπου πρωταγωνιστεί ο Christian Bale σε μία από τις πλέον σημαντικές ερμηνείες του. 

Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Οξύ.