Λόγος + Τέχνη

Ο Khaled Hosseini μας φέρνει κοντά στη βασανιστική καθημερινότητα δύο γυναικών του Αφγανιστάν κατά τη διάρκεια μίας περιόδου 50 ετών, από το 1960 έως το 2003 με το βιβλίο του «Στη Χώρα των Χρυσών Ήλιων» (“A Thousand Splendid Suns”). Παρασέρνει μαζί του τον αναγνώστη στα στενά σοκάκια της Καμπούλ για να δει με τα “μάτια” του τους χρυσούς ήλιους και τα αστραφτερά φεγγάρια της αλλά και την τυραννία που κρύβεται «κάτω» από αυτά μέσα από τις ζωές της Μύριαμ και της Λεϊλά: δύο γυναίκες που τις χωρίζει μια γενιά, τις φέρνει κοντά ο κοινός τους σύζυγος, αλλά τελικά τις ενώνει ο φόβος του πολέμου που πλέον γίνεται και φόβος της ζωής στο ίδιο τους το σπίτι λόγω της ωμής σωματικής βίας που τους επιβάλλεται και που θεωρείται ως φυσιολογική και απαραίτητη. Η καθημερινότητα των δύο γυναικών όπως περιγράφεται -που ουσιαστικά σηματοδοτεί τη ζωή όλων των γυναικών της Καμπούλ- είναι μια ωμή γροθιά στο στομάχι. Αλλά παράλληλα η περιγραφή της είναι επιμορφωτική για όλους εμάς που γινόμαστε μάρτυρες της εξαθλίωσης μόνο μέσα από τα δελτία ειδήσεων και τις εφημερίδες.

Το βιβλίο μόλις εκδόθηκε το 2007 παρέμεινε για 15 εβδομάδες στην κορυφή των New York Times bestellers (στην Ελλάδα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός), ενώ η Columbia Pictures αγόρασε τα δικαιώματα και αναμένεται να μεταφέρει την ιστορία στη μεγάλη οθόνη με πιο κοντινή ημερομηνία κυκλοφορίας της ταινίας το 2015.

Η Asne Seierstad είναι Σκανδιναβή δημοσιογράφος του ελεύθερου ευρωπαϊκού Βορρά που όμως επέλεξε συνειδητά να κρύψει τα «ντροπιαστικά» γυναικεία της χαρακτηριστικά πίσω από την μπούργκα και να ενσωματωθεί στην άκρως αντίθετη σε εκείνη πολιτισμικά κοινωνία του Αφγανιστάν. Παίρνει το ρίσκο να μετακομίσει την περίοδο του πολέμου το 2003 στην Καμπούλ, όπου παρατηρεί και γράφει για τη βίαιη μετάλλαξη της καθημερινότητας των Αφγανών και κυρίως τους τρόπους επιβίωσης -που πολλές φορές αποβαίνουν να είναι επίπονοι και αιματηροί- που βρίσκουν οι γυναίκες της πολυπαθούς χώρας. Φιλοξενείται στο σπίτι του Σουλτάν Χαν και καρπός αυτού του εγχειρήματος είναι το βιβλίο «Ο Βιβλιοπώλης της Καμπούλ», μια μαρτυρία εκ των έσω για τα όσα διαδραματίζονται στην καρδιά της κοινωνίας αυτής μόλις κλείσουν τα φώτα της κάμερας των δελτίων ειδήσεων.

Ένα σπίτι, ο έμπορος βιβλίων - στυλοβάτης του, οι δύο σύζυγοί του, τέσσερα παιδιά, τα αδέρφια του και οι γονείς του... όλοι ζούνε κάτω από την ίδια στέγη με τις καταστροφές να διαδέχονται η μία την άλλη: Ρωσική εισβολή, Μουτζαχεντίν και Ταλιμπάν με την απαγόρευση και καύση βιβλίων βασικό κοινό χαρακτηριστικό της πολιτικής που βίαια επιβάλλουν. Η μορφωμένη Σόνια και η μικρότερη αλλά αγράμματη Σαρίφα προσπαθούν να βρουν κοινό κώδικα ισορροπίας και επικοινωνίας μεταξύ τους για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους ενώ ο αρχηγός της οικογένειας αγαπάει περισσότερο και πάνω απ΄ όλα τα βιβλία που εμπορεύεται, καθιστώντας έτσι σαφές πως μερικές φορές η πρόσβαση στη μόρφωση και στα βιβλία αδυνατεί να αλλάξει την σκέψη και την παράδοση.

Το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε 17 γλώσσες και έχει πουλήσει περισσότερα από 500,000 αντίτυπα παγκοσμίως. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική.

Οφείλω να υπενθυμίζω στον εαυτό μου πως ένα τεράστιο ποσοστό γυναικών του πλανήτη πασχίζει καθημερινά να γίνει αποδεκτό στην κοινωνία. Δύο βιβλία με ταξιδεύουν εκεί, όπου το να έχεις γεννηθεί θηλυκό είναι ντροπή και πρέπει να «σκεπάζεται» με κάθε τρόπο, ενώ παράλληλα «επικαλούνται» την προσοχή μου: Μην νομίζεις ότι επειδή το τέρας τριγυρνά σε μακρινά από σένα μέρη κάποια στιγμή δε θα βρει τρόπο να σταθεί έξω και από τη δική σου πόρτα...