Αύγουστος 1969, Μπέλφαστ. Η Βόρεια Ιρλανδία μοιάζει με καζάνι έτοιμο να εκραγεί. Οι βίαιες ταραχές ανάμεσα στους Προτεστάντες Loyalists (που παραμένουν πιστοί στο βρετανικό Στέμμα) και τους Καθολικούς Unionists (που επιθυμούν την ένωση της Βόρειας Ιρλανδίας με την Ιρλανδία), είναι προ των πυλών. Ο ακήρυχτος εμφύλιος πόλεμος, που έμελλε να διαρκέσει σχεδόν 30 χρόνια, άφησε πίσω του εκατόμβες νεκρών αλλά και αγιάτρευτες πληγές, προσθέτοντας ένα ακόμη αιματοβαμμένο επεισόδιο στην ταραχώδη ιστορία ενός τόπου που θαρρείς πως γεννήθηκε για να υποφέρει.
Aureliano Buendia
«Ένα μυστικό δεν είναι αναγκαστικά κάτι που θέλεις να κρύψεις. Πολλές φορές, απλώς δεν έχεις σε ποιον να το πεις». Η παραπάνω φράση, που βγαίνει από τα πιο αθώα παιδικά χείλη, συμπυκνώνει και οριοθετεί το σύμπαν του Petite Maman της Σελίν Σιαμά. Ένας κόσμος συναισθηματικής μοναξιάς και βουβαμάρας, όπου το παιδικό βλέμμα φέρνει τα τραύματα στα δικά του μέτρα, προσπαθώντας να τα θεραπεύσει. Διόλου τυχαία, πάντως, η ιστορία μας ξεκινά σε ένα περιβάλλον θανάτου, απώλειας και πένθους.
Τα πάντα στη ζωή είναι θέμα συγχρονισμού και το “Don’t Look Up” σίγουρα πρέπει να ευλογεί τα γένια του για ένα timing σχεδόν θεόσταλτο: ένα σενάριο που γράφτηκε με σκοπό να σχολιάσει δηκτικά τη διαχρονική αδιαφορία για ζητήματα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης κατέληξε να συσχετιστεί άμεσα με το κύμα δυσπιστίας απέναντι στην επιστήμη την εποχή του κορωνοϊού. Γενικότερα μιλώντας, η ταινία του Adam McKay (η οποία πέρασε και δεν ακούμπησε στα σινεμά, αλλά έγινε social media sensation με το που κυκλοφόρησε στο Netflix) βρίσκει αναμενόμενη και εύλογη απήχηση σε ένα ευρύτατο κοινό, με κυριότερο γαλόνι ότι στηλιτεύει ανελέητα τα κακώς κείμενα και τις παθογένειες που ταλανίζουν μια πλανητική κοινωνία σε πλήρη σύγχυση, σε συνδυασμό με το λαμπερό της καστ.
Το σύμπαν του Wes Anderson, τόσο ως αισθητική όσο και ως ιδιοσυγκρασία, είναι αναγνωρίσιμο από μακρινούς γαλαξίες. Ένας κόσμος φτιαγμένος από ντελικάτες συμμετρίες, γεωμετρικά κεντραρίσματα, παστέλ αποχρώσεις, οικογενειακές πληγές, απορυθμισμένο χιούμορ. Πάνω απ’ όλα ένας κόσμος που κατοικείται από ήρωες που ψάχνουν την αγάπη δίχως να το φωνάζουν, που στέκονται αμήχανοι μπροστά στο θαύμα της επαφής, που επιζητούν με μανία μια παιδικότητα εξ ορισμού ανέφικτη. Διότι αυτό που λαχταρούν κατά βάση οι ήρωες του Wes είναι να ανακαλύψουν μια συναισθηματική ουτοπία, όπου το παιδικό γούρλωμα και η ενήλικη μελαγχολία μπορούν να συνυπάρξουν. Το πρώτο σκίρτημα της νοσταλγίας σκοτώνει μια για πάντα την παιδικότητα και ο Wes ξορκίζει ξανά και ξανά το ίδιο τραύμα, επινοώντας μια συνθήκη που συνδυάζει τον ενθουσιασμό με τη συγκράτηση.
Ποια είναι άραγε τα στοιχεία που αναγορεύουν μία ταινία σε θρύλο; Η απάντηση είναι ταυτοχρόνως απλή και σύνθετη. Από τη μια, σύνθετη γιατί συνήθως πρέπει να ευθυγραμμιστούνοι τροχιές πολλών παραμέτρων για να συμβεί αυτό, με αυτές τις παράμετρους πολλές φορές να ξεφεύγουν από το αμιγώς κινηματογραφικό-καλλιτεχνικό πεδίο. Από την άλλη απλή, διότι οι μηχανισμοί που οδηγούν στην αθανασία είναι καποιες φορές απλούστεροι απ’ όσο θέλουμε ενίοτε να πιστεύουμε.
Το 43ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας που ολοκληρώθηκε το Σάββατο σημαδεύτηκε από δύο ιστορικής σημασίας γεγονότα. Αρχικά, πρόκειται για το πρώτο κινηματογραφικό φεστιβάλ που διεξάγεται στην Ελλάδα μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του Covid-19, με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο στο αμιγώς οργανωτικό σκέλος όσο και από ψυχολογικής σκοπιάς. Δεύτερον, είναι η πρώτη διοργάνωση που διεξάγεται στη σκιά της απώλειας του Αντώνη Παπαδόπουλου, του ανθρώπου που συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με το Φεστιβάλ της Δράμας. Αρχικά, να αναφέρουμε ότι η διοργάνωση κύλησε ομαλά, ενώ υπήρξε απόλυτη τήρηση όλων των απαραίτητων υγειονομικών μέτρων. Από εκεί και έπειτα, το Φεστιβάλ Δράμας, υπό τη διεύθυνση του Γιάννη Σακαρίδη πλέον, δείχνει να κινείται σε μονοπάτια εξωστρέφειας, ανανέωσης και οργανωτικής αναβάμισης. Με πρώτο και σπουδαιότερο βήμα τη μείωση των ταινιών που έγιναν δεκτές στο εθνικό διαγωνιστικό τμήμα, καθώς, όπως είναι γνωστό, ουκ εν τω πολλώ το ευ.
Έχοντας ήδη αποσπάσει τον Χρυσό Λέοντα και το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας με το αριστουργηματικό «Ρασομόν» το 1951 και αφότου έχει ήδη διασκευάσει Dostoevsky (Ο ηλίθιος) και Shakespeare (Ο θρόνος του αίματος), ο μεγάλος Akira Kurosawa αποτολμά κάτι το ολότελα διαφορετικό σε σχέση με την ώς τότε πορεία του. Μονάχα, ίσως, για να αποδείξει ότι το απαράμιλλο ταλέντο του δεν δύναται να στριμωχθεί σε στεγανά και όρια. Το 1963, μεταφέρει αριστουργηματικά στην οθόνη το αστυνομικό μυθιστόρημα του Ed McBain με τίτλο “King’s Ransom”, τοποθετώντας μάλιστα το επίκεντρό του όχι στην γνώριμη εποχή της φεουδαρχικής Ιαπωνίας, αλλά σε παρόντα χρόνο και πιο συγκεκριμένα, στο αστικό τοπίο της πρωτεύουσας. Ο Kurosawa ρίχνει ταυτοχρόνως τόσο μία ενδοσκοπίκη όσο και μία επόπτική ματιά στη μεταπολεμική και ραγδαία εκβιομηχανιζόμενη ιαπωνική κοινωνία.
«Είδα κάποτε έναν άνδρα που έχασε την πίστη του και ξέμεινε με τα ανθρώπινα θηρία. Είδα κάποτε μια γυναίκα που πίστευε ότι δεν θα την περίμενε κανείς στον σταθμό και η διάψευση ήταν γλυκιά.» Και ούτω καθεξής, στο διηνεκές του χρόνου, σε μια ατέρμονη επαναληψιμότητα, στην οποία -όλως παραδόξως- ούτε μια στιγμή μοιάζει με την προηγούμενη. Μια φωνή που θυμίζει Σεχραζάντ, με αυτοκρατορική ουδετερότητα και άσπιλη αχρωμία, ξεδιπλώνει τις χίλιες και μια νύχτες της ανθρώπινης ύπαρξης, οι οποίες συσκευάζονται σε 32 βινιέτες απροσμέτρητης και γενναιόδωρης αμηχανίας.
«Δεν θέλω να θυμάμαι». Μια φράση λακωνική που κρύβει μέσα της πόνο, σπαραγμό κι ανείπωτα. Μια φράση που αυτο-αναιρείται αστραπιαία, καθώς δίνει το έναυσμα για να ξετυλιχτεί το κουβάρι μιας συναρπαστικής ζωής. Μιας ζωής γεμάτης έμπνευση, δημιουργία, πάθη, λάθη, τραύματα και απώλειες, με το βλέμμα αδιάκοπα στραμμένο σε μια άνευ όρων ελευθερία. Μέσα από το σεναριακό εύρημα μιας επινοημένης τιμητικής βραδιάς (τοποθετημένης αόριστα κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’60), όπου όλοι μεγάλοι του ελληνικού τραγουδιού της αποτείνουν φόρο τιμής, η «Ευτυχία» περιδιαβαίνει τις στιγμές που σημάδεψαν τη ζωή και το έργο της σπουδαίας Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου.