Ο Ισραηλινός Samuel Maoz, οκτώ χρόνια μετά τον Χρυσό Λέοντα για το “Lebanon”, επιστρέφει στο Φεστιβάλ Βενετίας, αποχωρώντας αυτή τη φορά με το αργυρό λιονταράκι. Με το “Foxtrot” να μοιάζει με τον χορό που του έχει δανείσει το όνομα. Διότι επιστρέφει στο σημείο εκκίνησης, χωρίς καλά καλά να αντιληφθεί πώς βρέθηκε εκεί. Διότι κρύβει μέσα του μια απέραντη μελαγχολία, ένα πνιχτό γέλιο που ανά πάσα στιγμή μπορεί να καταλήξει σε λυγμό.
Aureliano Buendia
Στις 21 Αυγούστου 2015, τρεις νεαροί Αμερικάνοι που επέβαιναν στο τρένο που πραγματοποιούσε το δρομολόγιο Άμστερνταμ – Παρίσι, μετατράπηκαν, μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου, από απλοί καθημερινοί άνθρωποι σε ήρωες που απέτρεψαν ένα βαρβάτο μακελειό. Ο Spencer Stone, εκπαιδευόμενος διασώστης της Αμερικάνικης Αεροπορίας, ο Alek Skarlatos, μέλος της Εθνοφρουράς του Όρεγκον και ο σπουδαστής Anthony Sadler, που ουδεμία σχέση είχε με οτιδήποτε στρατιωτικό, εξουδετέρωσαν έναν πάνοπλο Μαροκινό φονταμενταλιστή, ακριβώς προτού αυτός ανοίξει πυρ και αρχίσει να σκορπά πτώματα δεξιά κι αριστερά.
Χρονιά-κλειδί του 20ου αιώνα, το 1968 γέννησε επαναστάσεις, συγκρούσεις, όνειρα, απογοητεύσεις και ελπίδες, με βασικούς σταθμούς την εξέγερση στη Γαλλία τον Μάιο και την Άνοιξη της Πράγας. Μισό αιώνα μετά, το επετειακό 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης επιστρέφει στην κρίσιμη εκείνη χρονιά και αποκαλύπτει ελάχιστα γνωστές εξεγέρσεις ανά τον κόσμο μέσα από το αφιέρωμα «Το ’68 πέρα από το ‘68», που παρουσιάζει 7 συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ παραγωγής από το 1968 ώς το 2017. Τα επτά αυτά ντοκιμαντέρ επανεξετάζουν το μήνυμα και το πνεύμα των ιδεών που επιχείρησαν να αλλάξουν τον κόσμο από την Κεντρική Ευρώπη ώς τις ΗΠΑ και από τη Λατινική Αμερική ώς την Άπω Ανατολή.
Φανταστείτε ένα εντυπωσιακό και λαμπερό βραδινό φόρεμα. Ένα κομψοτέχνημα που αρμόζει μονάχα σε ειδικές περιστάσεις. Φτιαγμένο στο χέρι, σπιθαμή προς σπιθαμή, από ακούραστες ράφτες που έχουν σκύψει πάνω από το ντελικάτο ύφασμα σαν εργάτριες μέλισσες. Σχεδιασμένο στην εντέλεια και με χειρουργική ακρίβεια, από ένα χέρι στιβαρό και αταλάντευτο. Το φόρεμα αυτό λειτουργεί σαν προστατευτικό κουκούλι που καλλωπίζει και περιθάλπει. Απαλύνει τα ψεγάδια, υπογραμμίζει τα πλεονεκτήματα, είναι το περίτεχνο κέλυφος που καλείται να φιλοξενήσει ένα κορμί ρευστό και ατελές. Ένα τέτοιο φόρεμα είναι εξ ορισμού θνησιγενές. Φοριέται σε ελάχιστες περιστάσεις, αν όχι και μονάχα σε μία και εξαιρετική. Αμέσως μετά, όταν τα φώτα χαμηλώσουν και τελειώσουν οι χειραψίες και οι υποκλίσεις, είναι καταδικασμένο να αποσυρθεί στην προθήκη μιας γκαρνταρόμπας. Η υπενθύμιση ενός φευγαλέου μεγαλείου, το έκθεμα μιας στιγμής δόξας.
Ανακοίνωση των οσκαρικών υποψηφιοτήτων, λοιπόν, χτες, και τα στοίχημα ήδη δίνουν και πέρνουν για τους νικητές της λαμπερής βραδιάς της 4ης Μαρτίου, που θα παρουσιάσει για δεύτερη σερί χρονιά ο Jimmy Kimmel. Μιλώντας με νούμερα, το “The Shape of Water” του Guillermo del Toro (έξοδος στις ελληνικές αίθουσες στις 15 Φεβρουαρίου), βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με 13 υποψηφιότητες, ενώ το “Three Billboards Outside Ebbing, Missouri” του Martin McDonagh ακολουθεί με 9 και το “Dunkirk” του Christopher Nolan έπεται με 8.
To επερχόμενο επετειακό 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τιμά μια αεικίνητη πρωτοπόρο των εικόνων, η οποία άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε σινεμά: τη θρυλική σκηνοθέτιδα Agnés Varda. Προικισμένη με την σπάνια φλόγα του δημιουργού που δεν εφησυχάζει ποτέ, η Agnés Varda, λίγο προτού συμπληρώσει τα 90 της χρόνια, δεν παύει να προκαλεί τη ματιά και το νου μας, να εμπνέει κοινό και δημιουργούς και να ταράζει τα κινηματογραφικά νερά.
Καλοκαίρι του 1950, στην πολυσύχναστη πλαζ του Κόνι Άιλαντ, στα περίχωρα του Μπρούκλιν. Ένα σμήνος από λουόμενους, φασαριόζικο και παλλόμενο μεν, άμορφο και ακανόνιστο δε, απολαμβάνει τα θερινά του μπάνια. Στο πίσω φόντο, το ξόρκισμα των -κυρίως ψυχολογικών- δεινών του πολέμου και η δυσκολία επανάκαμψης σε μια γωνιά του Μεγάλου Μήλου που δεν βιώνει το baby boom και το αμερικάνικο μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα. Σύμβολο της γειτονιάς αυτής η ρόδα του λούνα παρκ, η διάσημη Wonder Wheel, που υπόσχεται και υλοποιεί ένα μόνο θαύμα: αυτό της αδιαπραγμάτευτης στασιμότητας.
«Η Ιστορία δεν είναι το παρελθόν. Η Ιστορία είναι το παρόν. Τη φέρουμε μέσα μας. Είμαστε η Ιστορία μας. Αν προσποιηθούμε ότι αυτό δεν ισχύει, δεν είμαστε παρά κοινοί εγκληματίες.» Ο συγγραφέας και δοκιμιογράφος James Baldwin (1924-1987) παράτησε τη βολή της μεταπολεμικής παρισινής αυτοεξορίας, έχοντας πλέον αγγίξει ένα σημείο θραύσης, το δικό του ύστατο όριο. Δεν μπορούσε να αρκεστεί στον ρόλο ενός εξ αποστάσεως περισπούδαστου διανοούμενου, τη στιγμή που στην πατρίδα του το καζάνι ήταν ξέχειλο.
Πριν από καμιά εικοσαριά χρόνια, οι φοβεροί και τρομεροί αδερφοί Κοέν είχαν γράψει ένα σενάριο για ένα ντόμινο φόνων που εκτυλίσσεται σε ένα τυπικό καλοβαλμένο και αποστειρωμένο σκηνικό αμερικανικών προαστίων, στη δεκαετία του ’80. Για τον φίλο τους George Clooney, ο οποίος παραδοσιακά υποδύεται κάποιον όχι και τόσο ευφυή χαρακτήρα στις ταινίες τους, είχαν κατά νου τον βραχύ, αλλά τελείως πιασάρικο, ρόλο ενός ασφαλιστή που ανακαλύπτει τη βασική πλεκτάνη. Το παρατημένο αυτό πρότζεκτ ανέβαλε, λοιπόν, ο George Clooney, αλλάζοντας την πλοκή σε ορισμένους ουσιώδεις άξονες.
Όπως διατρανώνει εμφατικά ο τίτλος του, το «Χωρίς αγάπη», του σπουδαίου Ρώσου Andrey Zvyagintsev, φύεται κακήν κακώς σε ένα κόσμο στραγγιγμένο από οποιαδήποτε τρυφερότητα και ενσυναίσθηση. Σε ένα κόσμο άνυδρο και στείρο. Το αληθινά σπαρακτικό, όμως, στο σύμπαν του “Loveless” είναι ότι ανιχνεύονται, ακόμη και στα πιο σκοτεινά του σημεία, κάποιες στάλες ανάγκης. Ανάγκης για εκδήλωση συμπόνοιας, για κυοφόρηση αισθήματων, για την ανθρωπιά του να νοιάζεσαι και να μοχθείς για ένα σκοπό που σε υπερβαίνει εξ ορισμού και καθ’ ολοκληρίαν.