Αυτή η γλυκειά αρρώστια, της Patricia Highsmith
Ο Ντέιβιντ είναι ένας φαινομενικά φιλήσυχος άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Από αυτούς που δεν δίνουν δικαιώματα, δεν δημιουργούν προβλήματα στους γείτονές τους ή στους συνεργάτες τους, που έχουν έναν στενό κύκλο γνωριμιών και είναι αρκετά καλόκαρδοι και ευγενικοί, ώστε να επισκέπτονται την ηλικιωμένη μητέρα τους τα σαββατοκύριακα μετά από μία εβδομάδα σκληρής δουλειάς.
Ή, τουλάχιστον, έτσι πιστεύουν όλοι γι’ αυτόν.
Ο πραγματικός του εαυτός παραμένει κρυφός από όλους.
Στην πραγματικότητα, κάθε σαββατοκύριακο, ο Ντέιβιντ αποχωρίζεται μεθοδικά τη μάσκα που αναγκάζεται να φοράει όλη την υπόλοιπη εβδομάδα.
Αντί να επισκέπτεται τη μητέρα του, πηγαίνει σε ένα σπίτι στη Νέα Αγγλία, που ο ίδιος προορίζει για ερωτική φωλιά του ίδιου και της Άναμπελ, μίας παντρεμένης γυναίκας η οποία περιμένει το πρώτο της παιδί…
Η Patricia Highsmith, δημιουργός του πασίγνωστου «Ταλαντούχου κυρίου Ρίπλεϋ» πλάθει εδώ ένα συγκλονιστικό ψυχολογικό θρίλερ, σκοτεινό, πολυσύνθετο και άκρως απολαυστικό.
Ο πρωταγωνιστής τρέφει ένα εμμονικό πάθος για την Άναμπελ, σε βαθμό που αρνείται πεισματικά να δει και να αποδεχτεί την πραγματικότητα: η αγαπημένη του είναι παντρεμένη, περιμένει παιδί και, αν και φέρεται με ευγένεια στον Ντέιβιντ, δεν επιθυμεί διόλου τη διάλυση του γάμου της.
Ο Ντέιβιντ βασανίζεται από αυτήν την αδυναμία αποδοχής της πραγματικότητας, βασίζει την καθημερινότητα και το μέλλον του σε φρούδες ελπίδες, αδυνατεί να δεχτεί την απόρριψη, αρνείται οποιαδήποτε παρέκκλιση από τα σχέδια που έχει ετοιμάσει διεξοδικά στη φαντασία του. Ο κόσμος του είναι ένας κόσμος βασισμένος στις αυταπάτες και στη φαντασία, καθώς έχει στηρίξει το μέλλον του πάνω σε αυτή τη σαθρή και μονόπλευρη ερωτική ιστορία.
Η Highsmith αποτυπώνει με μαεστρία το νοσηρό πρόσωπο της καθημερινότητας μέσω αυτής της ασυνήθιστης ερωτικής ιστορίας… για έναν. Άνθρωποι καθημερινοί, ευυπόληπτοι, υπεράνω υποψίας, που χτίζουν με προσεκτικά μελετημένα ψέμματα έναν «Άλλο», στην πραγματικότητα μπορεί να είναι εμμονικοί, παράλογοι, ακόμα κι επικίνδυνοι, απέχοντας ελάχιστα μόνο βήματα από το έγκλημα.
Η απρόβλεπτη και -ειλικρινά, κωμικά παράλογη- συμπεριφορά του πρωταγωνιστή πυροδοτεί μία σειρά καταιγιστικών γεγονότων που περιπλέκουν ολοένα και περισσότερο την ιστορία κάνοντάς την ακόμη πιο σκοτεινή. Ο αναγνώστης αγωνιά με την τραγελαφική αυτή κατάσταση και με τις πράξεις του Ντέιβιντ, ο οποίος σταδιακά χάνει όλο και πιο πολύ την επαφή του με την πραγματικότητα: οι συνέπειες μέλλουν να αποδειχθούν μοιραίες για όλους.
Επιπλέον, η προσωπικότητα του (εκ)κεντρικού ήρωα του μυθιστορήματος έρχεται να αντιπαρατεθεί πλήρως απέναντι στον χαρακτήρα της αγαπημένης του Άναμπελ: ο ανήθικος και η ηθική, ο παράλογος και η ορθολογική.
Ο Graham Greene, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει τη Highsmith ως «την ποιήτρια της ανησυχίας», είχε κάποτε σχολιάσει ότι έχει την ικανότητα να δημιουργεί στα μυθιστορήματά της έναν «δικό της κόσμο», ο οποίος χαρακτηρίζεται από μη ορθολογισμό και κλειστοφοβία. Πράγματι, υπάρχει μονίμως μία απειλητική ατμόσφαιρα, άλλοτε ολοφάνερη και άλλοτε υποβόσκουσα, η οποία κρατά τον αναγνώστη σε μόνιμη εγρήγορση και μεγάλη αγωνία. Ο απλός τρόπος με τον οποίο περιγράφονται η ψυχοσύνθεση αλλά και οι πράξεις του Ντέιβιντ είναι αμείλικτος, ψυχρός, στάζει ειρωνία. Ο λόγος της Highsmith ταράζει τον αναγνώστη σε βαθύτερο επίπεδο παρά την όποια λιτότητά του.
H Patricia Highsmith μας «βυθίζει» σταδιακά μα αποτελεσματικά στον γεμάτο αυταπάτες κόσμο του πρωταγωνιστή. Ο Ντέιβιντ εθελοτυφλεί χωρίς δεύτερες σκέψεις, χωρίς τύψεις, χωρίς κανενός είδους -όπως θα λέγαμε σήμερα- reality check. Αρχικά αλλόκοτος, ίσως ακόμη και αστείος, μπορεί να κερδίσει λίγη από τη συμπόνοια μας. Όταν όμως το αρχικά περίεργο και ιδιότροπο φέρσιμό του αρχίζει να γίνεται επικίνδυνα εμμονικό και εγκληματικό, δεν μας μένει άλλη επιλογή από το να γυρίσουμε ακόμη μία σελίδα με κομμένη την ανάσα.
Αυτή η γλυκειά αρρώστια, της Patricia Highsmith
Μετάφραση: Μαρία ΛαϊνάΕκδόσεις Μεταίχμιοσελ. 384