Βιβλιοθήκη

Η Lisa Congdon είναι γνωστή για τους πολύχρωμους αφηρημένους πίνακες, τα πολύπλοκα σχέδια, τη δημιουργία μοτίβων και τις χειρόγραφες γραμματοσειρές της. Ξεχωρίζει για την ειλικρίνεια και τον παιδικό ενθουσιασμό που πηγάζει από τα έργα της.

Ένας άντρας και μια γυναίκα συναντώνται συνέχεια στο ίδιο μέρος, την ίδια ώρα και κάθονται πάντα στις ίδιες θέσεις. Το μοτίβο της συνεδρίας αυτής επαναλαμβάνεται εδώ και περίπου δέκα χρόνια με αναλύτρια και αναλυόμενο να αλλάζουν καμιά φορά ρόλους σε μια πορεία σχεδόν θεατρική…

Γιατί να μας απασχολούν σήμερα τα όνειρα που έβλεπαν οι πολίτες της Γερμανίας στο Τρίτο Ράιχ; Δεν έχουν ειπωθεί ήδη άπειρα πράγματα, δεν έχουν αναλυθεί πια όλες οι πηγές, δεν αρκεί η πραγματικότητα εκείνης της περιόδου για να κατανοήσουμε τη φρίκη σε όλο της το εύρος; Χρειάζεται λοιπόν να καταφύγουμε και στον κόσμο των ονείρων; Αυτές είναι λίγες μόνο από τις απορίες που κατά πάσα πιθανότητα θα γεννηθούν στο μυαλό εκείνου που θα πιάσει στα χέρια του το βιβλίο «Τα όνειρα στο Τρίτο Ράιχ» της Charlotte Beradt. Μετά τις απορίες, θα γεννηθεί η περιέργεια. Τι μπορεί, πράγματι, να έβλεπαν στον ύπνο τους οι άνθρωποι εκείνοι που βρέθηκαν να ζουν κάτω από ένα ολοκληρωτικό καθεστώς; Πόσο βαθιά στο υποσυνείδητό τους κατάφερε να εισχωρήσει άραγε η εξουσία; Και, τέλος, θα προκύψει και η ερώτηση: «Χρειάζομαι γνώσεις ψυχολογίας για να καταλάβω τις προεκτάσεις αυτών των ονείρων;» Η απάντηση είναι «όχι».

Η μεγάλη παλίρροια έρχεται σιγανά και σκεπάζει τα ίχνη του κακού, πνίγοντας τα θύματά της. Μέχρι να αποτραβηχτεί πάλι και να αποκαλυφθεί το φρικιαστικό έγκλημα. Η δολοφονία μιας εγκύου. Την έθαψαν στην άμμο μέχρι τον λαιμό και την άφησαν να την πνίξει το κύμα, τη στιγμή που το μωρό της ήταν έτοιμο να γεννηθεί.

Τί ξέρουμε ότι παράγει η Σκανδιναβία; Ψάρια, προϊόντα τηλεπικοινωνιών, έπιπλα που συναρμολογείς μόνος σου, φθηνά αλλά όμορφα ρούχα… Ε λοιπόν, σε αυτήν τη λίστα θα ήταν λάθος να μην προσθέσουμε και τις εκδόσεις αστυνομικών μυθιστορημάτων. Πέρα μάλιστα από τα παλαιότερα και κραταιά ονόματα συγγραφέων, όπως ο Jo Nesbø, ο Stieg Larsson και η Camilla Läckberg με μεγάλες πωλήσεις και φανατικούς θαυμαστές σε όλον τον κόσμο, η σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία ενισχύεται συνεχώς με νέο αίμα κι ο Νορβηγός Samuel Bjørk είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ανανέωσης. 

Άραγε, αν μπορούσαμε να εισχωρήσουμε στο μυαλό ενός παρανοϊκού δολοφόνου, αν μπορούσαμε να χαθούμε στον λαβύρινθο των διεστραμμένων σκέψεών του και να βυθιστούμε στον σκοτεινό ωκεανό της ταραγμένης του ύπαρξης, τι μυστικά θα ανακαλύπταμε;

Ποια είναι τελικά η κα Elena Ferrante (Έλενα Φερράντε); Η συγγραφέας-μυστήριο που έχει συναρπάσει κοινό και βιβλιοκριτικούς σε όλον τον κόσμο ήταν απόλυτα σαφής προς τους Ιταλούς εκδότες της. Δεν ήταν διατεθειμένη να δίνει συνεντεύξεις (και όντως, έχει δώσει ελάχιστες, γραπτώς και μέσω των ίδιων των εκδοτών της) ούτε να ποζάρει για φωτογραφίες, ούτε να συμμετέχει σε προωθητικές ενέργειες για τα βιβλία της. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν την έχει δει κι όσο οι φήμες φουντώνουν όλο και περισσότερο (είναι όντως γυναίκα; μήπως πρόκειται για συγγραφικό δίδυμο ή ομάδα συγγραφέων; πρόκειται για γνωστή ακαδημαϊκό;) η ίδια φαίνεται αποφασισμένη να παραμείνει στη σκιά του λογοτεχνικού της ψευδώνυμου και να αφήσει τα βιβλία της μόνο να «μιλάνε» εκ μέρους της.

Στα χέρια μου, το καινούριο μυθιστόρημα του Jonathan Coe με τον τίτλο «Αριθμός 11», το sequel του «Τι Ωραίο Πλιάτσικο!», διχοτομήθηκε σαν αμοιβάδα και κάπως έτσι, καθ’ όλη την ανάγνωσή του είχα την αίσθηση πως διάβαζα δύο βιβλία. Το ένα ήταν πράγματι οι λέξεις που τύπωσε πάνω στο χαρτί ο τρομερός αυτός Εγγλέζος συγγραφέας και το δεύτερο ήταν ένα υποδόριο, σκοτεινό, σιγοψιθυριστό ανάγνωσμα που παραμόνευε στο βάθος και ξετύλιγε ζοφερές ιστορίες, πότε αληθινές και πότε φανταστικές, μα πάντα το ίδιο βαρυσήμαντες και γεμάτες έως σκασμού από μηνύματα και ιδεολογίες.

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι θα συνέβαινε αν διαβάζατε μια ιστορία από δύο διαφορετικές πλευρές; Αν διαβάζατε το πρώτο μέρος μέσα από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση του ήρωά της και το δεύτερο απλώς σαν ένας παρατηρητής; Πόσο θα ταυτιζόσασταν με την προσωπικότητα του πρωταγωνιστή στην πρώτη περίπτωση και πώς θα βλέπατε τα πράγματα στη δεύτερη; 

Η αλήθεια είναι ότι το αναγνωστικό κοινό έχει στρέψει το βλέμμα του στο τελευταίο βιβλίο του Τζόναθαν Κόου, «Αριθμός 11» που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Η αλήθεια είναι, επίσης, ότι έφτασε και στα δικά μου χέρια, μέσα από την ευγενική χορηγία μιας συναδέλφου του πολιτιστικού τμήματος της εφημερίδας και μάλιστα ως προέκδοση του κανονικού βιβλίου, ένα είδος ντραφτ. Τέλος, η αλήθεια είναι ότι είπα «όχι, δεν θα ασχοληθώ μαζί του τώρα», παρά τα όσα θετικά διαβάζω δεξιά και αριστερά, τύπου, «Ένας Κόου βγαλμένος απ' τα παλιά», «ο πιο πολιτικός Κόου των τελευταίων ετών» και άλλα τέτοια.