Charlie Chaplin: Ο αντικομφορμιστής του σινεμά
O Charles Spencer Chaplin γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1889 στην Αγγλία και η ζωή του, πριν γνωρίσει την επιτυχία, έμοιαζε το ίδιο κωμικοτραγική με τις περιπέτειες του αγαπημένου μας Σαρλώ. Και οι δύο γονείς του ανήκαν στο χώρο του θεάτρου, οπότε απο πολύ μικρός βρέθηκε κι ο ίδιος σε αυτόν τον κύκλο, με σκοπό όμως την επιβίωση και όχι τη διασκέδαση. Ο πατέρας του ήταν αλκοολικός που παράτησε την οικογένειά του, ενώ η μητέρα του αντιμετώπιζε ψυχικά προβλήματα και κατά διαστήματα νοσηλευόταν. Έτσι, ο Charlie και ο μεγαλύτερος αδερφός του έπρεπε συχνά να βρίσκουν μόνοι τους διεξόδους προκειμένου να βιοποριστούν. Από τα οχτώ του κιόλας χρόνια πρωταγωνιστούσε σε παιδικές παραστάσεις, όπου τραγουδούσε, υποδυόταν ρόλους και απολάμβανε τις επευφημίες του κοινού. Το 1903, γίνεται μέλος ενός γνωστού θιάσου και οι παραστάσεις συνεχίζονται μέχρι την επίσημη επαγγελματική πρόταση που του έγινε το 1912 απο τον Fred Karno, ο οποίος τον παρότρυνε να τολμήσει το βήμα πέρα απο τον Ατλαντικό και να μεταβεί από το παλκοσένικο στο πανί της μεγάλης οθόνης. Έχοντας βιώσει μία ζωή μέσα στις στερήσεις και την ανέχεια, δέχτηκε μην έχοντας τίποτα να χάσει ή να αφήσει πίσω του.
Στην Αμερική, έχοντας υπογράψει συμβόλαιο με την εταιρία “Keystone” που συνεργαζόταν με γνωστούς και ήδη αναγνωρισμένους κωμικούς, ο Chaplin αρχίζει να σκιαγραφεί τον ρόλο του Σαρλώ, έχοντας πλούσιο βιωματικό υλικό ως πρώτη ύλη. Φτιάχνει, έτσι, έναν τύπο που είναι πρόθυμος να παραβιάσει κανόνες και νόρμες μιας κοινωνίας που επανειλημμένα τον απορρίπτει, ενώ εκείνος, ρομαντικός και αφελής, εξακολουθεί να προσπαθεί να κερδίσει μια θέση σε αυτήν. Όλα πάνω του φωνάζουν πως είναι παράταιρος και τα κωμικοτραγικά του γκαγκ προκαλούν τρανταχτά γέλια. Τα αντικείμενα που διαθέτει στην κατοχή του δεν τον υπακούουν, δημιουργώντας μια ιλαρή εικόνα. Οι κωμικές σκηνές έρχονται άξαφνα, δεν αφήνουν στο κοινό περιθώριο να αναρωτηθεί τι προήγηθηκε και πώς κατέληξε ο ίδιος εκεί, ενώ ταυτόχρονα ενθουσιάζεται και αισθάνεται άνετα να βλέπει να συμβαίνουν απανωτές συμφορές σε έναν μικροκαμωμένο άνδρα που μόνη του πρόθεση είναι συνήθως να κερδίσει το κορίτσι της καρδιάς του, όντας πάντα έτοιμος να μπλεχτεί σε κάθε είδους καβγά.
Ο Chaplin γύρισε συνολικά 35 ταινίες μικρού μήκους όπου επαναλαμβάνει το μοτίβο μάταιης διεκδίκησης μιας θέσης στην κοινωνία, την οποία, μέσα από αστεία γεγονότα και καταστάσεις, κατακρίνει, καταδεικνύοντας τα λάθη και τους σαθρούς μηχανισμούς της. Στην “Keystone” κέρδιζε περίπου 150 δολάρια την εβδομάδα, αλλά σύντομα θα αλλάξει εταιρία και τα κέρδη του θα αυξηθούν. Ήδη έχει αρχίσει να διαφαίνεται η εποχή του πειραματισμού στον κινηματογράφο κι εκείνος δεν διστάζει να τολμήσει να ανακατευτεί με τους νέους τρόπους εξέλιξης του είδους. Παύει να είναι πλέον ηθοποιός που υπάγεται σε κάποια εταιρία και ιδρύει τη δική του εταιρία παραγωγής, αυτονομείται και κερδίζει ελευθερία κινήσεων, ενώ παράλληλα ασχολείται και με τη σκηνοθεσία. Κατοχυρώνει πρωτότυπα ειδικά εφέ εκείνης της εποχής και επενδύει αρκετά χρήματα για την υλοποίηση των ταινιών του, οι οποίες απαιτούν εξαντλητικά ωράρια και πρόβες. Οι ταινίες του συνδυάζουν το κωμικό στοιχείο με την τραγική μοίρα του ανθρώπου, ενώ ποντάρει και στην ενσωμάτωση ενός νέου στοιχείου, της σουρεαλιστικής τρέλας που καταλήγει σε περιπέτεια.
Υπήρξε υποστηρικτής του είδους του βωβού κινηματογράφου λέγοντας πως οι ταινίες του ομιλόντος σινεμά «εξαφανίζουν την μεγάλη ομορφιά της σιωπής», αλλά το 1940 πέρασε στην απέναντι μεριά με την μεγάλου μήκους ταινία “The Great Dictator”. Η εν λόγω ταινία κατέκρινε το ναζιστικό καθεστώς και σατίριζε τον Αδόλφο Χίτλερ, τον οποίο υποδυόταν ο ίδιος. Η ταινία προτάθηκε για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Σεναρίου και Ά Ανδρικού Ρόλου, στάθηκε όμως κι αφορμή για να δημιουργηθεί ένα φιλύποπτο κλίμα εναντίον του, καθώς βρέθηκε κατηγορούμενος για φιλό-κομμουνιστικές απόψεις. Η άρση της βίζας του από την Κυβέρνηση των ΗΠΑ οδήγησε τον Chaplin στην Ελβετία, όπου πέρασε τα τελευταία 20 χρόνια της ζωής του.
Φωτογραφία εξωφύλλου: Στην ταινία “A Dog’s Life” (1918)
