Ένας επικίνδυνος δρόμος, της Kris Nelscott
Τον Φεβρουάριο του 1968, την ώρα που η εκλογική συνεργασία σοσιαλιστών-κομμουνιστών στη Γαλλία ενάντια στον Charles de Gaulle θα σηματοδοτούσε την αρχή μιας σειράς γεγονότων που οδήγησαν στη φλόγα του Μάη, μια άλλη ιστορική αλυσίδα γεγονότων θα ξεκινήσει στο Μέμφις, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις του Μισισιπή. Η πολύμηνη απεργία των οδοκαθαριστών με αρχή τη 12η Φεβρουαρίου θα αποτελέσει γρήγορα ένα πολιτικό γεγονός εθνικής εμβέλειας, θα κορυφώσει τους αγώνες της μαύρης κοινότητας ενάντια στις φυλετικές και ταξικές διακρίσεις, αλλά θα κορυφωθεί με τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ του νεότερου στις 4 Απριλίου. Το σύνθημα ‘’I AM A MAN!’’ θα ενώσει τον αγώνα του σωματείου ενάντια στον δήμαρχο Χένρι Λεμπ με τον παρατεταμένο αγώνα για τα δικαιώματα της μαύρης κοινότητας, και στο φλεγόμενο Μέμφις θα εμπλακούν τόσο οι ριζοσπαστικές δυνάμεις, όπως οι Μαύροι Πάνθηρες, όσο και το FBI, για το οποίο μόλις το 2012 αποδείχθηκε η εντελώς ενεργός συμμετοχή του στα δρώμενα. Μετά τη δολοφονία του Δρ. Κινγκ, ταραχές θα ξεσπάσουν σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Αμερικής, ενώ μισό μήνα μετά οι απεργοί θα βρουν δικαίωση, αναγκάζοντας τον αυταρχικό δήμαρχο σε άτακτη υποχώρηση.
Η εισαγωγή αυτή γίνεται γιατί, στην πρώτη ιστορία του ιδιωτικού ντετέκτιβ Σμόκι Ντάλτον, το ιστορικό πλαίσιο αναδύεται πολύ συχνά ως ο πραγματικός πρωταγωνιστής. Το «ιστορικό νουάρ», οι αστυνομικές δηλαδή (μυθ)ιστορίες εντός ενός υπαρκτού ιστορικού πλαισίου, είναι κάτι αρκετά διαδεδομένο στις σύγχρονες τάσεις της λογοτεχνίας, με πιο γνωστό παράδειγμα τις περιπλανήσεις του κυνικού επιθεωρητή Μπέρνι Γκούντερ στη ναζιστική Γερμανία, δια χειρός Philip Kerr. Ωστόσο, η προσήλωση της Kris Nelscott στη λεπτομέρεια και την αναβίωση του Μέμφις εκείνη την ταραχώδη περίοδο, ενώνει την ιστορία με τη μυθιστορία με τρόπο που οι ραφές δεν είναι καθόλου εμφανείς καθόλη τη διάρκεια του βιβλίου.
Εντός αυτού του πλαισίου, ο χαμηλών τόνων ερευνητής έχει να αναμετρηθεί με τρεις διαφορετικές υποθέσεις. Η εμπειρία και μεθοδικότητά του οδηγεί τους μαύρους ηγέτες του κινήματος να του αναθέσουν τη φύλαξη και περιφρούρηση των επισκέψεων του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, με τον οποίο μάλιστα γνωρίζονται από παλιά. Την ίδια στιγμή, μια νεαρή κληρονόμος μιας πλούσιας οικογένειας του Σικάγο έρχεται σε αυτόν για να τη βοηθήσει να ανακαλύψει το παρελθόν της οικογένειάς της, καθώς για έναν άγνωστο λόγο στην κληρονομία συμπεριλαμβάνεται και ο ίδιος, με ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό. Όταν ανακαλύπτουν πως η οικογένειά της σχετίζεται με κάποιο τρόπο με τα τραγικά γεγονότα που σημάδεψαν τα παιδικά χρόνια του ντετέκτιβ (το λιντσάρισμα των γονιών του), τα πράγματα περιπλέκονται πολύ, και οι ταραχές στο Μέμφις τα επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο. Ο Σμόκι Ντάλτον, εντός όλων αυτών, οφείλει να σταθεί και να βοηθήσει τον μικρό Τζίμι, παρατημένο από τη μητέρα του και με το μεγάλο του αδερφό να καταβυθίζεται γρήγορα σε έναν κόσμο βίας και ναρκωτικών.
Οι ιστορίες αυτές αλληλοδιαπλέκονται συνεχώς, με την πρώτη από αυτές να έχει ήδη γνωστό τέλος πριν ανοίξει κανείς το βιβλίο. Η Kris Nelscott αφηγείται την ιστορία ακολουθώντας, χωρίς να πρωτοτυπεί, τους κανόνες του νουάρ και του αστυνομικού ‘’procedural’’. Σε πολλές στιγμές μάλιστα το βιβλίο μοιάζει φτιαγμένο για να αποτελέσει μια μελλοντική κινηματογραφική σειρά, με την «κινηματογραφικότητά» του όμως αυτή να βοηθάει στο να αποτελεί ένα γρήγορο και ευχάριστο ανάγνωσμα. Ο Σμόκι Ντάλτον είναι ένας ντετέκτιβ «παλιάς κοπής», με τις ικανότητες και τις ιδιοτροπίες του να ζωντανεύουν έναν ελκυστικό χαρακτήρα – όχημα για σειρά βιβλίων. Ο «Επικίνδυνος Δρόμος» είναι το πρώτο από τα βιβλία της σειράς του (φτάνουν τον αριθμό 9 σήμερα), και εκδόθηκε πρώτη φορά το 2000. Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφόρησε το 2005 και σε επανέκδοση το 2016, σε μετάφραση του Αθανάσιου Ζάβαλου και με ένα πανέμορφο εξώφυλλο από την tillnoon. Κυκλοφόρησε επίσης το δεύτερο βιβλίο της σειράς, με τίτλο «Δωμάτια Γεμάτα Καπνό».
Στα υπέρ του βιβλίου, πέρα από το ολοζώντανο ιστορικό φόντο, είναι η γρήγορη ροή και το πλούσιο μωσαϊκό των χαρακτήρων, που πέρα από τους αφηγηματικούς σκοπούς εξυπηρετεί και μια καίρια αποτύπωση των φυλετικών διακρίσεων σε ένα Μέμφις που μπορεί να βρίσκεται μισό αιώνα περίπου πριν, αλλά μοιάζει δυσοίωνα επίκαιρο. Υπήρξαν στιγμές και στιγμιότυπα που δείχνουν ότι υπάρχουν αγώνες που παραμένουν ζωντανοί και μόνο μερικώς δικαιωμένοι. Η συγγραφέας μπορεί σε σημεία να επαναπαύεται στους «κανόνες» του λογοτεχνικού της είδους, μπορεί να επιφυλάσσει μια μάλλον συντηρητική μεταχείριση στους Μαύρους Πάνθηρες, αλλά καταφέρνει να τρυπώσει και μερικά αιχμηρά «κατηγορώ» στην κυβερνητική εμπλοκή στα γεγονότα, με κορύφωση τις πολλές εικασίες που αφορούν στη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ από τον James Earl Ray.
Ένας επικίνδυνος δρόμος, της Kris Nelscott
Εκδόσεις Κέδρος, 2015
σελ. 410
