Λόγος + Τέχνη

Ποια θέματα σας απασχολούν; Τι πραγματεύονται τα βιβλία σας;

Σε όλα τα βιβλία μου το βασικό μοτίβο είναι μια κεντρική θέση, ένα πολιτικό ή ψυχολογικό ή υπαρξιακό σημείο, γύρω από το οποίο οικοδομείται μια αστυνομική ή «θριλερική» πλοκή, χωρίς ωστόσο να ακολουθούνται πιστά τα στερεότυπα του είδους. Με ενδιέφερε πάντοτε η μίξη πολλαπλών κι ίσως αντιφατικών στοιχείων και η συνένωση ποικίλων λογοτεχνικών ρευμάτων σε ενιαίο αποτέλεσμα. Οι προσπάθειές μου νομίζω ότι ολοκληρώνονται στο τελευταίο και κατά τη γνώμη μου καλύτερο μυθιστόρημά μου, «Το διπλό πρόσωπο του νου», από τις εκδόσεις Κριτική. Σε αυτό το βιβλίο κατόρθωσα να συνθέσω ένα πολιτικό ερωτικό θρίλερ που συνδυάζει κλασσική και μεταμοντέρνα αφήγηση κι εσωτερικό μονόλογο και εντάσσει διαφορετικές τεχνικές σε ολοκληρωμένο σύνολο. 

Προκαλείτε με τα θέματά σας τον αναγνώστη;

Στόχος μου δεν είναι να προκαλέσω, αλλά να ερεθίσω την κριτική σκέψη του αναγνώστη. Να γεννήσω ερωτήματα. Να ενεργοποιήσω τη συμμετοχή του. Γιατί ο αναγνώστης δεν είναι παθητικός, αλλά συμμετέχει ενεργά στην ανάγνωση και διαμορφώνει την αφηγηματική πραγματικότητα ανάλογα με τον τρόπο που εκλαμβάνει όσα διαβάζει. Στο νέο μου βιβλίο, «Το διπλό πρόσωπο του νου», υπάρχουν τουλάχιστον δύο πραγματικότητες τις οποίες μπορεί να επιλέξει ο αναγνώστης. Αυτή του Βασίλη κι αυτή του συγγραφέα. Ανάλογα με την πραγματικότητα που θα επιλέξει, η μυθοπλασία διαφοροποιείται και τα γεγονότα διαβάζονται με διαφορετικό τρόπο. 

Ποιος είναι ο ρόλος του βιβλίου κατά τη γνώμη σας σήμερα;

Πιστεύω ότι ο μόνος λόγος για τον οποίο πρέπει να υπάρχει βιβλίο και ειδικά μυθιστόρημα, είναι για να αξιοποιεί τις δυνατότητες της γραφής να γεννούν εικόνες, ιδεολογήματα και συναισθήματα στον αναγνώστη. Θυμάμαι την εξαιρετική παρατήρηση του Λιόσα για τον «Δον Κιχώτη»: ο αναγνώστης είναι διαρκώς υποχρεωμένος να επιλέγει μία από τις δύο πραγματικότητες: την ρεαλιστική του Σάντσο ή την ονειρική του ιππότη. Εάν η λογοτεχνία γίνει μονοδιάστατη, δεν έχει λόγο ύπαρξης. Την υποκαθιστά ο κινηματογράφος. Ο οποίος έχει δύναμη μεγάλη, αλλά δεν έχει τη δυνατότητα της πολλαπλής πραγματικότητας. Η εικόνα είναι, λένε, χίλιες λέξεις, αλλά έχει μία αδυναμία: είναι μόνο αυτό που δείχνει. Αντίθετα, η λέξη είναι αυτό που γεννά στον αναγνώστη. 

Έχετε κάποιο αυτοβιογραφικό βιβλίο; Σας ενδιαφέρει αυτό;

Όχι. Είναι αρχή μου να αποφεύγω την αυτοβιογραφία, αν και στοιχεία από την προσωπική μου μυθολογία παρεισδύουν αναπόφευκτα στη μυθοπλασία. Στο «Το διπλό πρόσωπο του νου», το τελευταίο μου μυθιστόρημα, συμμετέχω με το όνομά μου στη μυθοπλασία. Υπάρχει ένας συγγραφέας με το όνομα Γιάννης Παπαγιάννης ο οποίος υπεισέρχεται στην πλοκή, γνωρίζει τους ήρωες και αφηγείται τις ιστορίες τους. Όμως δεν είμαι εγώ. Είναι ένα προσωπείο, κάτι ψεύτικο, που εξυπηρετεί αφηγηματικές ανάγκες. 

 Ποιά η σχέση σας ως συγγραφέα με την πολιτική; Σας επηρεάζει ;

 Δεν θα ήταν δυνατόν να μη με επηρεάζει. Οι ημέρες που ζούμε είναι κατ’ εξοχήν πολιτικές και από τις εξελίξεις εξαρτάται η ζωή όλων μας. Όμως θεωρώ ότι, πολιτικές όψεις της πραγματικότητας, εφ’ όσον αναπόφευκτα υπεισέρχονται στο μυθιστόρημα, δεν θα πρέπει να φαίνονται. Γιατί στην αφήγηση οι θέσεις πρέπει να αποδεικνύονται από τη δράση κι όχι με επιχειρήματα. Πιστεύω ότι το πολιτικό κομμάτι του μυθιστορήματός μου είναι τόσο καλά κρυμμένο ώστε οι περισσότεροι δεν θα το δουν. Απλώς ίσως το νιώσουν. 

Ποιο βιβλίο σας ξεχωρίζετε;

 Όπως ανέφερα και παραπάνω, θεωρώ ως με διαφορά το καλύτερο βιβλίο μου το μυθιστόρημα «Το διπλό πρόσωπο του νου», από τις εκδόσεις Κριτική. Όχι μόνο γιατί πετυχαίνω να συνδυάσω πολλαπλά αφηγηματικά προσωπεία σε ενιαίο αποτέλεσμα. Όχι μόνο γιατί καταφέρνω να δώσω δύο διαφορετικές αφηγηματικές πραγματικότητες χωρίς να το καταλαβαίνει ο αναγνώστης, ο οποίος επιλέγει την μία από τις δύο χωρίς συχνά να φαντάζεται ότι υπάρχει και δεύτερη. Αλλά και γιατί μπόρεσα, μέσα από μια ιστορία πάθους και τρέλας, να απεικονίσω την ανισορροπία και την διαταραχή της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας σε ένα αφηγηματικό πολυφωνικό μυθιστόρημα που ακολουθεί τεχνική ψηφιδωτού: κάθε νέα σκηνή προσθέτει πληροφορία στον αναγνώστη και το χαοτικό μυστήριο επιλύεται μόνον όταν έχουν τοποθετηθεί όλες οι ψηφίδες. 

Τι σας οδηγεί να γράψετε το επόμενο βιβλίο;

Η ανάγκη να δώσω μια άλλη διάσταση στην πραγματικότητα που ζούμε. 

Ποια η θέση του βιβλίου και του συγγραφέα στην σύγχρονη σκληρή πραγματικότητα; 

Το βιβλίο κι η ανάγνωση έχει δεχθεί πλήγμα, περισσότερο από άλλους τομείς. Μέσα στη σύγχρονη αναστάτωση, λίγοι διαθέτουν χρήματα για βιβλία και λίγοι έχουν διάθεση να διαβάσουν. Προσωπικά, τα οικονομικά μου προβλήματα τα αντιμετωπίζω διαβάζοντας περισσότερα βιβλία. Το βιβλίο είναι καταφύγιο αλλά και γνώση. Ο συγγραφέας είναι ή πρέπει να είναι ένα σκεπτόμενο όν που ενεργοποιεί τον αναγνώστη και ανοίγει δρόμους που ίσως δεν έχει σκεφθεί.

Συνέντευξη: Άννα Χατζηϊωάννου