Glory (Slava), των Kristina Grozeva και Petar Valchanov
Η δεύτερή τους ταινία κατορθώνει το απολύτως απίθανο: είναι ακόμα καλύτερη από την πρώτη! Ξεκίνησε την φεστιβαλική της καριέρα τον περασμένο Αύγουστο, συμμετέχοντας στο φεστιβάλ του Λοκάρνο, στο διαγωνιστικό τμήμα. Γενικώς, συμμετείχε και συνεχίζει να συμμετέχει σε πάμπολλα φεστιβάλ. Τον περασμένο Νοέμβριο προβλήθηκε και στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια». Εκεί είδαμε την ταινία και πάθαμε ξανά την πλάκα μας με τους γείτονες. Και μιας που αποτελεί μια παραγωγή στην οποία κεφάλαια έχει βάλει και η ελληνική “Graal”, είναι μία από τις ταινίες που επισημοποιήθηκε η παρουσία της ανάμεσα σε εκείνες οι οποίες θα διεκδικήσουν τα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου!
Ο Τσάνκο Πέτροφ, εργάτης στους σιδηροδρόμους, βρίσκει μερικά εκατομμύρια λέβα μέσα σε σκισμένες σακούλες δίπλα στις ράγες των τρένων κατά τη διάρκεια επιθεώρησης, από αυτές που κάνει καθημερινά λόγω της εργασίας του. Αν και φτωχός αποφασίζει να παραδώσει όλο το ποσό στην αστυνομία. Ευκαιρία για την υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων του υπουργού Μεταφορών (που την ίδια εποχή κατηγορείται για κακοδιαχείριση) να αλλάξει την ατζέντα. Η τρομερή αυτή γυναίκα καριέρας ονόματι Γιούλια Σταϊκόβα παίρνει τον Τσάνκο και τον «ρίχνει» ως πρότυπο στα φιλικά media, ενώ παράλληλα στήνει μια τελετή βράβευσης του ήθους του.
Σε εκείνη την τελετή ο Τσάνκο επιβραβεύεται με ένα καινούργιο ψηφιακό ρολόι χειρός –που σύντομα σταματά να δουλεύει– την ίδια ώρα που η Γιούλια χάνει το ρολόι του Τσάνκο, ένα ρώσικης κατασκευής Slava (δηλαδή «δόξα», δηλαδή Glory…), που του το… άρπαξε από το χέρι, με την υπόσχεση να το φυλάξει, προκειμένου να… τιμηθεί με το άλλο! Ο Τσάνκο ήταν δεμένος με το συγκεκριμένο ρολόι, καθότι οικογενειακό κειμήλιο. Και κάπως έτσι ξεκινά η απεγνωσμένη του μάχη να αποκαταστήσει, μέσω της εύρεσης του παλιού του ρολογιού, την αξιοπρέπειά του.
Λοιπόν, αυτό το δίδυμο των Βουλγάρων θα δείτε πως σύντομα θα χαρακτηριστεί ως οι Βαλκάνιοι Αδελφοί Dardenne ή οι Βαλκάνιοι… Ken Loach(es)! Μετά το αριστουργηματικό «Μάθημα», οι Kristina Grozeva και Petar Valchanov επανέρχονται με μια ταινία που και πάλι τσακίζει κόκαλα, όντας φτιαγμένη με πολύ απλά υλικά! Το τρομερό με το συγκεκριμένο δίδυμο είναι πως, πέρα από τη μεγάλη εικόνα, δίνουν απίστευτη σημασία στη λεπτομέρεια κι εκεί είναι για μένα όπου κερδίζουν το παιχνίδι. Και αποτυπώνουν χίλια μύρια θέματα, που τρυπώνουν στη γενική εικόνα.
Όπως η διαφθορά της εξουσίας κι η ανηθικότητα που κυριαρχεί σε όλες τις κοινωνικές τάξεις (από πάνω προς τα κάτω, μην ξεχνιόμαστε). Όπως η υποκρισία και ο κυνισμός που τόσο πολύ μας έχουν μπολιάσει όλους, σε σημείο που αν συναντήσουμε έναν άνθρωπο σαν τον πρωταγωνιστή μας, ο οποίος βρίσκει χρήματα και δεν τα κρατάει για τον εαυτό του, αλλά τα παραδίδει στο κράτος, θα τον χαρακτηρίσουμε μαλάκα το λιγότερο! Οι λεπτομέρειες τώρα είναι πάμπολλες. Από τον καθόλου τυχαίο τραύλισμα του ήρωα (αντιτουριστικός, με όλη τη σημασία της λέξης), μέχρι τα τηλεοπτικά πλάνα που πρέπει να τραβηχτούν με φόντο όχι τα σκουπίδια αλλά λουλούδια, μέχρι την ιεροτελεστία με τα κουνέλια, μέχρι το τύλιγμα της ημίγυμνης pr με τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέχρι τα… πάντα (ο καθένας θα βρει κάτι να πιαστεί!).
Και βέβαια, το θέμα του χρόνου. Ο Τσάνκο, εκπρόσωπος μιας χώρας που έχει πάψει να υφίσταται εδώ και καιρό, βλέπει τον χρόνο ως οδηγό της ύπαρξής του. Κουρδίζει το ρολόι του κάθε μέρα, το ταιριάζει με την επίσημη ώρα του κράτους που ακούει στο ραδιόφωνο. Δεν είναι λόξα. Η ώρα που λέει το ρολόι του πρέπει να είναι η σωστή. Έχει σημασία. Για τα δρομολόγια των τρένων. Για το τάισμα των κουνελιών του. Η Γιούλια βλέπει το χρόνο ως κάτι που μπορεί να χρησιμοποιήσει υπέρ της, όπως… τα πάντα! Το βιολογικό της ρολόι χτυπάει αλλά εκείνη δεν δείχνει να βιάζεται. Θα τα προλάβει όλα, ως συνήθως. Κι όταν πάει κόντρα στα σχέδιά της θα χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο για να πετύχει το σκοπό της. Όπως, πχ το να παγιδεύσει τον άνθρωπο που την… καθυστερεί: τον Τσάνκο. Όταν, όμως, καταλαβαίνει επιτέλους πως χάνοντας το ρολόι του Τσάνκο, ουσιαστικά του έχει «κλέψει» την αξιοπρέπειά του, είναι πολύ αργά –και πάλι χρόνος, έτσι;
Η ταινία μου θύμισε από τη μια το «Λεβιάθαν» του Andrey Zvyagintsev (κι εκεί ο κεντρικός ήρωας ρημάζεται από όλες τις δομές της εξουσίας) και από την άλλη το «Η ψυχή στο στόμα» του Οικονομίδη (κι εκεί πληρώνει την έκρηξη του αθώου ένας άνθρωπος –εκεί, το αφεντικό, εδώ, η γυναίκα καριέρας με την ξαφνική κρίση συνειδήσεως– που δεν είναι και ο χειρότερος άνθρωπος από όσους συναντά στο διάβα του ο τσεβδός). Σπουδαίες ερμηνείες –η Margita Gosheva, που είχε διαπρέψει ως η δασκάλα στο «Μάθημα», δίνει κι εδώ τα ρέστα της– τρομερό σενάριο που δεν φοβάται να καταγγείλει, μοντάζ ψιλοβελονιά, που… παίζει με το χρόνο και προθέσεις που είναι ξεκάθαρες! Αριστούργημα είναι η ταινία, χωρίς καμία αφέλεια, χωρίς να μπορεί κανείς να μιλήσει για «στήσιμο».
Ακόμα και το γεγονός ότι ο ήρωάς μας δουλεύει στις γραμμές των τρένων, προσέχοντας αυτές να μην είναι στραβές έχει την παραπομπή του: είναι ο φύλακας της ηθικής, εκείνος που δεν θα επιτρέψει το τρένο να εκτροχιαστεί. Μάλλον όμως είναι ήδη πολύ αργά. Κι όταν πιέζεις έναν άνθρωπο, ακόμα και τον πιο αγνό και τον πιο ήρεμο του κόσμου, και τον ταράζεις στην αδικία, κάποια στιγμή έρχεται η έκρηξη. Και αυτή πέφτει στα κεφάλια δικαίων και αδίκων: έκρηξη είναι, δεν μπορεί να ελεγχθεί και να οδηγηθεί προς συγκεκριμένη κατεύθυνση. Συγκλονιστική ταινία που δεν χάνεται με τίποτε! Και μάλλον για τον γράφοντα, μια από τις καλύτερες ταινίες του 2017! Κι ας μην έχει ξεκινήσει καλά καλά ο τρίτος μήνας του τρέχοντος έτους!
Glory (Slava), των Kristina Grozeva και Petar Valchanov
Είδος: Δράμα
Διάρκεια: 101′
*Aναδημοσίευση από το cinedogs.gr, κινηματογραφικό συνεργάτη του Artcore magazine
