God Exists, Her Name is Petrunya, της Teona Strugar Mitevska
Το φιλμ της Teona Strugar Mitevska θεμελιώνεται πάνω σε μία εξαίσια, σπιρτόζικη ιδέα την οποία ουδέποτε αφήνει να εκτραπεί σε φάρσα. Ανιχνεύει κοινωνικές αγκυλώσεις, γραφειοκρατικές δομές, πατριαρχικούς παραλογισμούς και μία σειρά ακόμα ακραιφνώς βαλκανικών στερεοτύπων που βαραίνουν καθημερινά μία γυναίκα σαν την ηρωίδα της. Κινούμενη –όχι με μεγάλη επιμέλεια είναι η αλήθεια– σε μονοπάτια θρησκευτικής παραβολής, η δημιουργός από τη Βόρεια Μακεδονία κρατά για την (κρατική και παντοδύναμη θρησκευτική) εξουσία τον ρόλο του Πόντιου Πιλάτου που νίπτει χείρας μπροστά σε ένα εξαγριωμένο πλήθος.
Μέσα από κωμικά στοιχεία και πάσης φύσεως παραλογισμούς, η Mitevska αφηγείται με γενναίο τρόπο την ιστορία μίας γυναίκας που υφίσταται ανείπωτη καταπίεση πανταχόθεν: η μάνα της τής επισημαίνει ότι έχει μεγαλώσει και έχει πολλά κιλά, ο υποψήφιος εργοδότης της θεωρεί ότι του ανήκει σαν ύπαρξη και δικαιούται να την εμπαίζει, οι προνομιούχοι άνδρες βγάζουν φλύκταινες στη σκέψη ότι μπορεί να σταθεί δίπλα τους και βλέπουν τα Σόδομα και τα Γόμορρα κάθε φορά που την αντικρίζουν. Όλα τριγύρω της λένε ότι η ζωή της θα είναι στο πλάι κάποιου άνδρα, απαλλαγμένη από το φορτίο μιας αυθύπαρκτης προσωπικότητας και μακριά από το επιστημονικό της υπόβαθρο, το οποίο εκλαμβάνεται σαν εφηβική κατάκτηση πριν την οριστική ενηλικίωση.
Την απάντηση για όλα η Πετρούνια θα τη βρει εκ των ένδον, ο ατέρμονος αγώνας της δίνεται άνευ συμμάχων και δε δικαιούται αν υποχωρήσει ούτε βήμα. Λαβωμένη από τα συμπλέγματα που της έχουν δημιουργηθεί από την κατήχηση στο πατριαρχικό μοτίβο, οδηγείται σε εκρήξεις, υπερβολές, ανεξήγητες εκ πρώτης όψεως αντιδράσεις. Η Mitevska δεν πλάθει το εγκώμιο του κεντρικού της χαρακτήρα, ψάχνει να βρει τι κρύβεται στην καταπιεσμένη ψυχή ενός (προ)επαναστατημένου ανθρώπου. Και στην πορεία της, παίρνει μαζί της αρκετά από τα ιερά και όσια της γειτονικής κοινωνίας: τους θεμέλιους εθνολογικούς μύθους, την εξαντλητική προσκόλληση στις βολικές εκφάνσεις μίας παράδοσης που λαμβάνει υπόψιν σχεδόν αποκλειστικά την ανδρική ευημερία, τη θρησκεία που αποτελεί ύψιστο δεκανίκι της πατριαρχίας.
Υποκύπτει όμως και σε ουκ ολίγες αφηγηματικές κοινοτοπίες, όπως μία αχρείαστη ρομαντική ιστορία που αναχαιτίζει την καθόλα σεβαστή και μεστή φεμινιστική πορεία του έργου ή τον ανά επιπόλαιο διάλογο. Και, δυστυχώς, μαζί με την αδυναμία της δημιουργού να εντάξει ομαλά τα κωμικά στοιχεία στην αφήγηση και την όχι ιδιαίτερα εύστοχη καφκική τροπή της ιστορίας, το έργο μοιάζει ως έναν βαθμό να ψαλιδίζει τα ίδια του τα φτερά και να κρέμεται υπερβολικά από τη θεσπέσια ερμηνεία της Zorica Nusheva, η οποία το κουβαλά στις πλάτες της στις στιγμές που ατονεί.
Συνολικά, πρόκειται για ένα φιλμ που ενώ δεν υποκύπτει στην πεπατημένη οδό μίας οξείας και άνοστης καταγγελτικής διάθεσης, έρχεται αντιμέτωπο με άλλα αφηγηματικά αδιέξοδα. Ωστόσο, η καρδιά του πάλλεται σε έναν βαθιά ανθρώπινο ρυθμό και η απαίτησή του, παρότι απόλυτα εύλογη, δεν είναι καθόλου προφανής. Η «Πετρούνια» είναι ένα έργο καίριο, ανά σημεία στιβαρό και ευχάριστο. Και η Πετρούνια είναι μία γυναίκα που όλοι γνωρίζουν, που πασχίζει να υπερβεί τη σύγχυση και πιστέψει στον εαυτό της κόντρα σε συντηρητικές πατριαρχικές δομές εξουσίας.
God Exists, Her Name is Petrunya, της Teona Strugar Mitevska
Μεταφρασμένος τίτλος: Υπάρχει Θεός, το Όνομά της Είναι Πετρούνια
Είδος: Δράμα
σελ. 99'
*Aναδημοσίευση από το cinedogs.gr, κινηματογραφικό συνεργάτη του Artcore magazine
