Βιβλιοθήκη

Τριάντα μία Οκτωβρίου του 1892, λίγο πριν ο παλιός αιώνας ρίξει τους τίτλους του τέλους του. Ο Alexandre Alexandrovitch Alekhine γεννιέται από μια πλούσια, μοσχοβίτικη κοινωνία. Σε μερικά χρόνια η φωτιά της επανάστασης θα διαψεύσει τον Milan Kundera και θα χαρίσει ένα διόλου ειρηνικό τέλος στην ξέφρενη πορεία της ανθρωπότητας. Η επανάσταση που καταφτάνει σαν βέβαιος και αναπόδραστος, μετεωρολογικός τυφώνας θα κάνει κομμάτια το στέμμα. Και έπειτα δυο παγκόσμιοι πόλεμοι με εκατομμύρια νεκρούς ανάμεσα στα λουλούδια του Auden θα ζωγραφίσουν την επικίνδυνη όψη ενός καινούριου τέρατος. Ο φιλελευθερισμός θα δείξει τα δόντια του και θα φτιάξει μερικούς πλούσιους αφήνοντας την μεγάλη μηχανή του κόσμου να αλέθει γενιές και γενιές. Ο Alekhine ανήκει σε αυτούς που έμελε να γίνουν μάρτυρες κοσμογονικών αλλαγών με παράδοξο πρόσημο. Και όμως, μες στην απαράμιλλη βιογραφία του, γεμάτη πάθος για σκάκι και ασυμβίβαστες επιλογές, ο διάσημος βιρτουόζος που σε νεαρή ηλικία αναδείχτηκε γκραν μαιτρ στο δημοφιλές παιχνίδι, με την προσωπική του πορεία  ανασυνθέτει τόσο γοητευτικά μια ολόκληρη ιστορική περίοδο, καταχωρημένη πια στις τάξεις της σκόνης.

Από το 1909 που ταράζει τα ήρεμα νερά της σκακιστικής κοινότητας ως και το 1937 και την υπέροχη ανατροπή των δεδομένων της γενικής κατάταξης, ανάμεσα σε συμπαίκτες που μεγέθυναν τα κατορθώματά του, ο Alexandre Alexandrovitch Alekhine μετατρέπεται σε έναν κοσμοπολίτη, όμορφο νεαρό Ρώσο που χαίρει εκτίμησης και σεβασμού από τη διεθνή κοινότητα. Οι Rubinestein  και Capablanca θα διεκδικήσουν τα δικά του πρωτεία και ο Μοσχοβίτης γκραν μαιτρ θα καθιερώσει με ολόχρυσα γράμματα το όνομά του μες στους μέλλοντες καιρούς. Ο τυφλός εθισμός στο ποτό λίγο έλειψε να του στοιχίσει την πρόωρη αποστρατεία μα ο ξεχωριστός αυτός άνθρωπος θα επανακάμψει και θα πάρει πίσω όλα τα κεκτημένα που κατορθώνει το ταλέντο του. Πρόκειται για μια εξόχως συναρπαστική προσωπικότητα. Μια ιστορία γεμάτη θλιμμένη δόξα διατρέχει σαν φλέβα τους δρόμους που τράβηξε ο σκακιστής. Αυτή είναι η ζωή του Ρώσου Alekhine δίχως τις σπουδαίες στιγμές της, σε μια αδέξια σύνοψη, πολύ περισσότερο από το εξαιρετικό μυθιστόρημα των εκδόσεων Μεταίχμιο. «Η διαγώνιος Αλιέχιν» τιτλοφορείται μία από τις πιο εκλεκτές εκδόσεις του οίκου διά χειρός του Arthur Larrue, ενός νέου και ικανού λογοτέχνη που ήδη διακρίνεται στην λογοτεχνική επικαιρότητα. Την μεταφορά του σπουδαίου αυτού μυθιστορήματος στα ελληνικά αναλαμβάνει η Κάλλια Ταβουλάρη με ξεχωριστή επιτυχία. Στο εξώφυλλο μια σκακιέρα με σπασμένα τετράγωνα που λίγο λίγο αποσυντίθεται και συντρίβεται και έπειτα το «μπαρόκ πεπρωμένο ενός από τους σπουδαιότερους σκακιστές στην ιστορία. Ένα γοητευτικό μυθιστόρημα», σημειώνει η Les Echos ενώ η Le Pais υπογραμμίζει εκείνο το είδος της ευφυίας που η φροντισμένη βιογραφία του Larrue υφαίνει στα κεφάλαια της διαγωνίου. Ένα είδος νοημοσύνης που μεταγγίζεται από τη λεπτή παράθεση των πλέον αποφασιστικών στιγμών του Alekhine  και πάλι εκπορεύεται από τον ίδιο τον βιογράφο φανερώνει ένα γεμάτο υπομονή και έρευνα εργαστήρι, μήτρα των ολοκληρωμένων μυθιστορημάτων σαν αυτό που αναδεικνύει το Μεταίχμιο. Ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρεται στην περίοδο της πανδημίας, σε αυτήν την μεγαλειώδη, αφοπλιστική παύση που κινητοποίησε άλλες ανθρώπινες δυνάμεις και χαρίσματα ή αντοχές που λογαριάζαμε χρεοκοπημένες. «Δεν χρειάζεται να είναι κανείς λάτρης των ρομάντζων που ακολουθούν συγκεκριμένες μανιέρες» σημειώνει ο Matthieu Baumier και προσθέτει πως «σε αυτήν τη διαγώνια μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τη συναρπαστική μετάβαση του ίδιου του Alekhine από την Λατινική Αμερική ως το πορτογαλικό Estoril. Ο συγγραφέας», συνεχίζει η κριτική «προσβλέπει πάνω από όλα στην παρακολούθηση της πορείας» που διαγράφει ο Alekhine κατά τη διάρκεια ενός φριχτού, δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Άλλωστε, είναι αλήθεια πως οι ανθρώπινοι καιροί φαντάζουν πάντα μυθιστορηματικοί και το είδος ταιριάζει γάντι στις ανθρώπινες επιλογές που αποκαλύπτουν ηθικούς γκρεμούς και απέραντες εκτάσεις καλοσύνης, μοχθηρίας, πίστης και προδοσίας. Με την δική του φόρμα που υπακούει μόνο στην απλή και στέρεη πεποίθηση του τρόπου που έχει μια ανθρώπινη ιστορία να προσεγγίζει ένα δίχως κλειδιά και διδακτισμούς τέλος, ο Γάλλος συγγραφέας αφήνει ήδη το στίγμα του και επιβεβαιώνει το εξαιρετικό αισθητήριο των εκδόσεων Μεταίχμιο στις μεταφραστικές επιλογές, αυτές που πλουτίζουν ολοένα και περισσότερο με εξαιρετικούς τίτλους τα ράφια των βιβλιοπωλείων.