Βιβλιοθήκη

Παράλληλα το πολιτικό σκηνικό βράζει – οι προεδρικές εκλογές πλησιάζουν και μπροστά στην πιθανότητα να τις κερδίσει το ακροδεξιό κόμμα που προηγείται όλων των άλλων κομμάτων, οι αντίπαλοι προσφέρουν τη στήριξή τους στον έτερο επικρατή υποψήφιο, τον αρχηγό του ισλαμικού κόμματος. Ο Μοχάμεντ Μπεν Αμπές παρουσιάζεται μετριοπαθής αλλά δεν είναι και τόσο. Ο νέος πρόεδρος φροντίζει να εισχωρήσει το πνεύμα του Ισλάμ στην εκπαίδευση κι ο κοσμικός χαρακτήρας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων πάει περίπατο. Με τρόπο γλυκό, πλάγιο, αθόρυβο, ο ισλαμικός νόμος αρχίζει να εξαπλώνεται: τα μαντήλια στα κεφάλια των γυναικών πληθαίνουν, τα σορτσάκια –εννοείται- απογορευμένα (προς μεγάλη απογοήτευση του ήρωά μας), η πολυγαμία υποστηρίζεται, οι Εβραίοι ενθαρρύνονται να μετοικήσουν στο Ισραήλ. Η Γαλλία έχει αλλάξει σε μια νύχτα.

Κι ενώ ο κόσμος τριγύρω του στροβιλίζεται βίαια, ο Φρανσουά τα βλέπει όλα αυτά σαν παρατηρητής, αποστασιοποιημένα, σαν να συμβαίνουν κάπου αλλού. Μέχρι τη στιγμή που καταλαβαίνει πως μπορεί να επωφεληθεί από την κατάσταση, αρκεί να κάνει έναν απλό, ασήμαντο συμβιβασμό: να ασπαστεί το Ισλάμ.

Και το σκέφτεται σοβαρά, σοβαρότατα, αναλογιζόμενος τη σημασία της θρησκείας για τον άνθρωπο ως μονάδα (άλλωστε ο Joris-Karl Huysmans, ο Γάλλος συγγραφέας στον οποίο ειδικεύεται ήταν κι αυτός άθεος που αργότερα στράφηκε με θέρμη στον καθολικισμό) αλλά και τη χρησιμότητά της για τη συνοχή και την εξέλιξη μιας Ευρώπης που βρίσκεται από καιρό σε ηθική, πολιτική και πολιτισμική κατάπτωση. Και –ω του θαύματος!- ο «μια ζωή άθεος» ίσως και να θέλει να δει το φως… Γιατί όχι; Έχει πολλά να κερδίσει. Μπορεί τελικά η υποταγή στον ρου των πραγμάτων να είναι γλυκιά.

Ο τρόπος που ο Μισέλ Ουελμπέκ αποδομεί τον ήρωά του είναι απολαυστικός. Το κάνει αργά, μεθοδικά, με ρέγουλα και στο τέλος σπάζεσαι απεριόριστα που δεν μπορείς να πηδήξεις μέσα στο βιβλίο να του ρίξεις δυο χαστούκια να το χαρεί η ψυχούλα σου. Γιατί το χειρότερο είναι ότι τον ήρωα αυτόν τον ξέρεις, τον έχεις συναντήσει στην πραγματική ζωή. Είναι ο τύπος στο διπλανό γραφείο, ο γκάου που πετάει χαρταετό αλλά έχει πάντα τα μάτια του ανοιχτά για ανέλιξη, ο αριβίστας που όλα τα σφάζει όλα τα μαχαιρώνει αρκεί να είναι αυτός καλά. Γιατί πάνω από όλα κι από όλους αυτό έχει σημασία – να είναι ο ίδιος καλά. Οι άλλοι κάπως θα τα βολέψουν. Αυτό δεν είναι λίγο πολύ η νέα θρησκεία του Δυτικού κόσμου;

Μα όσο κι αν μερικοί σαν εμένα χαίρονται με το βιτριολικό του χιούμορ και απολαμβάνουν τη συγγραφική του μαεστρία, άλλοι βλέπουν τον Ουελμπέκ περίπου ως των εξαποδώ των γαλλικών γραμμάτων. Τον έχουν πει μισογύνη, ισλαμοφοβικό και σεξιστή και φυσικά υπονοούν ότι είναι και ψιλοάσχετος (δεν έχει λαμπρές σπουδές και -άκουσον άκουσον- παραθέτει τη Wikipedia στις πηγές του… Mon dieu δηλαδή, έλεος.) Αλλά αν δε σε ενδιαφέρει το politically correct και δεν τρέμεις μπας και προσβάλεις κάποιον σε αυτήν τη γη που την πατάς (λες και γίνεται αυτό), τότε η «Υποταγή» είναι ανάγνωσμα προκλητικό, απολαυστικό, που σε κάνει να σκεφτείς και γιατί όχι, να αναλογιστείς το είδος της Ευρώπης που θα ήθελες να κληροδοτήσεις στα παιδιά σου.

Και μια μικρή λεπτομέρεια: το βιβλίο κυκλοφόρησε την ίδια μέρα που έγινε η δολοφονική επίθεση στα γραφεία του Charlie Hebdo από μουσουλμάνους εξτρεμιστές που θεώρησαν ότι το έντυπο ρεζιλεύει τη θρησκεία τους. Σοκαρισμένος ο Ουελμπέκ (στην επίθεση αυτή σκοτώθηκε κι ο στενός του φίλος Μπερνάρ Μαρίς) διέκοψε αμέσως τις προωθητικές ενέργειες για το βιβλίο. Ήταν μάλλον η τρομακτική στιγμή που ένιωσε προφήτης.