Λόγος + Τέχνη

H στροφή των ιστοριών προς την περιπέτεια διεύρυνε το κοινό των comics, αυξάνοντας όμως ταυτόχρονα και τους στόχους των επικριτών τους. Είναι φανερό ότι η κρίση του 1954-55 στα αμερικανικά comics τρόμου και τα γκανγκστερικά οδήγησε σε σημαντικές εξελίξεις, αλλά αν εξετάσουμε την περίοδο 1930-70 στο σύνολό της, θα δούμε ότι υπήρχαν δύο αντίθετες απόψεις. Από τη μία πλευρά, πολλοί έβλεπαν τα comics περιπέτειας σαν «παραμύθια που ξυπνούν τα αίματα», μια έντονη μορφή ψυχαγωγίας για τα αγόρια και επομένως θεωρούσαν ότι ουσιαστικά δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας. Μάλιστα πολλοί πίστευαν ότι είναι εκπαιδευτικά και ωφέλιμα. Από την άλλη μεριά, οι διαμαρτυρίες σε βάρος των comics δράσης εντείνονταν σταδιακά, προβάλλοντας επιχειρήματα που είχαν διατυπωθεί αρχικά για τους προκατόχους των comics (στη Βρετανία τα penny dreadfuls και οι φυλλάδες με μυθιστορήματα και στις Ηνωμένες Πολιτείες τα pulp) και έπαιρναν όλο και μεγαλύτερη δημοσιότητα.

Στο υπόβαθρο των αντιδράσεων βρισκόταν η αίσθηση ότι η ίδια η ιδέα της αφήγησης μιας περιπέτειας σε μορφή comics έχει κάτι το χυδαίο. Σύμφωνα με αυτή τη θέση, ακόμη και τα comics που αποτελούν διασκευές κλασικών περιπετειών (τα «ωφέλιμα») δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να εκχυδαΐζουν τη λογοτεχνία. Τα επιμέρους ζητήματα προκάλεσαν ακόμη πιο έντονες αντιδράσεις. Ο μεγαλύτερος φόβος αφορούσε τη βία και ιδιαίτερα η φιλοσοφία του τύπου «ο ισχυρότερος έχει δίκιο». Έτσι, οι πολεμικές ιστορίες με τις συνεχείς σκηνές μάχης και τους ηρωισμούς που στηρίζονται στην αδιαφορία για τις συνέπειες, καταδικάστηκαν από τους επικριτές, όπως και τα comics των σούπερ-ηρώων με τα ατέλειωτα γρονθοκοπήματά τους.

Τα comics με σούπερ-ήρωες επικρίθηκαν επίσης, επειδή εκφράστηκαν φόβοι ότι τα παιδιά μπορεί να προσπαθήσουν να τρυπήσουν τοίχους με τη γροθιά τους, όπως ο Hulk, ή να πετάξουν από παράθυρα, όπως ο Superman. Θεωρήθηκε επίσης αδιανόητο να υπάρχει σεξ σε έντυπα που διαβάζουν παιδιά, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι τα comics με σεξουαλικό περιεχόμενο μπορεί να προσέλκυαν ένα αναγνωστικό κοινό μεγαλύτερης ηλικίας. Παραδείγματα τέτοιου τύπου ήταν τα αμερικανικά γκανγκστερικά comics, όπου οι γυναίκες απεικονίζονταν συστηματικά με πρόστυχο τρόπο. Οι σχολιαστές που ασχολήθηκαν με το θέμα συνήθως συμφωνούσαν με τον Wertham ότι τα comics έχουν ένα «επιθετικό και αφύσικο σεξουαλικό περιεχόμενο».

Αργότερα άρχισαν να δημιουργούνται αντιδράσεις που είχαν πιο πολιτικό χαρακτήρα, ιδιαίτερα με την εμφάνιση του κινήματος των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Φεμινισμού στη δεκαετία του '60. Τα comics δράσης κατηγορήθηκαν συχνά για ρατσισμό, αφού πολλές φορές παρουσίαζαν τους μαύρους κατά στερεοτυπικό τρόπο, ως εγκληματίες ή ως «κοινωνικό πρόβλημα. Αλλά και άλλες μειονότητες είχαν παρόμοια κακή μεταχείριση. Οι Άραβες ήταν ύπουλοι και συνωμότες, οι Ανατολίτες απαθείς σαδιστές και οι Ινδιάνοι άγριοι που μιλούσαν με μονοσύλλαβα. Τόσο στη Βρετανία όσο και στην Αμερική, η συντριπτική πλειοψηφία των δημιουργών ήταν λευκοί.

Η περίοδος αυτή υπήρξε καταστροφική όσον αφορά τα comics ως ελεύθερο μέσο έκφρασης. Η Comics Code Authority διατήρησε την ισχύ της κατά τα τέλη της δεκαετίας του ’60 και ως τις αρχές του ’70, κάνοντας τα comics αμέτοχους παρατηρητές στις εξελίξεις της εποχής (Βιετνάμ, αντιπολεμικό κίνημα, hippies), εξελίξεις οι οποίες άλλαξαν το πρόσωπο της Αμερικής και επηρέασαν βαθιά όλες τις άλλες μορφές τέχνης. Ο Κώδικας άρχισε να χάνει την ισχύ του μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’70, όμως μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες λογοκρισίας, το status quo είχε αλλάξει. Οι εκδότες είχαν στραφεί στον «ακίνδυνο» χώρο των superheroes. Τα comics παρέμειναν κατά κύριο λόγο πολιτικά και κοινωνικά απρόσωπα, καθώς αυτό πλέον πουλούσε, και αυτό είχε συνηθίσει και αποδεχθεί το κοινό. Οι superheroes κατέφευγαν σε άλλους πλανήτες, άλλους γαλαξίες και διαφορετικές διαστάσεις για να πολεμήσουν εχθρούς, μακριά από μια Γη και μια Αμερική των οποίων τα προβλήματα και οι εξελίξεις δεν τους αφορούσαν.