Άλλαι Τέχναι

Ο ίδιος αυτοαποκαλείται «κατασκευαστής εικόνων». Δεν πιστεύει στον διαχωρισμό γλυπτικής και ζωγραφικής, όπως δεν πιστεύει ότι υπάρχουν κινήματα στην τέχνη. Όπως έχει πει και ο ίδιος, «Η τέχνη είναι μια αξία, γι’ αυτό δεν είναι κινηματική. Δεν υπάρχει κίνημα στην τέχνη».

Το 1958 θα κάνει την πρώτη του δυναμική εμφάνιση στον χώρο της σύγχρονης τέχνης, αποτυπώνοντας με μαύρο στένσιλ πάνω σε μουσαμά γράμματα, αριθμούς και σύμβολα, ένα ιδιαίτερο προσωπικό πλαστικό λεξιλόγιο εν είδει κρυπτογραφικής γραφής, που φέρει τον τίτλο Αλφάβητα.

Από το 1960 αρχίζει να προσαρτά στα έργα του αντικείμενα και να εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες της Performance, συνοδεύοντας μερικές φορές τους πίνακές του με μουσική. Μετά από μια καλλιτεχνική διακοπή κάποιων χρόνων για να αναπτύξει το θεωρητικό του έργο, τα τέλη της δεκαετίας του ’60 τον βρίσκουν να έχει αφήσει δια παντός στο περιθώριο τη ζωγραφική ως αναχρονιστική, έχοντας στραφεί στις Εγκαταστάσεις (Installations) με χοντροκομμένα υλικά και στοιχειώδεις κατασκευές με στόχο να ανακαλύψει την αρχέγονη φωνή των πραγμάτων και τις συμβολικές σχέσεις που συνεχίζουν να υπάρχουν στον κόσμο.

Κάπου εκεί, γύρω στο 1967, ο Γιάννης Κουνέλλης θα περάσει, σύμφωνα πάντα με τα μέσα που χρησιμοποιεί και το αισθητικό αποτέλεσμα, στην Arte Povera. Η Arte Povera (Φτωχή Τέχνη), είναι μια τέχνη που συνδιαλέγεται με το κοινό μέσα από ακατέργαστα, ασήμαντα και ευτελή υλικά (πέτρα, άμμος, ξύλο, παλιές εφημερίδες κλπ.), μεταλλάσοντάς τα σε αισθητικά προιόντα με πνευματική ενέργεια, όπως συμβαίνει σε έργα του Pier Manzoni ή ακόμη και σε ταινίες του Pier Paolo Pasolini, στις οποίες ανιχνεύεται η δυνατότητα αποκατάστασης της άμεσης σχέσης ανάμεσα στον παραγωγό άνθρωπο και στο παραγόμενο έργο. Το κοινό, με βάση προσωπικά βιώματα, επαναπροσδιορίζει τη στάση του απέναντι στο έργο και ενεργοποιεί μνήμες εκμεταλλεύομενο συνειρμούς. Η Arte Povera είναι η τέχνη του ευμετάβλητου και του φευγαλέου, έννοιες με ισχυρή παρουσία στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό. Μια τέχνη «τεχνολογικά φτωχή, σ΄έναν κόσμο τεχνολογικά πλούσιο», όπως εύστοχα σημειώνει ο ιστορικός και κριτικός της τέχνης G.C Argan.

Η τέχνη του Κουνέλλη έχει χαρακτηριστεί ως ριζοσπαστική, επιθετική και άμεση. Στα έργα το, ο Γιάννης Κουνέλλης χρησιμοποιεί υλικά, οργανικά ή ανόργανα, αντιπροσωπευτικά της Arte Povera (μαλλί, κερί, ξύλο, κάρβουνο, χρυσός, μόλυβδος) με πλούσιους μορφικούς και συμβολικούς συνειρμούς. Καταφέρνει μέσα από αυτά, να αναδείξει το πολιτικό και πολιτισμικό βάθος των μέσων που χρησιμοποιεί, καθώς και την πρωτογενή ποιητική τους φύση. Με τα έργα του ο Κουνέλλης δεν δίνει απαντήσεις, αλλά θέτει ερωτήματα. Ερωτήματα για τον χώρο, τη μορφή, τη φύση, την ομορφιά, τη λειτουργία της μνήμης, τη βια, την κοινωνία που ζούμε και το ιστορικό περίγραμμα που την καθορίζει. Για την λειτουργία του χώρου στο έργο του, έχει πει ο ίδιος «Ο χώρος έχει μια ιδεολογική αξία. Ο χώρος, όμως, μπορεί να είναι και διακοσμητικός», ενώ η ομορφιά δεν τον απασχολεί τόσο στο σύνολο του έργου του, αφού το ζήτημα της σύγχρονης τέχνης δεν αφορά μόνο την αισθητική της, αλλά και την ηθική και την ιστορία της. Η φύση βιώνεται θετικά στο έργο του, σαν εναλλακτική πρόταση σε μια κατάσταση αποσπασματικών και ανακόλουθων εμπειριών. Τα έργα του Κουνέλλη μας υπενθυμίζουν ότι ο κόσμος κινείται, ο χρόνος δεν σταματάει και ότι υπάρχουν κοινές μνήμες και εμπειρίες ανάμεσα σε ανθρώπους από διαφορετικά μέρη του πλανήτη, με διαφορετική γλώσσα, κουλτούρα και καθημερινότητα. Σ΄αυτό το κοινό παρελθόν, ειδικότερα το ελληνικό, παραπέμπουν τα χρυσά φόντα της βυζαντινής ζωγραφικής και τα σπασμένα εκμαγεία κλασικών γλυπτών που έχει χρησιμοποιήσει σε έργα του.

Ο Γιάννης Κουνέλλης, είναι σήμερα, στα 78 του χρόνια, ένας από τους σημαντικότερους εικαστικούς στον κόσμο με εκθέσεις του να φιλοξενούνται στα μεγαλύτερα μουσεία παγκοσμίως. Όπως έχει πει και ο ίδιος σε συνέντευξή του, «Το επάγγελμα του καλλιτέχνη, είναι το πιο αρχαίο επάγγελμα». Είναι ένα επάγγελμα λοιπόν, που ο Κουνέλλης το έχει αγαπήσει, το έχει υπηρετήσει πιστά και το προάγει μέχρι και σήμερα.