Κ. Ι. Ζαχόπουλος: «Η εικόνα δεν υπηρετεί το σενάριο. Η εικόνα είναι το σενάριο»
Θα ήθελες να μας πεις λίγα λόγια για την ιστορία «πίσω από την ιστορία»; Ο κόσμος όπως τον γνωρίζουμε είναι μη κατοικήσιμος και ένα αγόρι με τον λύκο του περιπλανιούνται πάνω από τα σύννεφα, αναζητώντας «την Ευχή» που θα επαναφέρει τα πράγματα στη θέση τους.
Το “The Cloud” γεννήθηκε από μία φοβία μου για τις αναταράξεις που προκαλούνται κατά τη διάρκεια των πτήσεων. Έτρεμα κάθε φορά που περνούσαμε μέσα από τα σύννεφα. Σε ένα ταξίδι για την Νέα Υόρκη διασχίσαμε με το αεροπλάνο ένα παχύ στρώμα από γκρίζα σύννεφα και βρεθήκαμε να πετάμε πάνω από ένα λευκό χαλί και έμοιαζε λες και το αεροπλάνο ακολουθούσε τον ήλιο.
Έτσι, απρόσμενα, φαντάστηκα έναν ήρωα που ακολουθεί τον ήλιο και ζει πάνω από τα σύννεφα. Μαζί του εμφανίστηκε και το μανιχαϊστικό του αντίθετο που κρύβεται και ενεργεί κάτω από τα σύννεφα και κυνηγάει τον ήλιο προκειμένου να τον σβήσει για πάντα.
Ανάμεσά τους σαν τρόπαιο στάθηκε η Ευχή. Μια ευχή που θα μπορούσε να αλλάξει τα πάντα. Είτε θα μπορούσε να βυθίσει τον κόσμο σε απόλυτο σκοτάδι είτε θα μπορούσε να δώσει στον πλανήτη μια δεύτερη ευκαιρία.
Έτσι γεννήθηκε το μετα-αποκαλυπτικό μας παραμύθι.
Ο σχεδιασμός μου θυμίζει λίγο τα ιαπωνικά comics. Ποιες ήταν οι επιρροές σας;
Πράγματι! Και ο Vincenzo Balzano καί εγώ είμαστε λάτρεις των ιαπωνικών comics και παρακολουθούμε τις εξελίξεις ως αναγνώστες. Προσωπικά, λατρεύω το ιαπωνικό στυλ αφήγησης. Παρόλ’ αυτά το comic μας αντλεί και πολλά στοιχεία από την ευρωπαϊκή παράδοση του Φανταστικού. Έτσι κι αλλιώς, και οι δύο μεγαλώσαμε διαβάζοντας comics απ΄όλον τον κόσμο. Αυτό που θέλω να πω, είναι πως σε ένα τόσο έντονα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον δεν είναι δυνατόν να παράγεις «αμιγώς» αμερικανικό, ιαπωνικό, ή ευρωπαϊκό υλικό. Τα «καθαρά» πράγματα μου φαίνονται τρομακτικά σε όλες τις μορφές τους. Δεν μπορείς ως δημιουργός να μένεις ανεπηρέαστος από τις υπόλοιπες παραδόσεις, αφού είναι έξω από την πόρτα σου! Όπως, επίσης, δεν μπορείς να παραμερίσεις τα υπόλοιπα μέσα. Ο κινηματογράφος, η λογοτεχνία, η επιστήμη, η τηλεόραση και τα βιντεοπαιχνίδια αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία κι εμείς είμαστε το υγρό που ρέει εντός τους.
Γιατί αποφασίσατε να μη δώσετε ονόματα στους ήρωες; Για να υπάρχει δυνατότητα ευρύτερης ταύτισης με τον αναγνώστη ή για κάποιον άλλον λόγο;
Κανένας άνθρωπος δεν έχει όνομα στον κόσμο του “The Cloud”. Ονόματα έχουν μόνο τα μη ανθρώπινα όντα. Η ιστορία μας λαμβάνει χώρα πολλές χιλιάδες χρόνια μετά από την αποκάλυψη. Οι παραδόσεις έχουν ξεχαστεί, οι άνθρωποι φοβούνται να δώσουν ονόματα στα παιδιά τους, γιατί τα θεωρούν κατάλοιπο του παλαιού κόσμου. Από την άλλη, όπως και αν ονομάζεται κάποιος, όταν τον σκεφτόμαστε ή του απευθύνουμε τον λόγο, δεν είναι το όνομά του που συνεκδοχικά μας φέρνει στο μυαλό τα χαρακτηριστικά του. Είναι ολόκληρος ο άνθρωπος που αναγκάζεται να χωρέσει σε λίγες συλλαβές. Τον ήρωά μας δεν χρειάζεται να τον θυμούνται οι αναγνώστες για το όνομα αλλά για τις πράξεις του.
Ο αφηγητής της ιστορίας είναι ο λύκος, το όνομα του οποίου χαρίσατε και στον τίτλο του comic. Εξυπηρετεί κάποιον σκοπό αυτή σας η επιλογή;
Ο λύκος ακολουθεί πιστά τον ήρωά μας. Ζει μαζί του. Έχει μεγαλώσει μαζί του. Τον παρατηρεί, όπως παρατηρεί τον περίεργο ανθρώπινο κόσμο στον οποίο προσπαθεί να επιβιώσει και να περισώσει ό,τι είναι δυνατό. Ο φτερωτός λύκος καταλαβαίνει περισσότερα απ' όσα του καταλογίζουν. Κατανοεί τα ανθρώπινα κίνητρα, τα πάθη αλλά και τους φόβους και τους πόθους όσων τον περιτριγυρίζουν. Είναι ο ανώνυμος μα σοφός ακροατής που περιμένει να πέσει η αυλαία προτού ξεκινήσει τον απολογισμό του έργου.
Οι εικόνες του comic, οι οποίες είναι πράγματι ονειρικές, θυμίζουν σουρεαλιστικούς πίνακες ζωγραφικής. Μαλακές γραμμές, «άδειες επιφάνειες», αφηρημένος σχεδιασμός… Πώς συνδέεται το κείμενο με το σχέδιο και πώς επηρεάζουν τον αναγνώστη οι σχεδιαστικές σας επιλογές;
Η αφήγηση της ιστορίας μας βασίζεται στις εικόνες. Εάν καλύψεις τους διαλόγους μπορείς να διαβάσεις το βιβλίο χωρίς λέξεις. Η εικόνα δεν υπηρετεί το σενάριο. Η εικόνα είναι το σενάριο. Η διήγηση του λύκου εξιστορεί μια δεύτερη ιστορία. Μοιάζουν σαν δυο γραμμές. Η μια ξεκινάει από το παρελθόν και η άλλη από το μέλλον. Κάποτε τέμνονται, κάποτε απομακρύνονται και εντέλει συγκρούονται.
Το comic είναι γεμάτο με αναφορές σε «περίεργα» όντα: o λύκος, ο τρελός βασιλιάς, το τρίτο στοιχείο, ένα κεφάλι αγάλματος Μοάι που μιλάει, δελφίνια που μιλάνε, έξυπνα παχύδερμα. Υπάρχουν συμβολισμοί;
Αναφορές υπάρχουν μα όχι και συμβολισμοί. Τουλάχιστον, όχι ηθελημένα. Η ιστορία μας είναι μια φανταστική αφήγηση μα κατά βάση κυριολεκτούμε (εντός του παράξενου κόσμου του “The Cloud”), πράγμα που κάνουν όλοι οι καλοί παραλογοτέχνες. Παρουσιάζουμε μεν μια σουρεαλιστική πραγματικότητα, μα προσκαλούμε τους αναγνώστες μας να πιστέψουν ακράδαντα σε αυτήν. Έτσι, τα ζώα έχουν αλλάξει ακολουθώντας την πορεία της ίδιας της πραγματικότητας. Οι ελέφαντες εξελίχθηκαν και περπατούν ως άνθρωποι, τα ζώα σκέφτονται και ενεργούν. Ό,τι στον κόσμο μας θεωρείται άψυχο, στον κόσμο του “The Cloud” είναι ζωντανό! Οι άνθρωποι μεταμορφώνονται σε πράγματα, τα ζώα σε ανθρώπους, τα πρώτα μιλούν και οι δεύτεροι σιωπούν. Οι φτωχοί, αυτοί που ωθήθηκαν σε εξαφάνιση έχουν μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία μας.
Μέσω του comic εξετάζετε θέματα δύναμης, θάρρους, αγάπης, χαμού. Αλλά μου φαίνεται ότι ιδιαίτερη βαρύτητα δίνετε και στη σημασία της μνήμης και της ιστορίας.
Η μελέτη της ιστορίας ακονίζει τη μνήμη και αυτή με τη σειρά της διασώζει την ιστορία όπως μπορεί. Ο κόσμος του “The Cloud” δεν έχει γραφή. Η παράδοση είναι προφορική. Οι άνθρωποι, όμως, μετά την αποκάλυψη ξέχασαν και έχασαν τους δεσμούς τους με το Μεγάλο Πριν (έτσι αποκαλούν την ιστορία της ανθρωπότητας πριν την αποκάλυψη). Ασύνδετοι με το παρελθόν, πλέουν σαν χαμένοι προς ένα απρόβλεπτο και μη συγκεκριμένο μέλλον. Σας θυμίζει κάτι το παραπάνω;
Το αγόρι «προσπάθησε να επιβιώσει σε έναν κόσμο χωρίς μέλλον, βρίσκοντας την ελπίδα εκεί που οι άλλοι βλέπουν μόνο σκοτάδι». Θέλετε, ίσως, να μεταφέρετε ένα αισιόδοξο μήνυμα για τις δύσκολες εποχές που ζούμε στους αναγνώστες σας;
Προσωπικά, θα προτιμούσα να κόψω τη γλώσσα μου και να τη φάω ωμή παρά να παρουσιάσω την πολύχρονη κολονοσκόπηση στην οποία έχουν υποβληθεί οι φίλοι και συγγενείς μου σαν μεσοσταθμό πριν την απόλυτη ευτυχία.
Το μοναδικό αισιόδοξο μήνυμα είναι αυτό που κάποιος μπορεί να στείλει στον ίδιο του τον εαυτό. Η ιστορία και η κοινωνία, πόσω μάλλον το κοινοβούλιο, δεν πρόκειται ποτέ να σηκώσει κάποιον στοργικά από το πάτωμα και να του σιάξει το πουκάμισο μέσα από το παντελόνι. Εάν κάποιος υπερβεί εαυτόν, εάν παραμείνει προσηλωμένος ίσως πετύχει.
Τι είναι τελικά η «Ευχή»;
Κάτι που αρχικά μοιάζει άπιαστο. Ένας ευσεβής πόθος. Ένας προορισμός που προϋποθέτει ένα τρομακτικό ταξίδι. Τι αξίζει να αλλάξεις με μια ευχή; Ό,τι έχει συμβεί; Ό,τι συμβαίνει ή ό,τι θα ακολουθήσει; Ο ήρωας του “The Cloud” δεν έχει χάρτη, ούτε οδηγίες χρήσης. Έχει μόνο μια ευκαιρία και την αρπάζει.
Υπάρχει πιθανότητα ελληνικής μετάφρασης του “The Cloud”;
Ναι!!! Το “The Cloud” έρχεται από τις εκδόσεις Webcomics στις αρχές του 2017.
Sites:
www.kizachopoulos.com
www.webcomics.gr
www.boom-studios.com
Συνέντευξη: Ελένη Μαρκ
