Βιβλιοθήκη

Ο Φώτης, ο παπάς ενός χωριού του κάμπου (που η ακριβής του θέση δεν δίνεται) έχει ένα κρίμα να τον βαραίνει από την παιδική του ηλικία, μια ύβρη απέναντι σε ένα θεό εκδικητικό, ένα θεό που διαφεντεύει τη φύση και τα στοιχεία της και επιβουλεύεται τους ανθρώπους. Ο Φώτης, τρομαγμένος από την οργή του, αποφασίζει να αφιερωθεί στην εκκλησία του Χριστού, να γίνει υπηρέτης του και λειτουργός του. Κάτω από την προστασία του Κυρίου νιώθει προστατευμένος, μα για κακή του τύχη, από όλα τα κορίτσια του χωριού, αυτός διαλέγει να παντρευτεί την αλαφροΐσκιωτη, την νεραϊδοπαρμένη, τη 15χρονη Μαριώ. Δεν γνωρίζει ότι κι η Μαριώ έχει ένα κρίμα να τη βαραίνει. Δυο κρίματα μαζί. Πώς θα μπορούσε κανείς στα λογικά του να περιμένει να στεριώσει αυτή η ένωση; Να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα;

Στο σκοτεινό, απειλητικό σύμπαν του συγγραφέα, δεν υπάρχει αίσιο τέλος για κανέναν αφού κανείς δεν το αξίζει. Όλοι είναι ένοχοι για την ανθρώπινη σκληρότητα, για την υπεροψία τους απέναντι σε μια φύση ανίκητη και στα πλάσματά της, μεγάλα και μικρά, είτε αυτά έχουν σάρκα και οστά είτε είναι κακόβουλα αερικά. Τάχα ευσεβείς αλλά σάπιοι, τάχα θεοσεβούμενοι αλλά συμφεροντολόγοι, οι άνθρωποι είναι παραδόπιστοι και μαυρόψυχοι, δεν αξίζουν τη Χάρη, δεν τους πρέπει έλεος και σωτηρία. Ούτε κι ο συγγραφέας φαίνεται να τους έχει σε εκτίμηση: το ύφος του παραμένει ελαφρώς ειρωνικό κι αποστασιοποιημένο κι η ενασχόλησή του με αυτούς περιορισμένη. Για κανέναν από αυτούς δεν μαθαίνουμε τις βαθύτερες σκέψεις, τα συναισθήματα, τα κίνητρά του. Μονοδιάστατοι και αβαθείς γλιστράνε μέσα στην σκοτεινή του ιστορία μόνο για να την υπηρετήσουν.

Η ιστορία του Φώτη και της Μαριώς είναι τόσο σύντομη που οποιαδήποτε επιπλέον αναφορά στην εξέλιξή της θα αποτελούσε spoiler. Μια μικρή αναγνωστική ανάσα που όταν την πάρεις, νιώθεις σχεδόν πως δε σου έδωσε αρκετό οξυγόνο, πως χρειαζόσουν κι άλλο. Κι ωστόσο είναι πολλά τα θέματα που αυτή η ιστορία θίγει: η ελληνική επαρχία του παρελθόντος (ή μήπως και του τώρα;) με τις δοξασίες, τις προκαταλήψεις, τη στενομυαλιά της. Η ψυχική ασθένεια και πώς αυτή αποσιωπάται ή διαστρεβλώνεται ερμηνευμένη ως κακιά στιγμή ή αγιότητα. Η μητρότητα και η μονοδιάστατη παρουσίασή της ως πέλαγος ευτυχίας που δεν αφήνει χώρο για άλλα συναισθήματα. Το θείο κι η εμπορευματοποίησή του, η ανάγκη για ένα θαύμα, ακόμα κι εκεί που πασιφανώς δεν υπάρχει.

Παρόλ’ αυτά τελειώνοντας το βιβλίο αναρωτιέσαι: ήταν όλα τα παραπάνω στ’ αλήθεια θέματα που ήθελε να θίξει ο συγγραφέας; είναι μέσα στις προθέσεις του να μας κάνει να εμβαθύνουμε, να σκεφτούμε, να προβληματιστούμε; Φαίνεται πως αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να ξετυλίξει την ιστορία χωρίς στολίδια, χωρίς τίποτε περιττό, όπως αφηγούνταν οι παλιοί κοντά στο τζάκι τρομαχτικές ιστορίες για να επικαλεστούν αργότερα τα τέρατα και τα ξωτικά τους, ώστε να συνετίσουν τα άτακτα παιδιά. Ή μπορεί να ήθελε να αφηγηθεί την ιστορία, γιατί έπρεπε να τη βγάλει από μέσα του και να μας την μοιράσει σαν αντίδωρο, κάνοντας μας κοινωνούς ενός σκοτεινού κόσμου που «μιλάει» από μέσα του. Αν αυτός ήταν ο στόχος του, αναμφισβήτητα τον έχει πετύχει. Και επιπλέον, έχει κερδίσει την προσοχή μας για τα μελλοντικά συγγραφικά του βήματα.

Εύσημα πρέπει να αποδοθούν στις εκδόσεις Δώμα για το εξαιρετικό εξώφυλλο, που σε συνδυασμό με τον τίτλο, μοιάζει με απειλητικό καληνύχτισμα που σε προετοιμάζει για το χειρότερο, για τέρατα μέσα στην ντουλάπα και λάμιες κάτω από το κρεβάτι, μια πρόγευση ατόφιου φόβου και απόκοσμης ανησυχίας, φτιαγμένο από το ίδιο υλικό που είναι φτιαγμένοι κι οι εφιάλτες μας. Μερικές φορές είναι αναπόφευκτο και κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλο, όσο κι αν ξέρεις ότι το περιεχόμενο είναι αυτό που μετράει. Τουλάχιστον στο συγκεκριμένο βιβλίο, το περιεχόμενο σε αποζημιώνει.