Βιβλιοθήκη

Η καλλονή ποζάρει στο εξώφυλλο περιοδικού ποικίλης ύλης. Τέλειο μακιγιάζ, τέλειο φινίρισμα, αψεγάδιαστη έχει κιόλας κερδίσει όλες τις καρδιές. Απόδειξη πως οι περαστικοί που στέκουν για μια είδηση της τελευταία στιγμής στα ποδοσφαιρικά, δεν παραλείπουν να ψηλαφίσουν εκείνο το εξώφυλλο προτού ξεχυθούν για ένα μικρό ή μεγαλύτερο σκοπό, τίποτε σπουδαίο μα κάτι απ΄όλα όσα μας εξαντλούν, ασήμαντα και καθοριστικά την ίδια στιγμή. Το κορίτσι χαμογελά και έχει μια στάση γεμάτη αυτοπεποίθηση. Η δυναμική της πόζα ταιριάζει γάντι με τον χάλυβα μιας μισοτελειωμένης οικοδομής. Φτιαγμένη από ένα καινούριο υλικό αντίστοιχης αντοχής, η νέα γυναίκα διαθέτει φροντισμένο μακιγιάζ, μια απέραντη γκάμα ασχολιών και την ίδια στιγμή μια γεμάτη, επαγγελματική ζωή. Είναι ανεξάρτητη, περισσότερο από όσο υπονοεί το ύφος της. Πρόκειται για την νέα γυναίκα, εκείνη που καταλαμβάνει λίγο λίγο τον χώρο που της στέρησαν οι εποχές. Και αν είναι όμορφη, δεν διαθέτει ίχνος προστυχιάς και με δυσκολία θα μπορούσε κανείς να μην υποψιαστεί πως για χάρη της και μόνο το μέλλον ανήκει στις γυναίκες. Μέσα σε εκείνο το κορίτσι κυλά ο πυρετός και ο ενθουσιασμός, μια αντίστιξη στο γενικότερο πένθος του καιρού. Εκείνο το κορίτσι, γινόταν μες στο εξώφυλλό της κάτι που δεν υπήρξε ποτέ. Η νέα, όμορφη, δυναμική και αυτόνομη γυναίκα του καινούριου αιώνα. Το αφοπλιστικό της πορτραίτο φιγουράρει στα σχοινιά του μαγαζιού και μοιάζει με νησί, με χώρο αυτόνομο και με εξορία από το γκρίζο έργο της πόλης που ετοιμάζεται να ανέβει στην σκηνή.

Ποζάρει με μια συγκρατημένη ηδυπάθεια. Ίσως την λένε Αρετή. Μα δεν έχει καμία σχέση με την γυναίκα του μυθιστορήματος του Αρμού με τίτλο «Καλό δρόμο, Αρετή». Η Χρύσα Χρονοπούλου – Πανταζή, δρ. Φιλοσοφίας και καθηγήτρια φιλόλογος με πλούσια βιογραφικό και θέσεις ευθύνης που μαρτυρούν την υψηλή κατάρτιση και την βαθιά αίσθηση του λειτουργήματος που επιτελεί, δεν εμφανίζεται για πρώτη φορά με το μυθιστόρημα των εκδόσεων Αρμός. Παιδαγωγικές και ιστορικά βιβλία περιλαμβάνονται στο πλούσιο συγγραφικό της έργο. Από το 1992 ως την παρούσα έκδοση από τον Αρμό η συγγραφέας και καθηγήτρια παραμένει αφοσιωμένη στο διδασκαλικό έργο. Το μυθιστόρημά της που παρουσιάζει αυτό εδώ το σημείωμα συνιστά την πρώτη λογοτεχνική της έκδοση, επικεντρωμένη και αυτή στα μεγάλα προβλήματα του καιρού μας. Η θέση της γυναίκας, η ατομική ελευθερία, η βία και τ΄αντίθετό της η ανθρωπιά, η καλοσύνη και η μοχθηρία του κόσμου, το ζύγιασμα της μεγάλης απόφασης, όλα διατρέχουν σαν φλέβες ξεχωριστές αυτό το μυθιστόρημα. Μια ιστορία βγαλμένη από τις συνήθειες της ζωής, όπως διαμορφώνεται μες στην ατμόσφαιρα της απομονωμένης ηθικά, ελληνικής επαρχίας. Η Αρετή που θα μπορούσε να κουβαλά ένα άλλο φορτίο και ένα άλλο όνομα, κερδίζει την ζωή της κόντρα στα ήθη και τα έθιμα της εποχής της. Έχει δικαίωμα να ποζάρει και εκείνη σε ένα εξώφυλλο, παράδειγμα της καλής λογοτεχνίας που βάζει το ανθρώπινο στην πρώτη γραμμή των απαντήσεων του.

Η Αρετή παραμένει μια σταθερά σε δύσκολους καιρούς, υποκύπτει και βρίσκει πάλι τη θέληση, το κουράγιο που απαιτεί ένα καινούριο ρόδο για να βγει στο φως. Απέραντες προσωπογραφίες, μορφές ηρωικές που διακριτικά χαρίζουν λίγη ελπίδα στον κόσμο και άλλοι εκφραστές της πιο σκοτεινής πτυχής μας, κοσμούν το τέμπλο αυτής της βιογραφίας που και αν χαρακτηρίζεται ως μυθιστορηματική, εντούτοις δεν είναι λίγοι εκείνοι που έχουν ακούσει για μια Αρετή, για μια ταπεινωμένη ζωή, για πένθη και αναστάσεις προσωπικές. Στο επίκεντρό τους ένα κορίτσι, άγουρο και αδοκίμαστο, ααναθρεμμένο για τις υποχρεώσεις του συζυγικού βίου. Διδάσκεται τις χίλιες και μία όψεις του κόσμου και έχει στο φόντο τα Τζουμέρκα, τα σκαρφαλωμένα χωριά με την απαραβίαστη συνθήκη της ζωής, με τις κορυφές, το χιόνι και την πέτρα. Μες σε τούτο τον κόσμο που η κυρία Χρονοπούλου – Πανταζή αναπλάθει, θαρρείς από ακούσματα και μαρτυρίες ένα κορίτσι μεταμορφώνεται σε γυναίκα, σε σύμβολο και μέγεθος, σε ένα από εκείνα τα πρότυπα που στέκουν ανθεκτικά σε όλους τους καιρούς. Είναι η Αρετή, ένα ανόθευτο κορίτσι, μια ύπαρξη ασυμβίβαστη,  που γυρεύει τον προορισμό και το νησί της. Είναι καμωμένη από υπομονή και οπλισμένη με θέληση ικανή να αλλάξει  την προεξοφλημένη της ζωή. Και το κατορθώνει μες στις σελίδες του μυθιστορήματος χάρη σε αυτό το υπεράνθρωπο μεγαλείο της, την αφοσίωση και την ανθρωπιά που την καθιερώνει στην συνείδηση του αναγνώστη. Μια αρχαία ηρωίδα, μια άρνηση φωτεινή από ετούτη την Αντιγόνη που κρατά όρθιο τον κόσμο με την καλοσύνη και το σθένος της. Οδοιπορεί στις κορυφές της Ηπείρου, αυτής της εσχατιάς για την ευρωπαϊκή οικογένεια, φτωχή στα μέσα μα πλούσια στην ψυχή της. Διατρέχει τα άγνωστα χωριά, διαβαίνει τα ρουμάνια τους, κρύβεται στο σκοτάδι για να σταθεί κάποτε ολόσωμη στο φως, στοιχείο εκείνων που στέκουν υψηλότερα. Συνιστά χάρισμα αυτού εδώ του βιβλίου η αφοσιωμένη καταγραφή της βιογραφίας ενός κοριτσιού. Η συγγραφέας, παραχωρεί στην Αρετή της όλα εκείνα τα χαρίσματα που στερεώνουν σαν φλόγες τους μεγάλους χαρακτήρες, αυτούς που μας ευεργετούν μες στις λογοτεχνικές σελίδες των έργων και κατορθώνουν να ξαναγράψουν το πεπρωμένο τους. Ένας τέτοιος χαρακτήρας είναι η Αρετή που γίνηκε Βασιλική Ρίζου και έπειτα η καταξιωμένη πια Αρετή Νίκα, που έσβησε τα ίχνη της παλιάς της ζωής και διεκδίκησε κάτι από το όνειρό της. Και αν άλλαξε το όνομά της δεν το έκανε από δειλία, μα γιατί ξαναγεννήθηκε στις κορυφές του τόπου της και βρήκε τις απαντήσεις στα πράγματα τα υλικότερα και τους ανθρώπους τους ταπεινότερους, δείγματα μοναδικά της εγχώριας καλοσύνης μας, εκείνης που στέκει ορθοστάτης ολόκληρης της ταυτότητάς μας.

«Καλό δρόμο, Αρετή». Και ο τίτλος του μυθιστορήματος της Χρύσας Χρονοπούλου–Πανταζή μεταβάλλεται στο είδος της ευχής που αρκεί να συνοδεύει όλα τα κορίτσια εκεί έξω. Όσα γυρεύουν έναν δρόμο και όσα ακόμη δεν πιστεύουν στους καιρούς που έρχονται, όσα δεν μπορούν ακόμη να συγχωρέσουν τους ανθρώπους. Στα μωλωπισμένα κορίτσια κάποιου αθηναϊκού ακάλυπτου, στα θύματα του trafficking και στις γυναίκες που έζησαν για δεκαετίες με έναν ξένο στο πλάι τους, για όλα τα κορίτσια των μοντέρνων μας καιρών, στέκει σαν αναμμένη μαρκίζα η ευχή που γίνεται τίτλος στην καινούρια έκδοση του Αρμού. «Καλό δρόμο, Αρετή», από καρδιάς.