Κινηματογράφος: Ροπή στο ιδεατό ή όχι;
Οι άνθρωποι έλκονται σε βαθμό εκστασιασμού από το κακό, το βλαβερό, το επικίνδυνο, με μια λέξη από τον πειρασμό – κατάλοιπο απο τους βιβλικούς μας προγόνους: κάπνισμα, αλκοόλ, ναρκωτικά σε ακραίες περιπτώσεις προβάλλονται ωσάν πρόδομοι του ανακτόρου της ικανοποίησης. Όλοι θυμούνται την Marla (Helena Bonham Carter) του “Fight Club” να εκπνέει επιβλητικά τον καπνό του τσιγάρου της, ο οποίος την πλαισιώνει ως άλλο πέπλο ηδονής και μυστηρίου. Ή τον James Bond να πίνει αδιάκοπα τα shaken not stirred martini του αγνοώντας την ύπαρξη του νερού ως μέσο ενυδάτωσης του ανθρώπινου οργανισμού.
Ας μην γίνει λόγος για τις περιπτώσεις του χωρισμού και της απώλειας, της προβολής ενός κλίματος απελπισίας και αυτολύπησης, όπου σε αρκετά μεγάλο κομμάτι της φιλμικής παραγωγής, τα δυο παραπάνω συνδυάζονται: κάπνισμα, αλκοόλ, μονόλογος, αλκοόλ, κάπνισμα, διάλογος και τανάπαλιν. Και φυσικά δεν λείπουν οι σκηνές όπου παρουσιάζονται συνήθειες άκρως επικίνδυνες τόσο σε ατομικό όσο και κοινωνικό επίπεδο: ναρκωτικά, φάρμακα, τζόγος. Κυρίως τονίζεται η αρνητική πλευρά του εθισμού, όμως αλήθεια, πόσοι από όσους παρακολούθησαν τα “Ocean's Eleven” ή “Casino Royale,” δεν πόθησαν να ρισκάρουν ένα διόλου λογικό ποσό στις λαμπερές αίθουσες των καζίνο; Και πόσες φορές, οι ουσίες δεν εμφανίζονται ως μέσο απελευθέρωσης και διασκέδασης από μεσοαστούς μέχρι μεγιστάνες, με τη μορφή «καραμελίτσας» ή «γραμμής» – βλέπε τον χαρακτήρα της Lily (Mila Kunis) που δίνει έκσταση στην Nina (Natalie Portman) στην ταινία “Black Swan”.
Δυσάρεστη παραδοχή, αλλά τέτοιου είδους εθισμοί θεοποιούνται (και ίσως η θεοποίηση αυτή που παρατηρείται σε ορισμένες ταινίες να συνιστά αντανάκλαση της κατάστασης που επικρατεί στην πραγματικότητα) ειδικά από τον καλλιτεχνικό χώρο, και προβάλλονται κατ' επανάληψη λόγω της υποτιθέμενης, σε ορισμένες περιπτώσεις, ανάγκης για ρεαλιστικότητα. Είναι, όντως, αυτός ο λόγος, ή μήπως είναι κυρίως η ατέρμονη προσπάθεια των ανθρώπων του θεάματος να προκαλέσουν, εκμεταλλευόμενοι την εμπορικότητα των σκοτεινών εθισμών; Γιατί όσα δεν μπορείς να δεις ή να δοκιμάσεις στην πραγματικότητα, θα θελήσεις να τα δεις στην μεγάλη οθόνη. Και αν αυτό είναι το πρώτο βήμα για την εξοικείωση με θανατηφόρες συνήθειες; Και αν στη συνέχεια θεμελιώνεται ένα κλίμα απενεχοποίησής τους; Μην ξεχνάμε ότι η έκθεση των ανηλίκων ή νεαρών ενηλίκων σε σκηνές όπου κυριαρχεί η κατάχρηση ουσιών είναι κατακλυσμιαία και πιθανότατα ασκεί επίδραση σε πιο ευάλωτες ηλικίες. Υπενθυμίζω το στυλό-τσιγάρο, παιχνίδι μίμησης των παιδικών μας χρονών.
Ρεαλισμός και υπόγειος βίος δεν ταυτίζονται, ούτε αντιπροσωπεύουν την ζωή της πλειονότητας των ανθρώπων όπως εμείς, των κοινών θνητών. Ο κινηματογράφος, σαφώς και οφείλει να προβάλλει εικόνες έξω από την πραγματικότητά μας, αλλά μάλλον έχει παραμεληθεί τρόπον τινά το ζήτημα των ορθών προτύπων, που κάποτε αποτελούσε βασική επιδίωξη των δημιουργών. Τα χρόνια της αθωότητας έχουν πλέον χαθεί και χάρισαν απλόχερα τη θέση τους σε πιο ζοφερές εκδοχές του κόσμου.
