Άλλαι Τέχναι

Το σύνολο σχεδόν της δουλειάς της Leonora Carrington είναι αυτοβιογραφικό και αναπαριστά το χάος που άνοιξε διάπλατα τις πόρτες του στους κόσμους των φανταστικών πλασμάτων και των παράξενων τελετουργικών. Οι δύο αυτές έννοιες αντιπροσώπευαν τη βάση για όλους τους πολιτισμούς ή και μεμονωμένους ανθρώπους που είχαν ξεριζωθεί κι αναζητούσαν νέους τρόπους για την αποκατάσταση της κατανόησης του ανθρώπινου πνέυματος, σε μια περίοδο βίαιων πολιτιστικών μεταβάσεων.

Το 1937 γνωρίστηκε σε ένα πάρτυ στο Λονδίνο με τον Max Ernst, και οι δυο τους ξεκίνησαν να συζούν στην Προβηγκία. Το ζευγάρι χωρίστηκε το 1941, όταν ο Ernst συνελήφθη από την Γκεστάπο, οπότε και η Carrington απέδρασε στη Μαδρίτη. Ο αποχωρισμός αυτός είχε ως τραγικό επακόλουθο η Carrington να υποστεί νευρικό κλονισμό, να εισαχθεί παρά τη θέλησή της σε ψυχιατρείο όπου και της χορηγήθηκε η ουσία Cardiazol, η οποία προκαλούσε ακούσιους σπασμούς σχεδόν ταυτόσημους με αυτούς του ηλεκτροσόκ. Κατόπιν μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Λισαβώνας, από όπου κατάφερε να δραπετεύσει με τη βοήθεια ενός φίλου του Pablo Picasso και να διαφύγει στο Μεξικό.

Οι μεγαλειώδεις ιδέες της Leonora Carrington είναι στην ουσία η πιστοποίηση του τρόπου γέννησης των μύθων. Ο άνθρωπος από τους προϊστορικούς χρόνους δημιουργούσε με τη φαντασία του τους δικούς του θεούς, οι οποίοι εξελίσσονταν σε μια πορεία παράλληλη με αυτήν της ανθρώπινης ιστορίας.

Οι χιλιάδες χαρακτήρες που επινόησε, τα σκηνικά στα οποία τους τοποθέτησε, και οι ιστορίες που είχαν να αφηγηθούν, αποτελούν ακλόνητη απόδειξη πως η τέχνη μπορεί να απελευθερώσει τον συμβατικό τρόπο σκέψης. Έβλεπε τον κόσμο όπως ακριβώς τον έβλεπε ο άνθρωπος των σπηλαίων, πολύ πριν καταγραφούν οι πρώτοι μύθοι, πολύ πριν την ίδρυση του σουρρεαλιστικού κινήματος, πολύ πριν από τον Bosch και τον Dali. 

H «μεταμόρφωση» ήταν ένα μέσο συμβολισμού με το οποίο έπαιξε στα περισσότερα έργα της. Η τέχνη που ανέπτυξε είχε να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τις συνεχόμενες αλλαγές που αναπόφευκτα συμβαίνουν με το πέρας του χρόνου. Μία μορφή προκύπτει μέσω μιας άλλης, αντανακλώντας τη ματιά του μποέμ καλλιτέχνη, που ζει ανακαλύπτοντας καθημερινά μια καινούρια πτυχή του εαυτού του. 

Τα υπερφυσικά της πλάσματα είναι κοινωνικά, γευματίζουν σαν κι εμάς σε ένα τραπέζι, ή άλλοτε παίζουν πινγκ πονγκ, φορούν μοντέρνα ρούχα και αξεσουάρ. Τα πουλιά και τα υπόλοιπα ζώα δεν αποτελούν τα θύματα μιας θυσίας, αντιθέτως είναι επικεφαλής των τελετών. Η φύση απεικονίζεται συνήθως ανάλαφρη και ζωηρή υποδηλώνοντας την πολυθεϊστική προσέγγιση της Carrington ως προς την πίστη.

Η Carrington άσκησε οξεία κριτική στην κυβέρνηση του Μεξικό. Στις 13 Αυγούστου του 1968 έγραψε για το έργο της “Lepidoptera” πως το πορτραίτο δεν είναι κάποιου πολιτικού ή ασφαλίτη, ούτε κάποιου που ανήκει στον στρατό, κακοποιεί ή δολοφονεί. Αυτή η εικόνα ήταν ελεύθερη, ήθελε να κρατήσει αυτή την ιδιότητα. Η παραπάνω συνοδευτική σημείωση ήταν ένα δείγμα της αλληλεγγύης της προς τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, που βρίσκονταν σε αναβρασμό, και ταυτόχρονα της περιφρόνησής της απέναντι στο ολοένα πιο καταπιεστικό καθεστώς.

Στις 2 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου, η κυβέρνηση προχώρησε σε βίαιη διάλυση των φοιτητικών διαδηλώσεων, που κατέληξε σε τραγωδία με τον φρικτό τραυματισμό και τον θάνατο πολλών φοιτητών. Το γεγονός αυτό συγκλόνισε την Carrington, η οποία -αηδιασμένη από τις εξελίξεις- εγκατέλειψε για ένα διάστημα το Μεξικό. Δεν παρέλειψε ωστόσο να τιμήσει προσωπικά τον γιατρό Fernando Ortiz Monasterio, που είχε φροντίσει τους τραυματίες της σφαγής, απεικονίζοντάς τον στον πίνακα “Operation Wednesday”.

Η Leonora Carrington έμεινε στην ιστορία για δύο λόγους. Αρχικά, ο πίνακάς της “Juggler” πωλήθηκε σε δημοπρασία έναντι του ποσού των 713.000 δολαρίων, το οποίο ήταν και το μεγαλύτερο ποσό που δόθηκε ποτέ για την απόκτηση έργου οποιουδήποτε εν ζωή σουρρεαλιστή καλλιτέχνη. Όταν απεβίωσε σε ηλικία 94 ετών ήταν και η τελευταία εναπομείνασα καλλιτέχνις του σουρρεαλιστικού κινήματος.