Βιβλιοθήκη

Πρωταγωνιστές του βιβλίου τέσσερις φίλοι που μετά την αποφοίτησή τους μετακομίζουν στη Νέα Υόρκη, κουβαλώντας ο καθένας τα όνειρα και τις φιλοδοξίες του. Σύντομα όμως γίνεται προφανές ότι τον κεντρικό ρόλο κρατά ο μυστηριώδης και βασανισμένος Τζουντ, τόσο χαρισματικός όσο και απόμακρος. Κρύβει φοβερά μυστικά για το παρελθόν του, μυστικά που φανερώνονται στον αναγνώστη αργά και βασανιστικά: εγκατάλειψη από τους γονείς του, παιδική ηλικία σε ιδρύματα, συστηματική και βάναυση κακοποίηση, πορνεία, αρρώστια. Τα μυστικά του τον ορίζουν ολοκληρωτικά – τον κυνηγούν σαν αιμοδιψείς ύαινες, τον κάνουν να πιστεύει ότι δεν αξίζει τίποτε, ότι δεν αξίζει να ζει. Μπαίνοντας στην ενήλικη ζωή του, πολύ γρήγορα βρίσκεται περιστοιχισμένος από ανθρώπους που τον αγαπούν άνευ όρων, αλλά το αίσθημα ότι δεν αξίζει την αγάπη αυτή τον ταλανίζει αμείωτο και κυριαρχεί στη ζωή του. 

Η Yanagihara με μαεστρία και σταθερό χέρι μας οδηγεί στα σκοτεινά, τρομακτικά μονοπάτια του μυαλού του ήρωά της, όπου είναι φανερό ότι δεν υπάρχει ούτε μια γωνιά να ξαποστάσει από τις εμμονές και τις αναμνήσεις του. Καθώς η πλοκή εξελίσσεται νιώθουμε όλο και περισσότερο κοντά του, όλο και περισσότερο συμπάσχοντες και συμπονούντες. Μέσα στο μυαλό μας αναδεικνύεται ως σύγχρονος τραγικός ήρωας, όμορφος και καταραμένος, αδικημένος από μια αμείλικτη μοίρα που του αρνείται τα πάντα ή του τα προσφέρει προσωρινά, μόνο και μόνο για να του τα αρπάξει πάλι με μεγαλύτερη αγριότητα, αφήνοντας τον συντετριμμένο.

Ο παράγοντας τύχη και η σημασία του για την ανθρώπινη ζωή είναι μια από τις βασικές ιδέες που διατρέχουν το βιβλίο, ένα ερώτημα που μοιάζει να αντηχεί από την αρχή ως το τέλος του: ποια ουράνια δύναμη αποφασίζει να δίνει σε μερικούς ανθρώπους τα πάντα και σε άλλους λιγότερο κι απ’ το τίποτα. Είμαστε έρμαια τελικά της μοίρας μας ή ορίζουμε με τις αποφάσεις μας τη ζωή μας; Η ζωή του Τζουντ επιχειρηματολογεί υπέρ του πρώτου. Στον πυρήνα του βιβλίου και η παιδική κακοποίηση και πώς αυτή καθορίζει τη μετέπειτα ζωή των θυμάτων σε έναν κόσμο όπου δεν υπάρχουν μηχανισμοί για να προστατεύονται επαρκώς τα παιδιά και οι φροντιστές τους είναι συχνά οι πιο βίαιοι κακοποιητές τους. Τέλος, το βιβλίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ύμνος στη φιλία που γίνεται πυξίδα και στήριγμα για τους ανθρώπους ακόμα και στους πιο σκοτεινούς τόπους, ακόμα και μέσα στα πιο άγρια σκοτάδια. 

Βέβαια, δεν θα μπορούσε κανείς να παραβλέψει και κάποιες αδυναμίες που παρουσιάζει το βιβλίο. Πρώτα από όλα, η πλοκή μοιάζει να εξελίσσεται μέσα σε κενό: καμιά αναφορά στο πολιτικό ή ιστορικό πλαίσιο, λες και οι ΗΠΑ έμειναν ανέγγιχτες από κοσμοϊστορικά γεγονότα όπως η πτώση των Δίδυμων Πύργων ή η οικονομική κρίση. Είναι εμφανής o σκοπός της Yanagihara να κρατήσει την προσοχή των αναγνωστών στον μικρόκοσμο των τεσσάρων φίλων, πέρα από τον οποίο τίποτε δεν φαίνεται να έχει βαρύτητα ή αξία. Ωστόσο, μοιάζει αφύσικο όταν οι άνθρωποι μέσα στο βιβλίο συναντιούνται, συζητούν και διαφωνούν με ένταση για οτιδήποτε άλλο εκτός από την πολιτική κατάσταση και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Επιπλέον, οι γυναικείοι χαρακτήρες είναι από ασήμαντοι έως ανύπαρκτοι. Η ίδια η συγγραφέας δήλωσε ότι, επιθυμώντας να εξερευνήσει την έλλειψη φαντασίας της αμερικανικής κουλτούρας σχετικά με το τι σημαίνει να είναι κανείς άντρας, έδωσε την πρωτοκαθεδρία στους αρσενικούς ήρωες. Είναι όμως αυτή ακριβώς η επιμονή της (καθώς και οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις πολλών χαρακτήρων) που έκανε κάποιους κριτικούς να χαρακτηρίσουν το βιβλίο της gay μυθιστόρημα. Τέλος, οι χαρακτήρες των ηρώων φαντάζουν συχνά «επίπεδοι», έτσι που καταλήγουν να μην είναι αληθοφανείς: οι τρεις φίλοι του Τζουντ είναι τόσο γενναιόδωροι και δοτικοί που νιώθεις ότι το μόνο που τους λείπει είναι το φωτοστέφανο, ενώ ο ερωτικός του σύντροφος Κάλεμπ είναι αποκλειστικά και αδικαιολόγητα κακός που νιώθεις ότι μόνο τα κέρατα του λείπουν. Οι άνθρωποι στο σύμπαν της Yanagihara είναι συχνά μονοδιάστατοι σαν ήρωες της όπερας: απόλυτα καλοί ή απόλυτα κακοί. 

Όσο κι αν αναγνωρίζει όμως κάποιος τα τρωτά σημεία του βιβλίου, είναι σχεδόν αδύνατο να μην υποκύψει στη γοητεία του. Παραμένει ένα βιβλίο σπαρακτικό και συνταρακτικό, που εμπλέκει συναισθηματικά τον αναγνώστη και αφήνει μεγάλες υποσχέσεις για το συγγραφικό μέλλον της Yanagihara. Με δυο λόγια, ένα βιβλίο που αξίζει κανείς να διαβάσει. 

*Το βιβλίο έχει λάβει το Βραβείο Λογοτεχνίας Kirkus και έχει πάρει τον τίτλο του καλύτερου βιβλίου μυθοπλασίας στα British Book Industry Awards, ενώ ήταν και στη βραχεία λίστα για το βραβείο Booker για το 2015.
*Γράφτηκε μέσα σε μόλις 18 μήνες.
*Πρόκειται να μεταφερθεί στη μικρή οθόνη ως μίνι σειρά.