Art Outside the Core

Μια «τρελή» που τρέχει έξαλλα στον δρόμο, είναι κάτι τελείως διαφορετικό απ’ αυτό που βλέπουμε και καταλαβαίνουμε. Φτάνει μόνο να ξέρουμε την ιστορία της. Κι αυτός ακριβώς είναι ο σκοπός του αριστουργηματικού φιλμ του Lukas Moodysson. Δεν επενδύει απλώς πάνω στον άνθρωπο αλλά μας υποβάλλει παροιμιωδώς την ανάγκη της αγωνίας και του στοχασμού. Μετουσιώνει την κοσμοθεωρία της δυτικής κουλτούρας και μας τοποθετεί (έστω και για το λίγο του έργου) σε θέση αληθινής ευθύνης, έτσι που μόνο μια ερώτηση διαπερνάει την ουσία της ταινίας και το μυαλό του θεατή. «Γιατί καταλήξαμε στη γυναικεία τραγωδία;». «Πως δημιουργήσαμε έναν τόσο τρομαχτικό κι ανθρωποφάγο πατριαρχικό πλανήτη;».

Οι γυναίκες δεν έχουν καμία ανάγκη προστασίας και καθοδήγησης από κανέναν, κι ούτε ποτέ είχαν! Οι έμφυλες διακρίσεις όμως –κι οι πάσης φύσεως διακρίσεις- έχουν ένα σαφές κοινωνικό έρεισμα και προφανή κοινωνική νομιμοποίηση. Κι αυτή η κουλτούρα είναι που καλούμαστε κάθε μέρα να αντιμετωπίσουμε. Ο ακραίος συντηρητισμός, που εκφέρεται κι υπηρετείται πρωτίστως από σχηματισμούς και πρόσωπα της Νέας Δεξιάς (από το ρηγκανισμό και το θατσερισμό μέχρι τους Γερμανούς χριστιανοδημοκράτες και τους εγχώριους… τηλεπωλητές) δημιουργεί προϋποθέσεις «κανονικοποίησης» και περιχάραξης του κοινωνικού βίου, με αποτέλεσμα εκείνος που βρίσκεται έξω από τις «θεωρητικές» γραμμές που ρυθμίζουν τη συλλογική μας πραγματικότητα, να αντιμετωπίζεται σαν παράσιτο, να διώκεται, να ποινικοποιείται και τιμωρείται με τον πιο βάναυσο τρόπο. Ομοφυλόφιλοι, μετανάστες, γυναίκες που ντύνονται προκλητικά και χάνουν την ικανότητα άμωμου συλλήψεως… είναι οι άλλοι! Δεν είναι εμείς. Καλλιεργείται καθημερινά μια κανιβαλιστική «αλήθεια» που γεννάει ρατσισμό, μίσος και σεξισμό. Καλλιεργούνται άρρωστες σκέψεις. Βαθαίνει η κοινωνική σήψη και κυριαρχεί μόνο ο «θάνατος», πνευματικός και πραγματικός.

Δεν είμαι οπαδός στρουκτουραλιστικών θεωριών και υπερβατικών προσεγγίσεων του θέματος. Όλοι -ή τουλάχιστον οι περισσότεροι- λέμε αστεία στις παρέες μας ή χρησιμοποιούμε λέξεις που «διαλύουν» τα στεγανά της αλληλεγγύης. Δεν είναι όμως αυτή η γενεσιουργός αιτία του προβλήματος. Οι εσωτερικοί κώδικες επικοινωνίας είναι κάτι ολότελα διαφορετικό από τις κοινωνικές σχέσεις κι από τη ρήξη των διαπροσωπικών συμβάσεων. Οι φεμινίστριες –και πιο συγκεκριμένα το ριζοσπαστικό κομμάτι αυτών- ήταν αυτές που πρώτες έφεραν την πολιτική και την ιδεολογία «εντός του σπιτιού». Κι έχουν απόλυτο δίκιο! Η γυναικεία απελευθέρωση είναι υπόθεση όλων μας! Απαιτείται τώρα, περισσότερο παρά ποτέ, ανυποχώρητος αγώνας απέναντι στην εξουσία και τον πατερναλιστικό τρόπο σκέψης. Απαιτείται εντός των ερωτικών σχέσεων, εντός των μικρών κοινοτήτων, εντός των παρεών, εξάλειψη οποιουδήποτε κοινωνικού στερεοτύπου και πάταξη της πατριαρχικής κουλτούρας. Τώρα, περισσότερο παρά ποτέ. Για την επόμενη Lilja.

βενσερέμος κι εις το επανιδείν