Λογοτεχνικός φόρος τιμής στον μετρ του σασπένς
Α. J. Finn είναι το ψευδώνυμο του 38άχρονου Daniel Mallory, επιμελητή εκδόσεων με σημαντική εμπειρία σε εκδοτικούς οίκους σε Λονδίνο και Νέα Υόρκη, που λόγω της επαγγελματικής του ιδιότητας επέλεξε να «μεταμφιεστεί» στην αρχή της συγγραφικής του καριέρας. Έχει πτυχίο στη λογοτεχνία από το Πανεπιστήμιο του Duke, ενώ συνέχισε με μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στην Οξφόρδη, εστιάζοντας στο συγγραφικό έργο των Patricia Highsmith, Graham Greene και Henry James. Στην εφηβεία του ανακάλυψε τον Hitchcock και τη μαγεία των κλασικών ταινιών του Hollywood, ενώ ξεκίνησε να γράφει τη «Γυναίκα στο παράθυρο» έχοντας κατά νου τη συγγραφή ενός βιβλίου που να θυμίζει ταινία. Tο αποτέλεσμα σίγουρα τον αντέμειψε αφού καθένα από τα 100 μικρά κεφάλαια του βιβλίου ξετυλίγεται κινηματογραφικά, σαν σκηνή ενός καλογυρισμένου film noir.
Η Άννα Φοξ είναι η ηρωίδα του ψυχολογικού θρίλερ που υπογράφει ο Finn, μια γυναίκα 38 ετών, παιδοψυχολόγος στο επάγγελμα, που ζει παρέα με τον γάτο της τον Παντς σε μία τετραόροφη μονοκατοικία της Νέας Υόρκης. Η Άννα πάσχει από έντονη αγοραφοβία και από ένα μετατραυματικό σοκ, και λόγω της ψυχικής της κατάστασης αδυνατεί να διαβεί το κατώφλι του σπιτιού της τους τελευταίους 10 μήνες της ζωής της – με άλλα λόγια έχει υποβάλει τον εαυτό της σε εθελούσιο εγκλεισμό εντός της οικίας της. Χωρισμένη από τον άντρα και την κόρη της, περνάει τις μέρες της κατασκοπεύοντας και φωτογραφίζοντας τους γείτονές της με μια κάμερα Nikon, καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες αλκοόλ σε συνδυασμό με αναρίθμητα χάπια, παίζοντας σκάκι στον υπολογιστή και συμμετέχοντας σε ιντερνετικά φόρουμ με άτομα που παρουσιάζουν παρόμοια ψυχικά προβλήματα. Λάτρης των ασπρόμαυρων αμερικανικών ταινιών, έχει στην κατοχή της μια ζηλευτή ταινιοθήκη και ξενυχτάει παρέα με τον Jimmy Stewart, την Lauren Bacall, τον Humphrey Bogart και άλλους αθάνατους ηθοποιούς του Hollywood. Η καθημερινότητά της κυλάει κατά το σύνηθες μέχρι τη στιγμή που νέοι γείτονες μετακομίζουν στο απέναντι σπίτι και η Άννα, από το παράθυρο του σπιτιού της, γίνεται μάρτυρας ενός φονικού, που εκ των υστέρων φαίνεται σαν να μην έγινε ποτέ, με αποτέλεσμα η ηρωίδα να βρεθεί εν μέσω ενός κυκεώνα όπου ο παραλογισμός και η πραγματικότητα συνωμοτούν εναντίον της.
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, η ιδέα του μυθιστορήματος προέκυψε ένα βράδυ παρακολουθώντας την ταινία «Σιωπηλός Μάρτυρας» (“Rear Window”, 1954) του Hitchcock, όταν με την άκρη του ματιού του παρατήρησε μια λάμπα να ανάβει στο απέναντι διαμέρισμα του δρόμου και σκέφτηκε: «Τι αστείο, το 1954 ο Jimmy Stewart κατασκοπεύει τον γειτονά του και τώρα, το 2015, κάνω το ίδιο ακριβώς».
Η ηρωίδα του βιβλίου θα μπορούσε να ιδωθεί ως το γυναικείο alter ego του Finn. Πέρα από την ίδια ηλικία και την κοινή αγάπη για τον ασπρόμαυρο κινηματογράφο, μοιράζονται την εμπειρία της ψυχικής νόσου, αφού και ο ίδιος παλεύει με χρόνια προβλήματα σοβαρής κατάθλιψης και πρόσφατα διαγνώστηκε με μανιοκατάθλιψη τύπου ΙΙ. Με ιδιαίτερα κοφτό λόγο –γεγονός που ίσως στοιχίζει σε σημεία εις βάρος του μυθιστορήματος-, εμπλουτισμένο με αμέτρητες αναφορές και ατάκες από θρυλικές φιλμ νουάρ ταινίες, ο συγγραφέας επιλέγει να αφηγηθεί την ιστορία του από την οπτική γωνία της Άννας, του χαρακτήρα που συναισθηματικά βρίσκεται πιο κοντά του, που μοιράζονται προσωπικά βιώματα, η οποία μεταμορφώνεται, καταρρέει και ξανασηκώνεται, προβάλλοντας δυνατά συναισθήματα και εικόνες:
Νιώθω το έξω να προσπαθεί να μπει μέσα [...] Φουσκώνει και πιέζει την πόρτα, σφίγγει τους μυς του, κοπανά το ξύλο. Ακούω την ανάσα του, τα ρουθούνια του που ξερνούν ατμό, τα δόντια του που τρίζουν. Θα με ποδοπατήσει· θα με ξεσκίσει· θα με καταβροχθίσει.
Νεκρή αλλά ακόμα εδώ, να βλέπω τη ζωή να με προσπερνά, ανίκανη να παρέμβω.
O Finn, με το συγγραφικό ντεμπούτο του, αποτίει φόρο τιμής στον κινηματογράφο που αγαπάει: δανείζεται τον τίτλο για το βιβλίο του από την ταινία του Fritz Lang “The Woman in the Window” (1944) με τη Joan Bennet, και φανερά επηρεασμένος από τον Hitchcock, συγγράφει ένα μυθιστόρημα με σκηνικά, ατμόσφαιρα και ιδιαίτερα ευρηματική πλοκή ως την τελευταία σελίδα που θυμίζει τις καλύτερες ταινίες του μετρ του σασπένς. Ο συγγραφέας, ο οποίος έχει πλούσιο θεωρητικό υπόβαθρο στη λογοτεχνία και δη στην αστυνομική, φαίνεται πως έχει μελετήσει διεξοδικά τη δομή του βιβλίου του: την έχει στήσει με αλλεπάλληλες κορυφώσεις και παιχνίδι στην πλοκή που εξελίσσεται σε συνέπεια με τον χαρακτήρα των ηρώων -χωρίς τίποτα να φαίνεται «ξέμπαρκο», επιτηδευμένο ή ανούσιο- ώστε να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι την τελευταία σελίδα. Όλα φαίνονται μελετημένα μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια στο πρώτο μυθιστόρημα του A. J. Finn που σίγουρα ξεχωρίζει ανάμεσα στα αναρίθμητα μυθιστορήματα του είδους. Άλλωστε, όταν ο Stephen King το χαρακτηρίζει ως «ένα από τα σπάνια εκείνα βιβλία που δεν μπορείς να αφήσεις από τα χέρια σου» ποιος είσαι εσύ να διαφωνήσεις;
Η γυναίκα στο παράθυρο, του A. J. Finn
Μετάφραση: Αναστάσιος Αργυρίου
Εκδόσεις Ψυχογιός
σελ. 499