Άλλαι Τέχναι

Το έργο του αποτελείται κυρίως από πορτραίτα κοντινών και αγαπημένων του προσώπων (οικογένεια, εραστές, φίλοι ζωγράφοι, παιδιά) που ποζάρουν γι' αυτόν. Στην πορεία, τα μοντέλα του θα αποτελέσουν κυρίως γυναίκες, όλων των ηλικιών και σωματικών τύπων. Όπως έχει πει ο ίδιος, «Η δουλειά μου είναι καθαρά αυτοβιογραφική. Έχει να κάνει με τον εαυτό μου και το περιβάλλον μου. Δουλεύω με ανθρώπους που μ' ενδιαφέρουν και που νοιάζομαι γι' αυτούς, σε δωμάτια που γνωρίζω». Οι επιρροές στα πρώτα έργα του προέρχονται κυρίως από τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και τον σουρεαλισμό, ενώ από το 1950 και μετά ζωγραφίζει περισσότερο γυμνά μοντέλα με αδρές πινελιές γεμάτες χρώμα και ένταση. Η ζωγραφική του είναι «χειροπιαστή», με την έννοια ότι τα πολλαπλά στρώματα χρώματος στο έργο του, σου επιτρέπουν σχεδόν να την αγγίξεις, ενώ οπτικά, μοιάζει σαν να πετάγεται έξω από τον καμβά η γνωστή τεχνική του impasto που χρησιμοποίησαν πρώτοι απ' όλους οι εξπρεσιονιστές. «Θέλω το χρώμα», λέει ο ίδιος, «να λειτουργεί σαν σάρκα…».

Η ζωγραφική αποτύπωση ωστόσο του ανθρώπου στους πίνακες του Freud δεν είναι μονοδιάστατη και επιφανειακή. «Ξέρω», λέει ο ίδιος, «ότι η ιδέα για το πορτραίτο μού ήρθε εξαιτίας της δυσαρέσκειας για τα πορτραίτα που έμοιαζαν με τους ανθρώπους. Θα ήθελα τα δικά μου να βγαίνουν από τους ανθρώπους, όχι να είναι σαν αυτούς. Όχι να ρίχνουν μια ματιά στο μοντέλο, αλλά να είναι αυτό το ίδιο. Δεν θέλω απλώς να φτάνω στην ομοιότητα σαν μίμος, αλλά να προσωπογραφώ τους άλλους σαν ηθοποιός… Όσον αφορά εμένα, το χρώμα είναι το πρόσωπο. Θέλω να λειτουργεί για μένα όπως ακριβώς η σάρκα». Στην ουσία, τα έργα του Freud είναι ζωγραφικά αποτυπωμένα, βιογραφικά σημειώματα. Έχουν να κάνουν με τη ζωή του υποκειμένου, όπως μεταφράζεται μέσα από τη μνήμη, την ελπίδα, τον αισθησιασμό και τη δέσμευση, αλλά και όπως την νιώθει ο ίδιος ο δημιουργός. Η ζωγραφική του Freud αποπνέει κάτι το μεταφυσικό και βαδίζει στα χνάρια του φωτογραφικού ρεαλισμού, επεκτείνοντάς τον όμως ως προς την ουσία του. «Αυτό που προσπαθεί να αισθητοποιήσει», παρατηρεί ο S.W. Beckett, «έχει σχέση με την εσώτερη ουσία των μοντέλων του και όχι με την ψυχή τους ή οτιδήποτε οφθαλμοφανώς πνευματικό αλλά με την αλήθεια τους, το είναι τους. Αν κάτι τέτοιο συνεπάγεται απόξεση του δέρματός τους και μια αντιμετώπιση όπως εκείνη του Μαρσύα που τον έγδαρε ο θεός, ο Freud δέχεται τις συνέπειες ελπίζοντας προφανώς ότι και οι εικονιζόμενοι θα τις δεχτούν μαζί του. Στον θρόνο που άφησε κενό ο Francis Bacon, τώρα κάθεται επάξια ο Freud». Ο Francis Bacon μαζί με τον Lucian Freud αποτέλεσαν τους σημαντικότερους δημιουργούς της λεγόμενης Σχολής του Λονδίνου.

Η ιδιαίτερη σχέση που αναπτύσσει ο Freud με τα μοντέλα του, κοιτώντας στην ψυχή τους, χαρτογραφώντας τα πάθη και τις επιθυμίες τους με τρόπο ρηξικέλευθο και ανορθόδοξο σχεδόν, χωρίς περιττά φτιασίδια και εντυπωσιακή παλέτα, η ζωγραφική δεινότητά του, αλλά και η εμμονική σχεδόν προσκόλλησή του στην λεπτομέρεια (ο ίδιος αφιέρωνε πολύ χρόνο στα έργα του, δουλεύοντας με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς), τον ανήγαγαν σε έναν από τους πιο σημαντικούς και ακριβοπληρωμένους εικαστικούς όλου του κόσμου. Και όχι άδικα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, ότι, μεταξύ άλλων, φιλοτέχνησε και το πορτραίτο της βασίλισσας Ελισάβετ.

Αυτό όμως, που πραγματικά ξεχωρίζει τον Lucian Freud από τους σύγχρονους ομότεχνούς του, είναι ότι επανέφερε στο προσκήνιο την παραστατική ζωγραφική σε μια εποχή που η αφαίρεση πρωτοστατούσε στο μεταμοντέρνο κίνημα, και όχι απλά την επανέφερε, αλλά είναι δίχως αμφιβολία, ο μεγαλύτερος παραστατικός ζωγράφος του σήμερα.