Άλλαι Τέχναι

Η αρχική βερσιόν της ταινίας άγγιζε τα 153 λεπτά και υπέστη αμέτρητα πετσοκόμματα στην πορεία, με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσουν πάμπολλες εκδοχές, διαφορετικής διάρκειας η καθεμία, μετατρέποντας σταδιακά την αρχική πρόθεση του Lang σε μακρινή ανάμνηση. Το 2008, μια σχεδόν κατεστραμμένη κόπια με την αρχική μορφή της ταινίας ανακαλύφθηκε από το πουθενά σε ένα μουσείο της Αργεντινής και δύο χρόνια αργότερα (μετά από μια εξαντλητική διαδικασία), στις 12 Φλεβάρη του 2010, το θαύμα είχε ολοκληρωθεί: η αποκατεστημένη κόπια που προβλήθηκε (ταυτόχρονα) σε κινηματογραφικές αίθουσες του Βερολίνου και της Φρανκφούρτης περιελάμβανε το 95% του αρχικού υλικού.

Τα γυρίσματα για το “Metropolis”, μια πραγματική υπερπαραγωγή των θρυλικών UFA Studios, διήρκησαν 17 ολόκληρους μήνες, ο προϋπολογισμός της ταινίας εκτροχιάστηκε σε δυσθεόρατα ύψη, ενώ χιλιάδες άνθρωποι (μεταξύ των οποίων αμέτρητοι κομπάρσοι, αλλά και εργάτες που ανέλαβαν την κατασκευή των περίτεχνων σκηνικών) δούλεψαν πυρετωδώς, σε οριακές συνθήκες εξάντλησης και κατάρρευσης, προκειμένου να δώσουν σάρκα και οστά στο δαιδαλώδες όραμα του Lang. Η ταινία αντλεί εικαστική-αισθητική έμπνευση από αμέτρητες πηγές, όπως την Αrt Deco, το ρεύμα του Κυβισμού στη ζωγραφική, τις αρχιτεκτονικές καινοτομίες της Νέας Υόρκης (που είχαν αφήσει άναυδο τον Λανγκ, σε μια επίσκεψή του, στη δεκαετία του ’20) και του Τόκιο, το κίνημα του Φουτουρισμού που γνώριζε άνθιση στην Ιταλία, τη Σχολή του Μπάουχαους και, φυσικά, τις γνώριμες γερμανικές διδαχές του Εξπρεσιονισμού και του γοτθικού τρόμου.

Ενδιαφέρον είναι πάντως, ότι ο ίδιος ο Lang, σε κατοπινή συνέντευξή του στον προσφάτως εκλιπόντα Πίτερ Μπογκντάνοβιτς, μιλάει μάλλον υποτιμητικά για την ταινία, την οποία αποκηρύσσει ως πολιτικά αφελή (κυρίως ως προς το ότι η συμφιλίωση ανάμεσα σε πατρίκιους και πληβείους προκύπτει ως αποτέλεσμα της αγάπης). Πιθανότατα, πίσω από την ψυχρή στάση του Lang να κρύβεται το (απεχθές για τον ίδιο) γεγονός ότι ο Γιόζεφ Γκέμπελς είχε λατρέψει την ταινία (φυσικά, το ναζιστικό καθεστώς, με το που ήρθε στην εξουσία, αφαίρεσε καθετί που μπορούσε να θεωρηθεί φιλελεύθερο από την ταινία, ψαλιδίζοντας τη διάρκειά της στα 91 λεπτά).

Το 1932, πάντως, ήταν ο ίδιος ο Γκέμπελς που απαγόρευσε την κυκλοφορία της ταινίας του Lang, The Testament of Dr Mabuse, η οποία θεωρήθηκε ότι στηλιτεύει την περσόνα του Χίτλερ, αλλά και ολόκληρο το ναζιστικό καθεστώς. Ο Γκέμπελς, αφότου ανακοίνωσε στον Λανγκ ότι η ταινία του έχει απαγορευτεί επειδή “υποκινεί ταραχές”, του πρότεινε να αναλάβει τη θέση του γενικού επικεφαλής της εντεταλμένης κινηματογραφικής παραγωγής του ναζιστικού καθεστώτος. Ο Lang αρνήθηκε και την επόμενη χρονιά εγκατέλειψε τη Γερμανία, με τελικό προορισμό τις ΗΠΑ, ύστερα από μια σύντομη μεταβατική στάση στο Παρίσι. Ακριβώς προτού φύγει, ο Lang πήρε διαζύγιο από τη σύζυγό του (ο ορισμός της ασυμφωνίας χαρακτήρων, θα έλεγε κανείς), τη σεναριογράφο, σκηνοθέτιδα και ηθοποιό Τέα φον Χάρμπου, με την οποία είχε γράψει από κοινού το σενάριο για το “Metropolis”. H Φον Χάρμπου, σε αντίθεση με τον Lang , έγινε μέλος του ναζιστικού κόμματος, υπογράφοντας το σενάριο σε περισσότερες από 20 ταινίες που γυρίστηκαν εκείνη τη θεοσκότεινη εποχή…